Туора киһи

Киһи олоҕо диэн хонууну туорааһын буолбатах. Соҕотох киһи олоҕун барытын бэйэтэ бас билэр, оттон кини оҕолордоох, кэргэннээх буоллаҕына, бу олоххо эппиэтинэс үс бүк үрдүүр. Олоҕу кини соҕотох бас билбэт…

Лана сарсыарда уһуктубута, күн ырааппыт. Бэҕэһээ санаата тууйуллан эрдэ сытан да баран өр утуйбатаҕа. Оҕолоро, кэргэнэ номнуо туран аһаан барбыттар. Бүгүн, дьиҥэ, өрөбүл күн. Лана сааһыран истэҕин ахсын соҕотохсуйуута күүһүрэн иһэр. Кэргэнэ Егор 50 сааһын туолаат майгыта тосту уларыйбыта. Барара-кэлэрэ элбээбитэ, кинини кытта урут даҕаны аһаҕастык кэпсэппэт киһи букатын тэйбитэ. Оттон уолаттара улаатан туспа интэриэстээхтэр. Оо, саатар, кыыс оҕолооҕо буоллар, аттыгар кэпсэтэр чугас киһилээх буолуо эбит.

Соҕотохсуйуу

Ама олоҕо манан бүтүө буоллаҕа. Бүгүн дьүөгэлэрин көрсүө, сэлэһиэ, сэргэхсийиэ. Онтон киэһэ эмиэ соҕотохсуйуу… Бу хаһааҥҥыттан саҕаламмытай? Икки сыллааҕыта кэргэнэ атын интэриэстэммитин бэлиэтии көрбүтэ. Эрэ оччолорго арахсарга бэлэм этэ. Онуоха Лана аһыннаттаран, оҕолорунан киирэн, Егор хаалбыта. Ол эрээри майгыта уларыйбыта. Уруккутун курдук күлэ-үөрэ остолу тула үмүөрүспэт, өрөбүллэри бииргэ атаарбат буолбуттара. Дьахтар ис туругар эмиэ улахан уларыйыы барбыта. Кини таптыыр киһитигэр эрэлэ сүппүтэ. Онтон ыла кини соҕотох олорор курдук. Аны Лана кыра сааһыттан олус чуумпу, элбэх саҥата-иҥэтэ суох буолан, кыһалҕатын дьоҥҥо ыһа-тоҕо кэпсии сылдьыбат идэлээҕэ. Кэргэнигэр да оннук тоҥуй сыһыаннаах эбит. Ону кини бу кэлин сааһыран баран дьэ, өйдөөтө. Егор билигин уруккута буолбатах. Урут дьиэ кэргэним иннэ диэн умса-төннө түһэрэ.

Лана сүрэҕэр кураанахсыйыыттан ураты туох даҕаны суоҕа. Уолаттара үөрэхтэрин бүтэрэн үлэһит, ыал буолан тарҕастылар да бу улахан дьиэҕэ кини соҕотох толугураан хаалар кутталлаах.

Лана, дьиҥэ, күнүүлээбэт даҕаны. Арай бэҕэһээ кэргэнэ утуйбутун кэннэ эрин төлөпүөнүн сэмээр ылан көрбүтэ. Онно кини биир дьахтары кытта суруйсарын аахпыта. Сүрэҕэ аймамматаҕа. Кини билэр этэ, Егор кинини, оҕолорун быраҕан барбатын. Ол эрээри били арахсан бара сыспыт дьахтарын кытта билигин даҕаны истиҥ сыһыаннааҕын билбитэ. Кыратык бэйэтин буруйдаммыта. Кэргэнигэр дьоллоох олоҕу бэлэхтээбэт аата тутан олороруттан, аһыннаттарарыттан иһигэр кыһыйа эрэ санаабыта. Егор бу дьахтары кытта олус истиҥник кэпсэтэр эбит.

Оттон Лана хаһан даҕаны маннык истиҥник кэргэнин кытта кэпсэппэтэҕэ. Ол кини аҕата суох улааппыт уустук олоҕуттан буолуон сөбүн эмиэ өйдүүрэ. Ийэлээх эбээтигэр улааппыт буолан, дьиэ кэргэн маннык буолуохтаах диэн биир киэҥ өйдөбүлэ суоҕа эбээт. Хайдах сатыырынан дьиэ кэргэни тэрийэ сатаабыта эрэ. Кинини арай бу олорбуттарын тухары дьиэ-уот, үп-харчы эрэ кыһалҕата долгутан олорбут. Буолумуна, оҕолордоох ийэни ити кэннэ туох долгутуой дии саныыра кини.

