Тэйиччиттэн түөкүннээһининэн сүрүннээн үлэтэ суох эдэр дьон дьарыктанар

Хотугулуу-Илиҥҥи федеральнай университекка “2010-2023 сс. Саха Өрөспүү­бүлүкэтигэр информационнай-телекоммуникационнай технологияны туһанан эмсэҕэлээбит уонна буруйу оҥорбут дьон социаль­най-демографическай састааба” баазаны регистрациялаабыттар. Бу кэм устата эрэгийиэҥҥэ информационнай-телекоммуникационнай технологияны туһанан 14 654 буруйу оҥорбуттар, 3 171 буруйдааҕы уонна 11 873 эмсэҕэлээччини булбуттар.

Ааптардартан биирдэстэрэ, ХИФУ юридическай бакылтыатын холуобунай быраап, хамсаа­һын хаапыдыратын дассыана Зинаида Корякина кэпсээ­битинэн, чахчылары бакылтыат ыйытыытынан СӨ ИДьМ иһи­тиннэрэр киинэ тиксэр­бит. Ылбыт чахчыларын анаалыс­таан баран, информацион­най-коммуникационнай технологияны туһанан буруйу оҥоруу хамсааһынын көрдөрөр табылыыссаҕа киллэрбиттэр, табылыысса 2010-2023 сс. буруйу оҥорооччулар уонна эмсэҕэлээччилэр социальнай-демографическай састааптарын булар.

“Бу эйгэҕэ буруйу оҥорууга булуллубуттар 72% эр дьон, 28% дьахталлар. Үксүгэр бу курдук буруйу 18-29 саастаах эдэр дьон оҥороллор – 41%, атын саастарынан бөлөхтөргө итинтэн аҕыйах: 30-39 саастаахтар – 37%, 40-49 саас­таахтар – 16%, 50-59 саастаахтар – 5% уонна 60-тан үөһэ – 1%. Онон тэйиччиттэн түөкүннээһиҥҥэ буруйу оҥорооччу – 18-29 диэри саастаах, үлэтэ суох эр киһи”, – диэн дассыан бэлиэтиир.

Эмсэҕэлээбит дьону ылан көрдөххө маннык: 45%  эр дьон, 55% дьахтар. 60-тан үөһэ саастаах эмсэҕэлээбит дьон 16% эрэ тэҥнэһэр, бу тэйиччиттэн түөкүттэргэ саастаах дьон киирэн биэ­рэллэр диэн өйдөбүлү бигэргэппэт диэн Зинаида Корякина бэлиэтиир. Ордук 30-40 саастаах дьон киирэн биэрэллэр – 45%. Дьарыктарынан ылан көрдөххө, сүрүннээн наймыга үлэлиир дьон түөкүттэртэн эмсэҕэлииллэр – 39%, үлэтэ суохтар – 24% уонна биэнсийэлээх дьон – 15%.

Түөкүттэр эмсэҕэлээччиттэн баан дааннайдарын уонна паролун ылар, билэр туһугар информацияны тэйиччиттэн уонна “фишинговай атаака” оҥорууну киллэрэн туран, араас ньыманы бары туһаналлар. Бу туһунан ХИФУ саайтыгар суруйаллар.