Трамп Украина иирсээнин тохтотуо дуо?

Бу күннэргэ АХШ бэрэсидьиэнэ Дональд Трамп бастаан Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Владимир Путины, онтон Украина бэрэсидьиэнэ Владимир Зеленскэйи кытары көрүстэ. Ааспыт нэдиэлэ бүтүүтэ аан дойду бүтүннүүтэ икки улуу держава салайааччылара — Путин уонна Трамп Аляскаҕа көрсүһүүлэрин кыраҕытык манаабыта. Көрсүһүү сабыылаах буолан, туох туһунан чопчу кэпсэппиттэрин этэр уустук.

Сүрүннээн дойдулар икки ардыларынааҕы сыһыаннаһыылары сөргүтүү туһунан кэпсэттилэр диэн суруналыыстар суруйаллар. Оттон атырдьах ыйын 19 күнүгэр Дональд Трамп Владимир Зеленскэйи уонна Европа лиидэрдэрин кытары көрсүстэ. Дьэ, туох диэн кэпсэттилэр?

Улуу держава буолары бигэргэтии

Атырдьах ыйын 15 күнүгэр Путин уонна Трамп Аляскаҕа көрсүбүттэрэ. Бэрэсидьиэннэр үс чаас кэриҥэ сабыылаах хоско кэпсэппиттэрэ. Путин кэпсэтии үчүгэйдик ааста диэн сыаналаабыта уонна Европа процеһын өссө салгыырга ыҥырбыта. Оттон Трамп Украина туһунан кэпсэтиигэ сөбүлэһиигэ кыайан кэлбэтэхтэрин эппитэ, ол эрээри көрсүһүү ситиһиилээх буолбутун бэлиэтээбитэ.

Владимир Путин Киев уонна Европа кэпсэтиилэрин процеһын быспаттарыгар, Арассыыйа Украина куттала суох буолуутугар үлэлииргэ бэлэмин эппитэ. Эспиэрдэр сыаналыылларынан, бу көрсүһүүнэн Арассыыйа норуоттар икки ардыларынааҕы сыһыаннаһыыларга улуу держава буоларын бигэргэттэ. Арҕаа дойдулар сааҥсыйалара даҕаны, Украина сэриитэ даҕаны Улуу Арассыыйаны тобуктаппата. Арҕаа дойдулар биһиги дойдубутун кыайбаттарын итэҕэйдилэр.

Трамп Аляскаҕа көрсүһүү кэннэ кылгас эйэлэһии оннугар иирсээни төрдүттэн суох гыныахха наада диэбитин туһунан суруйаллар. Онон ыллахха, АХШ бэрэсидьиэнэ эйэни олохтуурга санаата күүстээх эбит диэххэ сөп. Европа дойдуларын анаарааччылара билгэлээбиттэрин курдук, эйэлэһиини түргэнник ситиспэтибит, ол эрээри эрэл улаатта. Дипломатическай хардыылар кыралаан да буоллар, оҥоһуллаллар, биир тылга киириэх курдукпут.

Арай Евросойуус эрэ атахтыыр хара санаалаах, онуоха икки сыалы тутуһар: Украина иирсээнин салҕааһын уонна АХШ-ны онно кыттыһыннарыы. НАТО дойдуларыттан байыаннай күүстэри киллэрэн, Трамп эйэни олохтуурга дьулуһуутун алдьатар эрэллээх ньымаларынан буолуон сөп.

Үрүҥ Дьиэҕэ

Аляскаҕа историческай көрсүһүү кэнниттэн Дональд Трамп атырдьах ыйын 18 күнүгэр Үрүҥ Дьиэҕэ Украина бэрэсидьиэнэ Владимир Зеленскэйи уонна Европа сэттэ лиидэрин кытта көрүстэ. Бастаан Зеленскэйи кытары көрүстэ, онтон — лиидэрдэрдиин. Кэпсэтии кэмигэр тахсан, Арассыыйа бэрэсидьиэнэ Владимир Путиҥҥа эрийдэ. Чаас курдук кэпсэтэн баран, киирэн көрсүһүүтүн салҕаата.

ТАСС иһитиннэрэринэн, кэпсэтии ис хоһооно маннык буолбут: Путин уонна Зеленскэй көрсүһүүлэригэр бэлэмнэнии саҕаланар, онно Трамп бэйэтэ эмиэ кыттыһыаҕа. Эмиэрикэ бэрэсидьиэнэ «хорошим первым шагом» диэбит — ол аата чугастааҕы кэмҥэ Арассыыйа уонна Украина бэрэсидьиэннэрин көрсүһүүтэ дьиҥнээхтик буолуон сөп дуо?

