Тоҥоруллар салааттар

“Күһүн оҕуруот аһын кэнсиэрбэлээбиппит да иһин уурар сирбит суох” диэн элбэх киһи этэр.  Умуһаҕа суох куорат ыалыгар бу, кырдьык, кыһалҕа. Кинилэргэ анаан тоҥоруллар салааттар, борщ ырысыаптарын үллэстэбит.

Эриллибит эттээх, ириистээх биэрэс

Бу бүлүүдэни сөбүлээбэт киһи диэн суох. Кыһын өссө ордук минньийэр. Онон элбэх соҕуһу хаһаанаргыт ордук.

Туох ирдэнэр:

Минньигэс биэрэс — 10 устуука

Ынах (куурусса, сибиинньэ ким хайдаҕы сөбүлүүрүнэн) эриллибит этэ — 500 кыраам

Рис — 150–200 кыраам

Моркуоп — 1 устуука

Эриэппэ луук — 2 устуука

Мас арыыта — 3–4 ост. ньуоска

Туус, хара мээккэ биэрэс — ким төһөнү сөбүлүүрүнэн.

Хайдах бэлэмниибит:

Биэрэһи сууйан, куурдан баран төрдүн быһан ылан быраҕабыт, сиэмэтин оруубут.

Ирииһи 10–15 мүнүүтэ буһарабыт.

Мас арыыта кутуллубут хобордооххо эриэппэ луугу кутабыт, сырдьыгынаатын кытта түөркэлэммит моркуобу эбэн 7–10 мүн. курдук хаппахтаан буһарабыт.

Эриллибит эккэ ирииһи (кыратык буһарыахха сөп), моркуоптаах луугу, тууһу, биэрэһи кутан булкуйабыт. Уонна бэлэмнэниллибит биэрэс иһигэр кутабыт. Сыстыбатын курдук салапааннарга кэчигирэччи тоҥоробут.

Истээх тоҥ биэрэһи оргуйа турар ууга туруору ууран буһарар ордук. Уута биэрэһи сабар буолуохтаах. 40‑ча мүнүүтэ буспутун кэннэ кыра чөчөгөйгө томат паастатын эбэн биэрэн баран эбии 20‑чэ мүнүүтэ кыра уокка тэптэрэн ылыллар.

Ириистээх, оҕуруот астаах салаат

Ыксалга таһааран сииргэ, айылҕаҕа өйүө гынан илдьэ барарга бу салаакка тэҥнээх аһылык суох. Уонна буһарыллара даҕаны бэрт судургу.

Туох ирдэнэр:

Рис — 1 ыстакаан

Моркуоп — 1 киилэ

Минньигэс биэрэс — 1 киилэ

Эриэппэ луук — 500 кыраам

Петрушка — 100 кыраам

Мас арыыта — 100 мл.

Саахар — 2 кыра ньуоска

Туус — 4 ост. ньуоска

Хара мээккэ биэрэс — кыра ньуоска аҥаара

Уксус 9% — 100 мл.

Хайдах бэлэмниибит:

Уһун синньигэс гына кырбаммыт луугу, түөркэлэммит моркуобу мас арыытыгар сымныар диэри ыһаарылыыбыт. Үрдүгэр олус бөдөҥө суох гына кырбаммыт биэрэһи, сууллубут ирииһи, хара биэрэһи кутан 30‑ча мүнүүтэ хаппахтаан буһарабыт. Салгыы саахары, тууһу, петрушканы эбэн баран кыра уокка өссө 15 мүнүүтэ курдук тэптэрэбит. Араарыахпыт иннинэ уксус кутан баран үчүгэйдик булкуйабыт уонна ыраас бааҥкаларга эбэтэр сойбутун кэннэ биирдэ туттуллар контейнердарга кутан тоҥоробут.

Лечо

Бу сэбиэскэй кэмтэн күн бүгүҥҥэ диэри тиийэ кэлбит лечо салааттан киһи хаһан даҕаны хал буолбат. Кыһын торуойу кытта сиир өссө минньигэс буолар.

Туох ирдэнэр:

Помидор — 4 киилэ

моркуоп — 500 кыраам

эриэппэ луук — 500 кыраам

минньигэс биэрэс — 2,4 киилэ

саахар — 250 кыраам

мас арыыта — 100 кыраам

туус — 70 кыраам

хара горуох биэрэс — 20 устуука

лавровай лиис — 7–8 устуука

уксус 9% — 50–70 кыраам.

Хайдах бэлэмниибит:

Биэрэһи сууйабыт, сиэмэтин быраҕабыт, аҕыс өлүү буоларын курдук быһабыт.

Помидору сууйан баран төрдүн быһан ылан быраҕабыт уонна блендеринэн эбэтэр мясорубканан эрийтэрэбит, буһара уурабыт.

