«Төрөөбүт түөлбэм сайдарын туһугар…»

Анаабыр улууһун Сааскылааҕар — 2230, Үрүҥ Хайаҕа 1126 киһи олорор. Үрүҥ Хайа нэһилиэгин баһылыгынан 2022 сылтан Егор Валерьянович Спиридонов талыллан үлэлиир. Мин Анаабырга бара сылдьан, кинини көрсөн кэпсэттим.

Егор Спиридонов 2001 сыллаахха Ураллааҕы судаарыстыбаннай юридическай академия юстицияҕа институтун бүтэрбитэ.
Сэттэ бииргэ төрөөбүттэр бары үөрэхтээх исписэлиистэр. Төрөппүттэрэ, Учууталлар учууталлара Аксинья Егоровна «Кыа кыымнара” литературнай түмсүүнү салайан кэллэ. Аҕалара Валерий Егорович өр сылларга оскуола дириэктэринэн үлэлээбитэ. Нэһилиэк салайааччытын сыала-соруга — дьон олоҕун тупсарыы, ону сэргэ олорор дьиэлэри сылааһынан ититии боппуруостара бастакынан тураллар. Бэтэрээннэр олорор 8 кыбартыыралаах дьиэлэрэ өрөмүөннэммит, тымныы уу дьиэлэргэ киирбит, ыалларга, ол иһигэр байыаннай дьайыы кыттыылааҕын үс дьиэ кэргэнигэр, тутуу матырыйаалларынан көмөлөспүттэр. Бүддьүөт үлэһиттэригэр 4 кыбартыыралаах дьиэ бэриллибит. 2025 сылга «Хаарбах уонна саахалланар туруктаах дьиэлэртэн көһөрүү» федеральнай бырыгарааманан 36 ыал тупсаҕай оҥоһуулаах дьиэҕэ көһөрө былааннанар. Саҥа “Элдэн” диэн дьоҕус оройуоҥҥа 15 саҥа дьиэ тутуллуохтаах. Саҥа балыыһа, федеральнай  үп көһүннэҕинэ,  тутуллар буолбут. Балыыһа тутуллар миэстэтин булан, ыраастаан бэлэмнээбиттэр, уот тардыллыытын ааҕан-суоттаан олороллор. Олохтоохтор саҥалыы тииптээх балыыһаҕа саҥа исписэлиистэр, ол иһигэр стоматолог, мэдиссиинэ тэриллэрэ баар буолалларыгар баҕараллар.
Күһүн Архангельскайтан 9 мөлүйүөнтэн тахса суумалаах, 37 тонна тимир турбалары тиэйэн аҕалан тарда сылдьаллар.
Тутууга идэлээх тутааччылар суохтара мэһэйдэри үөскэтэр. Ону сэргэ суудуна үлэһиттэрэ наадалар эбит. Улахан кыамталаах саҥа хочуолунайдар суохтар, ол иһин улахан дьиэлэр тутуллубаттар. Эргэ дьиэлэри көтүрдэхтэринэ, ол уһаайбалары байыаннай дьайыы кыттыылаахтарыгар биэрэргэ былааннаналлар. Улуус дьаһалтата былаанныырынан, Архангельскай  пордуттан борокуотунан бородуукта тиэллэн кэлэрэ күүтүллэр. Былаһаакка, контейнердар бэлэмнэр. Ас тиэллэн кэллэҕинэ, базаттан чугастыы нэһилиэктэри, Дьилиҥдэни, улуус киинин хааччыйыахтара.
2024 сыллаахха Дьиэ кэргэн сылыгар волонтердар биригээдэлэрэ бэтэрээннэргэ, доруобуйаларынан хааччахтаах дьоҥҥо муус ылан биэрбиттэр, тэрилтэ үлэһиттэрин кытта нэһилиэккэ ыраастаныы күннэригэр кыттыбыттар.
Бырамыысыланнас көмөтө нэһилиэнньэҕэ олус наадалаах. Муора кытыытыгар олорор буолан, күн-дьыл түргэнник уларыйар, тибии, буурҕа тибэ турар. Үрүҥ Хайа-Саскылаах-Удачнай суолларын ыраастыыллар. Онтон да атын, үп-харчы да өттүгэр быһаарылла илик кыһалҕалар элбэхтэр. Бырамыысыланнас улууска биэрэр харчытыттан нэһилиэнньэҕэ субсидия харчытын биэриэн сөп. Улуус нэһилиэккэ көмөлөһө олорор. Ону тэҥэ, таба сүүрдүүтүгэр спонсордыыр.

Нэһилиэккэ баанньык, успуорт саалата, алта миэстэлээх гостиница, баһаарынай чаас, катоктуур сир, «Байанай» ыһыаҕын былаһаакката бааллар эбит. Гостиница администраторынан Анфиса Поротова, баһаарынай чаас салайааччытынан П.В Неустроев үтүө суобастаахтык үлэлииллэр.
Оскуолаҕа 192 оҕо үөрэнэр, дириэктэринэн М.И. Кляус үлэлиир. Оскуола каадырдарынан толору хааччыллыбыт. Атын сиртэн кэлбит учууталлар усулуобуйалаах дьиэҕэ олоророллор. Мусуойдаах, солярийдаах, икки этээстээх оҕо уһуйааныгар 80-тахса оҕо сылдьар, сэбиэдиссэйинэн М.В.Туприна айымньылаахтык үлэлиир. «ХЭЙРО” култуурунай-сынньанар кииҥҥэ дириэктэр С.В. Сыроватскай, уус-уран салайааччы Н.В Туприна, бибилэтиэкэр Г.Г. Туприна уо.д.а. үлэһиттэр дьон сынньалаҥын тэрийэн, махталы ылаллар. Быйыл саас Анаабыр улууһа тэриллибитэ — 95, Үрүҥ Хайа 85 сылларын бэлиэтиэхтэрэ.
Егор Валерьянович байыаннай дьайыыга барбыт ыччаттарга көмө ыытар, бэтэрээн учуутал А.Г. Тупринаҕа, көмөлөспүт төрөппүттэргэ махтал суруктары туттарда. Ыччаттар, Егор Валерьянович курдук, сөбүлүүр идэлэрин баһылаан, төрөөбүт дойдуларыгар кэлэннэр үлэлии, дойдуларын сайыннара, көмөлөһө сылдьаллара кэрэхсэбиллээх. Нэһилиэк дьокутааттарыгар, дьокутааттар нэһилиэктээҕи сэбиэттэрин бэрэссэдээтэлэ Варвара Петровна Сухомясоваҕа,   төрөөбүт түөлбэлэрэ сайдарын туһугар үлэлии сылдьар нэһилиэк ыччаттарыгар, бэтэрээннэргэ, Үрүҥ Хайа баһылыга Егор Валерьяновичка тус олоххутугар, чугас дьоҥҥутугар дьолу-соргуну,үлэҕитигэр ситиһиини баҕарабын.

Галина БОРИСОВА-ТОЛБООНО