Тумарча олимпийскай чөмпүйүөн Павел Пинигин туһунан арамааны суруйда

Кулун тутар 12 күнүгэр Ойуунускай аатынан Литература түмэлигэр норуодунай суруйааччы, ССРС уонна Саха сирин суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, прозаик, публицист, СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ оҥорон таһаарыы эйгэтигэр Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, Чурапчы улууһун уонна Одьулуун нэһилиэгин бочуоттаах олохтооҕо, СӨ искусствотын үтүөлээх диэйэтэлэ Василий Назарович Егоров-Тумарча 90 сааһын бэлиэтиир үбүлүөйдээх дьоро түһүлгэтэ тэрилиннэ.

Үөрүүлээх түгэҥҥэ норуот суруйааччытын Чурапчыттан дьоно-сэргэтэ, култуура миниистирэ Афанасий Ноев, бырамыысыланнас, геология миниистиирин бастакы солбуйааччы Михаил Кириллин, Саха сирин Суруйааччыларын сойууһа, суруйааччылар, үөлээннээхтэрэ, ааҕааччылара кэлэн, эҕэрдэлээтилэр. Афанасий Иванович «Тыл бэлиитикэтин сайыннарыыга кылаатын иһин» бэлиэни уонна «Тыа хаһаайыстыбатын бэтэрээнэ» мэтээли туттарда.

Саха сирин Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ Гаврил Андросов дьоро киэһэни  иилээн-саҕалаан ыытта. Норуодунай суруйааччы Наталья Харлампьева өр сыллаах бэриниилээх үлэтин иһин Арассыыйа Суруйааччыларын сойууһун Бочуоттаах грамотатын туттарда. Маны тэҥэ, сойуус, геолог бэтэрээннэр туруорсууларынан, «АЛРОСА» Тумарча аатын 15 караттаах ювелирнэй алмааска иҥэриэх буолан мэктиэлээтэ.

Суруйааччы Анатолий Слепцов Тумарча айар үлэтин туһунан дакылаат оҥордо. Норуодунай суруйааччылар Елена Слепцова-Куорсуннаах, Павел Харитонов-Ойуку ырыалаах-хоһоонноох эҕэрдэлэринэн үөртүлэр.

90 сааһын томточчу туолбут ытык кырдьаҕас билигин да үлэ үөһүгэр сылдьар. Олимпиада чөмпүйүөнэ Павел Пинигин туһунан улахан арамааны суруйан бүтэрэн эрэр. Маны тэҥэ, кини күҥҥэ үстүү-түөртүү килэмиэтири сибиэһэй салгыҥҥа хаамар.

— Ийэм, аҕам, убайдарым, быраатым даҕаны сэттэ уон саастарыгар тиийбэккэ, бу күн анныттан күрэммиттэрэ. Онон бэйэм аймахтарбар саамай уһун үйэлээх киһи буолбуппуттан үөрэбин. Дьылҕа Хаан бэйэтэ билэринэн көрөн-истэн, төһөнү биэрэринэн, өссө да олох олорор баҕалаахпын. Ороҥҥо олох сыппаппын, төһө күүһүм кыайарынан атахпар сылдьан, айа-тута сатыыбын, өссө биир-икки кинигэни суруйан, күн сирин көрдөрөр улахан баҕалаахпын. Кэргэним барахсан балыыһаҕа көрдөрүнэ диэн киирэн баран, тыыннаах эргиллибэккэ, кэргэммин аһыйан, мөлтүү-ахсыы сырыттым. Ол да буоллар, санаам күүстээх, — диэн Василий Назарович санаатын үллэһиннэ.

В.Н. Егоров-Тумарча 1935 сыл олунньу 19 күнүгэр Чурапчы улууһун Одьулуун нэһилиэгэр төрөөбүтэ. СГУ инженернэй-техническэй факультетын «горный инженер-геолог» идэлээх бүтэрбитэ. Кини өр сылларга геологынан үлэлээбитэ уонна саха суруйааччыларыттан бастакынан ол идэтин, бырамыысыланнас туһунан кэпсээннэри, сэһэннэри, арамааннары суруйбута. Маны тэҥэ, тыа сирин олоҕун-дьаһаҕын, сиэр-майгы туһунан тиэмэлэргэ айымньылардаах. 7 сыл устата «Хотугу сулус» литературнай сурунаалга литературнай эрэдээктэринэн үлэлээбитэ.

Кини ситэн-хотон баран, литератураҕа кэлбит киһи. «Соһуччу» диэнбастакы кэпсээнэ 1977 сыллаахха «Кыым» хаһыакка бэчээттэммитэ. «Кырыыстаах таас» диэн бастакы сэһэнэ 1982 сыллаахха кинигэ буолан тахсыбыта. «Өрүһүнүү» (1985), «Өбүгэ тыына» (2010), «Олох ситимэ» (1994), о.д.а. кинигэлэрдээх. Бастакы бэрэсидьиэн М.Е. Николаев туһунан устуоруйа-документальнай арамаан суруйан, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Судаарыстыбаннай бириэмийэнэн наҕараадаламмыта.

90-с хаарын уулларбыт, икки Судаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата буолбут суруйааччы тарбахха баттанар ахсааннаах. Василий Назарович барахсан киэҥ-холку, мааны майгытынан, үтүө санаатынан, дьоһун билиитинэн, үлэһитинэн биллэр.

Тумарча 90-с сылларга дойдутугар, Чурапчыга, Хахыйах диэн учаастакка тахсан, сүөһү ииттэн, хаһаайыстыба тэринэн, уонтан тахса сыл үлэлээн, төрүт дьарыгы сайыннарбыта. Бу сайылыгар доҕоро Далан тахсан, сынньанара, тыын ылара, айымньыларын суруйара. Атын да суруйааччылар кэлэн, сынньанан, кэпсэтэн-ипсэтэн бараллара.

Ытык кырдьаҕас үбүлүөйүнэн Чурапчы улууһугар улахан научнай-практическай кэмпириэнсийэ ыытыллыаҕа, итиэннэ дойдутугар Одьулууҥҥа эмиэ кини аатын үйэтитиигэ араас хабааннаах тэрээһиннэр ыытыллыахтара.