Ол эрээри Кириэмил комментарийа инникигэ оннук эрэллээх буолбатах курдук — бэрэсидьиэн көмөлөһөөччүтэ Юрий Ушаков туттуна эппитин суруйаллар: «Путин уонна Трамп Арассыыйа уонна Украина дэлэгээссийэлэрин икки ардынааҕы быһаччы кэпсэтиилэри өйүүллэрин эппиттэрэ. Лиидэрдэр кэпсэтиилэригэр Арассыыйа уонна Украина бэрэстэбиитэллэрин таһымын үрдэтии кыаҕын үөрэтэр санааны ырыттылар».

Бу этиини киһи араастаан өйдүөн сөп. Ол иһин киин иһитиннэрэр-көрдөрөр сириэстибэлэр, көрсүһүү чугастааҕы кэмҥэ буолара саарбахтаах диэн иһитиннэрэллэр. Ол эрээри, Трамп ый бүтүүтэ көрсүһүүнү ыытар баҕа санаалааҕын уонна ону Үрүҥ Дьиэҕэ дьүүллэһэллэрин туһунан сымыйа икки, кырдьык икки ардынан сурах тарҕаммытын суруйаллар.

Бу көрсүһүү сөбүлэһиинэн түмүктэниэхтээх — быстах кэмнээх эйэлэһии эрэ буолбакка, эйэлээх сөбүлэһии төрүт усулуобуйаларын түһэрсиэхтээхтэр. Мантан сылыктаатахха, Аляскаҕа Трамп уонна Путин бу сөбүлэһии олус суолталаах чаастарын эрдэттэн сөбүлэспиттэр, ол иһигэр территориялары атастаһыы уонна куттал суох буолуутун мэктиэлээһин туһунан. Трамп иирсээни тохтотор бу сырдык санаата кыаллыа дуо?

Европа кыттыһа сатыыр

Үрүҥ Дьиэҕэ буолбут көрсүһүүгэ Европа лиидэрдэрэ, өскөтүн көрсүһүү буоллаҕына, түөрт өрүт сөбүлэһиигэ илии баттыыра наадатын этэллэр. Ол эрээри ханнык да түгэҥҥэ, бастаан күннээҕи былааҥҥа Путин уонна Зеленскэй саммита буолбакка, Арассыыйа уонна Украина дэлэгээссийэлэрин кэпсэтиилэрэ тураллар. Онно эспиэрдэр сабаҕалыылларынан, көрсүһүүгэ бэлэмнэнии барыаҕа уонна бу сырыыга биһиги дэлэгээссийэбитин Куттал суох буолуутун сэбиэтин биир чилиэнэ салайара саарбаҕа суох. Кэпсэтии ситиһиилээхтик аастаҕына, Путин — Трамп — Зеленскэй саммитыгар дьиҥнээхтик суол аһыллыаҕа.

Арҕаа дойдулар хайдах ылыннылар

АХШ бэрэсидьиэнэ эйэни түстүүргэ турунуутун Европа соччо сөбүлээбэтин аһаҕастык биллэрэр. Онон Трамп туһугар уустук балаһыанньаҕа сылдьар. Кини өстөөхтөрө киниэхэ судаарыстыбаннай былааһы уларытыахпыт диэн аһаҕастык куттуулларын туһунан арҕаа дойдулар суруналыыстара суруйаллар.

АХШ кэнгириэһин «Tһe Һill» таһаарыытыгар дьикти колонка тахсыбыт, онно ааптар Уильям Бекер байыаннай командованиены уонна эписиэрдэри Дональд Трамп бирикээһин толорботторугар ыҥырбытын туһунан суруйбут. Оттон кини өстөөхтөрө АХШ үрдүнэн кыра майдааннары тэрийэллэрин уонна утары аҕытаассыйаны ыыталларын этэ да барбаккын.

Маннык куттал бүрүүкээн турар да кэмигэр булгуруйбат санаалааҕын киһи сөҕөр. Эйэлээх сөбүлэһии Украинаҕа бутууру үөскэтиэн уонна Трамп өстөөхтөрүн суох оҥоруон сөп. Путин уонна Трамп маны бииргэ ситистэхтэринэ, бу быһаарыы сэриинэн суоһаабыттарга дьиҥнээх күүстээх охсуунан буолуо этэ.