Билсиһии

Лана сүрэҕэр кураанахсыйыыттан ураты туох даҕаны суоҕа. Уолаттара үөрэхтэрин бүтэрэн үлэһит, ыал буолан тарҕастылар да бу улахан дьиэҕэ кини соҕотох толугураан хаалар кутталлаах. Кэргэнэ туспа олоҕунан олорор. Кини Егор дьоллоох буолуохтаах олоҕун хаайан, бэйэтин аттыгар тута сылдьыбыт буруйдаах. Кэргэнэ да үөрэнэн хаалан кыһаммат. Күннээҕинэн эрэ кэпсэтэр. Бииргэ ханна да сылдьыбаттар. Арай сыл баһыгар-атаҕар муораҕа бараллар. Онно да буолуохтааҕын курдук барыта.

Лана дьүөгэтин кытта көрсө бараары массыынатын собуоттаабыта, арай уруула кытаатан хамсаабат буолан хаалбыт. Дьахтар ыксаан хайдах буолуон билбэккэ олордо. Аны кэргэнигэр эрийиэҕин, бүгүн сибээһэ суох сиргэ сылдьар аатырбыта. Ол аата, миэхэ эрийимээр диэбит. Уолаттара — үөрэхтэригэр. Арай биир орто саастаах эр киһи кырачаан кыыһын кытта массыыналарыгар тахсан эрэллэр эбит. Эр киһи багааска тугу эрэ хаалыыр. Массыынатыттан ойон тахсыбытын өйдөөмүнэ да хаалла.

— Дорообо, бу массыынам туох эрэ буолла, көмөлөһүөҥ дуо? — диэн ыксаабыт киһи быһыытынан ыйытта. Онуоха эр киһи олус холкутук хааман кэлэн дьахтарга көмөлөстө, мүчүк гынна уонна: “Массыынам алдьанна дии санаатыҥ дуо?” — диэн дьээбэлээх харахтарынан көрөн туран ыйытта. Лана били тоҥуй бэйэтэ дьээбэлээх, сэргэх харахтары көрөн олус соһуйда. Бу диэн, кэргэниттэн ураты атын эр дьону кытта айах да атан кэпсэппэт эбит.

— Махтал, абыраатыҥ дии, — диэн мичээрдээн кэбиспитэ. Хайдах эрэ туора эр киһиэхэ мичээрдээбититтэн сэмэй киһи кыбыста санаабыта.

Соһуччу көрсүһүү

Хас да хонон баран Лана куорат киинигэр атыы-эргиэн киинигэр сылдьан били оҕолоох аҕаны көрсө түспүтэ. Барахсаттар чараас куурка тала сылдьаллар эбит этэ. Лана иһигэр “Аата, кыыска баҕас куурканы ийэ да талыа эбит” дии санаабыта. Дорооболоспокко ааһан эрдэҕинэ, эр киһи:

— Хайа, массыынаҥ хайдаҕый? — диэн ыйыта тоһуйбута.

— Дорообо, этэҥҥэ. Эһиги? — диэн утары ыйыппыта.

— Кыыспар куурка тала сылдьабыт. Билигин кэтэргэ сөбө дуу, чарааһа дуу диэн мунаахсыйабыт, — диэбитэ аҕа.

Онуоха бэрт чобуо, сэргэх кыысчаан аҕатын диэки, куурканы ылыахха диэбиттии көрбүтэ.

— Бэрт баҕайы куурка дии… — Лана көх-нэм буолбута.

— Ыаллыы олоробут быһыылаах биир дьиэҕэ, ким диэҥҥиний? Мин Сэмэн диэммин…

— Лана… Саргылаана, — диэн дьахтар аны бачча сааһыгар кэлэн баран, кыыс оҕолуу симиттэн ылбыта.

— Манна үөһээ этээскэ кофе иһэр сир баар, оҕобун аһата таарыйа, хата тахсан кофе иһэбит да? — диэн эр киһи тыл көтөхпүтэ.

(Салгыыта бэчээттэниэ).

ХААРТЫСКАНЫ ОҤОҺУУ ӨЙ ОҤОРДО