Сууйуллубут, улахан гына түөркэлэммит моркуобу помидор оргуйаатын кытта кутабыт. Салгыы оргуйбутун кэннэ синньигэс уһун гына кырбаммыт эриэппэ луугу кутабыт. Оргутабыт. Үрдүгэр биэрэспитин кутабыт уонна туус, саахар, мас арыыта, лавровай лиис эбэбит. Оргуйбутун кэннэ кыра уокка булкуйа-булкуйа өссө 20‑чэ мүнүүтэ тэптэрэ түһэбит. Уоттан таһаарыахпыт 3 мүн. иннинэ уксус кутабыт уонна кичэйэн булкуйабыт. Итиилии таас бааҥкаларга эбэтэр сойбутун кэннэ быласымаас биирдэ туттуллар контейнердарга кутуохха сөп.

Ассорти салаат

Туох ирдэнэр:

Хаппыыста — 1 киилэ

Моркуоп — 1 киилэ

Минньигэс биэрэс — 1 киилэ

Помидор — 1 киилэ

Оҕурсу — 1 киилэ

Эриэппэ луук — 1 киилэ

Саахар — 5 ост. ньуоска

Мас арыыта — 1 ыстакаан

Туус — 5 кыра ньуоска

Уксус 9% — ыстакаан аҥаара.

Хайдах бэлэмниибит:

Оҕуруот аһын сууйан баран барытын уһун синньигэс гына кырбыыбыт. Саахар, туус кутан булкуйан баран чаас курдук туруора түһэбит. Оргуйбутун кэннэ өссө 15 мүн. кыра уокка тэптэрэ түһэбит. Уутун кытта оргуйбут бааҥкаларга эбэтэр сойутан баран биирдэ туттуллар контейнердарга кутабыт.

“Тещин язык” салаат

Урукку кэмҥэ киэҥник биһирэнэр салаат билигин даҕаны муодаттан тахсыбат. Хас сыл ахсын хаһаайкалар хаһаанан тоҥорор үгэстээхтэр. Эттээх, кытаанах помидор ордук барсар.

Туох ирдэнэр:

Помидор — 3 киилэ

Кабачок — 3 киилэ

Минньигэс биэрэс — 5–6 устуука

Чили (аһыы) биэрэс — 2 устуука

Мас арыыта — 250 мл.

Саахар — 8 кыра ньуоска

Туус — 5–6 кыра ньуоска

Чеснок — 1 устуука

Уксус 9% — 100 мл.

Хара биэрэс — 1 кыра ньуоска.

Хайдах бэлэмниибит:

Помидорга оргуйа турар итии ууну кутабыт, 5 мүн. курдук тута түһэн баран хаҕын ылабыт. Онтон мясорубкаҕа эрийтэрэбит.

Минньигэс биэрэһи өлүүлэргэ арааран баран эмиэ ити курдук бэлэмниибит.

Кабачогы сууйан баран түөрт муннуктуу кырбыыбыт, оҕуруот аһын кытта холбоон, мас арыытын кутан, 20‑чэ мүнүүтэ буһарабыт.

Салгыы бытархай гына кырбаммыт чесногу, саахары, аһыы, хара биэрэһи, уксуһу эбэн баран булкуйабыт, өссө уонча мүнүүтэ тэптэрэн ылабыт.

Борщ

Маҕаһыыҥҥа атыыланар борщтааҕар киһи бэйэтэ оҥорон хаһааммыта минньигэс да, барыстаах даҕаны.

Туох ирдэнэр:

Сүбүөкүлэ — 1 киилэ

Моркуоп — 500 кыраам

Минньигэс биэрэс — 2 устуука

Хаппыыста — 1,5 киилэ

Эриэппэ луук — 500 кыраам

Помидор — 3 устуука

Мас арыыта — 1–2 ост. ньуоска

Томат пааста — 100 мл.

Саахар — 3 ост. ньуоска

Туус — 4 ост. ньуоска

Лавровай лиис — 2 устуука

Хара горуох биэрэс — ост. ньуоска аҥаара

Уксус — 2 ост. ньуоска.

Хайдах бэлэмниибит:

Сүбүөкүлэни, моркуобу сууйан баран бөдөҥ гына түөркэлиибит.

Биэрэһи төрдүнэн быһан баран сиэмэтин ылан быраҕабыт уонна уһун синньигэстик кырбыыбыт.

Луугу, хаппыыстаны эмиэ уһун синньигэс гына быһабыт.

Помидору мясорубкаҕа эрийтэрэбит эбэтэр түөркэлиибит.

Улахан миискэҕэ мас арыытын, сүбүөкүлэни, моркуобу, луугу кутан, саахар, туус, томат паастата эбэн уокка буһара уурабыт. Кыра уокка чаас аҥаарын устата тэптэрэн ылабыт. Оҕуруот аһа сымнаабыт буолуохтаах.

Салгыы помидор уонна минньигэс биэрэс кутан өссө 5–10 мүнүүтэ буһарабыт.

Онтон хаппыыста, уксус, лавровай лиис, хара биэрэс кутан булкуйан баран, оргуйбутун кэннэ өссө 15 мүнүүтэ тэптэрэн ылабыт. Бэлэм борщу иһиттэргэ кутабыт.