Тускул: «Балаҕан ыйа икки ардахтаах»

Share

Бүгүн атырдьах ыйын 31 күнэ — сайын бүтэһик күнэ. Сарсын — балаҕан ыйа.

Норуот синоптига Тускул балаҕан ыйын үгэһин туһунан маннык бэлиэтиир:

Балаҕаны саха үс көрүҥун туттан олорор үгэстээх: кыстык балаҕан, сайылык, отордуур балаҕан. Балартан, биллэн турар, саамай кичэллээхтик кыстык балаҕан оҥоһуллар. Балаҕан ыйыгар отордуур балаҕаҥҥа олоро түһэн баран, Сэмэнэптэн кыстык балаҕаҥҥа көһөллөр. Ол аата балаҕан ыйын 14 күнүгэр. Сэмэнэпкэ (Сибэтиэй Симеон Столпник) ыал үксэ отторун үлэтэ бүтэн, «кыдама сууйуута» диэн алаадьы сииллэрэ. Мас сэбирдэҕэ түһэр. Тайах, таба сүүлэ саҕаланар, өрүс балыга муораҕа айанныыр. Кылгас кэмҥэ, сайын иккистээн эргийэн, дьахталлар «быттанар» үтүө күннэрэ үүнэллэр. Ый 21-с күнүгэр «сырдык» уонна «хараҥа» тэҥнэһэр, мантан ыла түүн баһыйан барар, онон күн-дьыл хонугунан ааҕыллар буолар. Былыргынан эттэххэ, эргэ дьыл саҕаланар.

Балаҕан ыйа кулун тутар ыйы батыһар. Ый өксүөннээх уонна 20-с чыыһыла диэки сайын эргийэр. Ол —  Дьахтар быттанар кэмэ. Икки ардахтаах: кус барар уонна оту-маһы  ииктэтэр (ый бүтүүтэ эбэтэр алтынньы саҥатыгар). Оту-маһы хайдах ииктэтэринэн кэлэр сааһы билгэлииллэр. Тыала биир: көтөҕө түһэрэр тыал. Балаҕан ыйынан кыһын хойутуон дуу, эрдэлиэн дуу быһаараллар.

Recent Posts

  • Култуура
  • Сонуннар

Тохсунньу 16 күнэ Саха национальнай тыйаатыра төрүттэммит күнүнэн биллэрилиннэ

Ил Дархан Ыйааҕынан биллэриллибит бу күн туһунан Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ туһаайыытыгар биллэрдэ. «Тохсунньу 16…

7 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Култуура сыла: утум салҕанар

Арктикатааҕы Эпос уонна култуура киинин генеральнай дириэктэрэ Андрей Борисов кэлэр сыл Култуура сылынан биллэриллибититтэн үөрүүтүн…

22 минуты ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Арктика олохтоохторун интэриэстэрэ көмүскэллээх буолуохтаах

Бүгүн Ил Дархан Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ этиитигэр Арктиканы сайыннарыы боппуруостарын ырытта. Кини бырабыыталыстыба бигэргэппит…

37 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Ил Дархан туристическай өҥөнү оҥорууну кэҥэтэргэ туһаайда

Ил Дархан Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ туһаайан этиитигэр туристическай өҥөнү кэҥэтэн, киэҥ эйгэҕэ таһаарыыга болҕомтону…

47 минут ago
  • Сонуннар
  • Чэгиэн

Доруобуйаны харыстааһыҥҥа саҥа бырагырааманы ылыныахтара

Ил Дархан СӨ  Судаарыстыбаннай Мунньаҕар (Ил Түмэҥҥэ) туһаайыытыгар доруобуйа харыстабылыгар 2030 сылга диэри эрэгийиэннээҕи  саҥа…

59 минут ago
  • Сонуннар
  • Тыа хаһаайыстыбата

«Туһалаах мэхэньиисим киирбитэ”

Бүгүн өрөспүүбүлүкэ Ил Дархана Айсен Николаев Ил Түмэҥҥэ туһаайан этиитин иһиттибит. Түгэнинэн туһанан, “Чурапчы” ТХПК…

1 час ago