Троицкайдар оскуола-уһуйаан тутуутун кэтэһэллэр

Өлүөхүмэ улууһугар отчуот үһүс күнэ. Бөлөх отчуотун Троицкай сэлиэнньэттэн саҕалаата.

Бөлөх салайааччыта, үөрэх уонна билим миниистирэ Нюргуна Соколова бырабыыталыстыба ааспыт сыллааҕы үлэтин-хамнаһын кэпсээтэ, норуот дьокутаата Алексей Колодезников  бэйэтин өртүттэн туох үлэни ыыппытын блиһиннэрдэ.

Нэһилиэнньэ дьарыктаах буолуутун судаарыстыбаннай кэмитиэтин бэрэссэдээтэлин бастакы солбуйааччы Анастасия Позднякова: “Дьарыктаах буолуу хайысхата элбэх, 15 саастаах оскуола оҕолоруттан саҕалаан хабар: кинилэр сайыҥҥы кэмҥэ үлэлээһиннэрэ, үөрэҕэ суох дьону үөрэхтээһин, бэйэ дьыалатын арыныыга көмө оҥоруу… Быйыл дойду бэрэсидьиэнэ Владимир Путин сорудаҕынан түөрт федеральнай бырагыраамалаах саҥа национальнай бырайыак киирэн эрэр. Ол иһигэр “Управление рынком труда”, “Прогноз в потребностях кадров” бааллар. Саха сиригэр 144 тыһ. үлэһит тиийбэт”, – диэн иһитиннэрдэ.

Троицкай төһө даҕаны аҕыйах сэлиэнньэлээҕин иһин, туруорсар боппуруостара үгүс. Ол курдук сүрүннээн оскуола-уһуйаан  наадатын этэллэр. Алын оскуола-уһуйаан билиҥҥитэ икки сиринэн үлэлии олорор. Оҕолор оскуола, “Кыталык” култуура-сынньалаҥ киинэ, бибилэтиэкэ барыта бииргэ олохтонон турар дьиэҕэ үөрэнэллэр. Дириэктэр Мария Сокорутова бэрт тымныы диир. Итини ититэр ситим үлэһитэ эмиэ бигэргэтэр,  төһө да отун, сылын ахсын тымныйан иһэр диэн этэллэр.

Үөрэх уонна билим миниистирэ Нюргуна Соколова туспа турар 1969 с. уһуйаан дьиэтин тиийэн көрдө-иһиттэ. Билиҥҥитэ 15 иитиллээччилээхтэр. Биир кэмҥэ уһуйаан өһүөтэ сууллан, сабыллар куттал үөскээбитигэр оччотооҕу дьокутаат Матвей Евсеев үп көрөн, өрөмүөннэнэн, күн бүгүҥҥэ диэри үлэлии турарын дириэктэр махтана ахтар. Ол эрээри, биирдэ даҕаны хапытаалынай өрөмүөн ыытыллыбатаҕын, ититэр ситимэ уларыйбатаҕын, муостатын эрэ кэмиттэн-кэмигэр көннөрөн биэрэллэрин бэлиэтиир. Төһө да эргэтин иһин тып-тап курдук тутан олороллорун көрөн миниистир хайҕаата.

