Хаартыска: Т.Маркова тиксэриитэ
Быйыл, 2025 сылга, Аҕа дойду сэриитигэр Улуу Кыайыы 80 сылын бэлиэтиир дьаһаллар дойду үрдүнэн бара тураллар.
Биһиги Сахабыт сирин хас биирдии улууһугар, нэһилиэгэр дьоһуннаах тэрээһиннэр ыытыллаллар. Ол курдук, бу сүдү суолталаах күнү көрсө Чурапчы улууһун Чурапчы нэһилиэгин дьаһалтата, баһылык Владимир Дмитриевич Сивцев, Аҕа дойду Улуу сэриитин уонна тыыл бэтэрээннэрин, күүс өттүнэн хоту көһөрүллүү кыттыылаахтарын үйэтитэр сыалтан, кинилэр олорон ааспыт уонна билигин баар дьон олорор дьиэлэригэр мемориальнай дуоска оҥотторон ыйыырга бэтэрээннэр оҕолоругар, чугас аймахтарыгар ыҥырыы таһаарбыта. Ол чэрчитинэн, нэһилиэк дьаһалтатын көҕүлээһининэн, “Коника” тэрилтэ мемориальнай дуоска макетын дизайннаан, бэлэмнээн, бэтэрээннэр ыччаттара сайаапка түһэрэн, сакаастаан, мемориальнай дуоскалар оҥоһулуннулар. Кинилэртэн биир бастакынан Чурапчы нэһилиэгин “Куоҕалы” ТОС Петровскай түөлбэтигэр, Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ Афанасий Михайлович, кэргэнэ Акулина Петровна Фоминнар ааттарын үйэтитэр мемориальнай дуосканы оҕолоро, Петровскай уулусса 9 нүөмэригэр кинилэр олорбут дьиэлэрин эркинигэр ыйаатылар.
Бу дьоһуннаах тэрээһиҥҥэ түөлбэ салайааччыта, учуутал Оксана Ивановна Тимофеева кыттыыны ылла, тыл эттэ. “Кэскил” оҕо уһуйаанын педагога Анна Афанасьевна Шарина истиҥ эҕэрдэ тылы этэн туран, кэлэктиип аатыттан өйдөбүнньүк бэлэҕи туттарда. Биир бэлиэ түгэнинэн, Петровскай түөлбэ олоҕор көхтөөхтүк кыттар, тарбахха баттанар тэрилтэтэ “Кэнчээри” маҕаһыын хаһаайыттара олохтообут үтүө акцияларынан, эҕэрдэ тылы этэн туран, бэтэрээннэр ыччаттарыгар өйдөбүнньүк бэлэҕи, Ньургуйаана Прокопьевна Саввина туттарыыта буолла. Тэрээһиҥҥэ бэтэрээннэр оҕолорун ыкса ыаллара – Винокуровтар-Стручковтар, Салгыновтар, “Кэскил” уһуйаан бэрэстэбиитэллэрэ кыттыыны ыллылар.
Алта оҕолоох Фоминнар бу Чурапчы сэлиэнньэтин биир ытыктанар ыаллара, Арҕаа баска олорбуттара. Аҕабыт Афанасий Михайлович Фомин (1920 — 1978) – Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ, 646 дивизия 336 стрелковай полкатын сержана, буойун-учуутал, Япония милитаристарын утары сэриигэ кыттыбыта. Кини педагогическай үлэ бэтэрээнэ, эйэлээх кэмҥэ учууталынан, оскуола дириэктэринэн, партийнай, профсоюзнай үлэлэргэ, тэрилтэлэр салайааччыларынан эҥкилэ суох үлэлээбитэ. Ийэбит Акулина Петровна Фомина (1930-2012) үлэ, тыыл бэтэрээнэ, “1941-1945 Аҕа дойду Улуу сэриитин сылларыгар килбиэннээх үлэтин иһин” мэтээлинэн, СӨ “Гражданскай килбиэн” Бочуоттаах бэлиэтинэн наҕараадаламмыта. Чурапчытааҕы Олох-дьаһах комбинатыгар өр сылларга иистэнньэҥинэн ситиһиилээхтик үлэлээбитэ, ударник, ыччат настаабынньыга, аҕабыт кэриэһин толорон, 6 оҕотун барыбытын үрдүк үөрэхтээбитэ, ыал оҥортообута. Билигин Фоминнар, Алексеевтар, Григорьевтар, Марковтар дьиэ кэргэттэрэ Чурапчынан, Мэҥэ Хаҥалаһынан, Дьокуускайынан олоробут, үлэлиибит, ыччаттарбытын иитэбит. Биһиги тапталлаах төрөппүттэрбитигэр махталбыт муҥура суох. Кинилэринэн киэн туттабыт. Кинилэр сырдык ааттара ааттана турар, олохторо оҕолоругар, сиэннэригэр, хос сиэннэригэр салҕанар.
Татьяна Маркова (Фомина),
Чурапчы нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо.
Хаартыскалары Т.Маркова (Фомина) тиксэрдэ
2022 сыллаахха "Саха сирэ" хаһыат sakha-sire.ru саайта үлэтин саҕалаабыта. Онон "Саха сирэ" эрэдээксийэтэ билигин хаһыат…
Чокуурдаах олохтооҕо итирик туруктаах сылдьан иирсээн кэмигэр балтын ытырбытын иһин 120 чаас булгуччулаах үлэҕэ бириигэбэрдэннэ.…
2025 сыл от ыйыттан Арассыыйаҕа үп-харчы эйгэтин, административнай быраабы, табаары маркировкалааһын быраабылаларын таарыйар саҥа сокуоннар…
От ыйын 4-5 күннэригэр Нерюнгри оройуонугар 18-с төгүлүн ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕа буолуоҕа. Ыалдьыттары от ыйын…
Ааспыт сууккаҕа Ленскэй оройуоҥҥа 3 га иэннээх ойуур баһаара көһүннэ. Бу туһунан брифинг кэмигэр СӨ…
Баһаарга дьиэ кырыыһата уонна гараас уопсайа 112 кв.м. иэнэ уокка былдьаммыт. Горнай улууһун Бэрдьигэстээх сэлиэнньэтигэр…