Нэһилиэк олохтооҕо Михаил Иванов Троицкайга быраас ирдэнэрин эттэ. Тустаах ыйытыыга хоруйдууругар миниистир Нюргуна Соколова Өлүөхүмэтээҕи тиэхиньикумҥа Нерюнгри мэдиссиинэҕэ кэллиэһин салаатын арыйбыттарын, манна хардары-таары биэлсэрдэри, сиэстэрэлэри бэлэмнииллэрин, бастатан туран, олохтоох дьон уонна үлэлии сылдьар санитаркалар үөрэнэллэрин эттэ. “Былырыын кинилэри кытта көрсө сылдьыбытым, дэриэбинэҕэ үлэлииргэ бэлэмнэрин биллэрбиттэрэ. Оҕолор ханна үлэлии барыахтаахтарын быһааран олороллор этэ. Ол гынан баран кыһалҕа улахан. Улуустааҕы киин балыыһа кылаабынай бырааһын эбээһинэһин толорооччу Александр Николаев былырыын Дьокуускайга дьаарбаҥкаҕа кэлэ сылдьан 33 орто үөрэхтээх миэдик ирдэнэр диэн туруорсубута. Өлүөхүмэттэн төрүттээх устудьуоннар үөрэхтэрин бүтэрдэхтэринэ дойдуларыгар төннөллөрүн курдук Дьокуускайдааҕы мэдиссиинэ кэллиэһин кытта кэпсэтиини ыыппыта”, – диэн быһаарда.

Олохтоох киин балыыһа бэрэстэбиитэлэ Дьокуускайдааҕы мэдиссиинэ кэллиэһигэр  тохсунньуга ким ханна үлэлии барарын тыырыы буолбутун, барыллаан сөбүлэҥ түһэрсиллибитин эттэ. Быйыл 6 биэлсэр, 26 сиэстэрэ Өлүөхүмэ улууһугар үлэлии кэлиэн баҕарарын биллэрбит. Олохтоох тиэхиньикум баазатыгар 17 киһи үөрэнэ сылдьарын иһитиннэрдэ.

Троицкайтан Заречнайга диэри 18 км курдук. Иван Борисов Заречнайга күнүскү буолбакка, сытар балыыһаны туруорсар. Элбэх оҕолоох ийэ туран Троицкайгага биэлсэр суох буолан оҕом ыспыраапкатын  ылаары гыннаҕым аайы Заречнайга барабыт, такси сыаната 1,5 тыһ. солк., олус ыарахан, суһал көмө массыыната  баар да буоллар таспат диэтэ. Маныаха оробуочай бөлөх салайааччыта бастайааннай миэдик көстүөр диэри нэдиэлэҕэ биирдэ буолбакка, баахтабай ньыманан ый устата кэлэн үлэлиир миэдиги аҕалар ордук буолуон сөбүн сүбэлээтэ.

Өр сыл учууталлаабыт Ирина Сигаева төрүт култуура биридимиэтэ суох буолбутун, оҕолор улам сахалыы саҥарбат буолан иһэллэрин эттэ. Урут үөрэх бырагыраамаларынан үөрэнэрбит, билигин саҥа көлүөнэ ыстандаартар баалларын, үөрэх былааныттан тутулуктааҕын, ФГОСка уопсай үөрэхтээһин хас да былаанын көрүҥэ баар, кыаллыан сөп эбитин эттэ. Билигин төрүт тылынан үөрэтии уонна төрүт тылы үөрэтии диэн өйдөбүллэр буккуллан хаалбыттарын, чаас тыырыытыгар сыыһалар баалларын ыйда. Төрүт култуураны үөрэҕи таһынан дьарык быһыытынан киллэртэриэхтэрин сөбүн эттэ. Ол гынан баран төрөппүт оруола улаханын бэлиэтээтэ. “Биһиги биир уруогунан, биир оскуоланан оҕолорбутун сахатытар кыахпыт суох. Бастатан туран, төрөппүт кыһаллыахтаах, сахалыы кэпсэтэн, оонньотон, ойуулуктары көрдөрөн, кинигэ ааҕан туох баар кыаҕы, ньыманы барытын туһанара ирдэнэр”, – диэн быһаарда.

Аны Троицкайга гаас киириэ дуо диэн ыйытыыга дьокутаат Алексей Колодезников: “Гааһы киллэриигэ үлэни күүскэ ыытабыт. Өлүөхүмэҕэ  47 км туттубут, бу аҥаара буолар. Гаас киллэриитигэр Троицкай уонна Заречнай былааҥҥа тураллар. Онон гаас киириэҕэ”, – диэн хоруйдаата.