Тутулуга суох судаарыстыбалар түмсүүлэрэ сыл түмүгүн таһаарда

Бэҕэһээ, ахсынньы 26 күнүгэр, Санкт-Петербург куоракка Тутулуга суох судаарыстыбалар түмсүүлэрин көрсүһүүтэ саҕаланна. Судаарыстыбалар лидердэрэ бары мустан сыл түмүгүн таһаардылар, эһиилги былааннарын торумнаатылар.

Манна РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин, Азербайджан бэрэсидьиэнэ Ильхам Алиев, Армения премьер-миниистирэ Никол Пашинян, Белоруссия бэрэсидьиэнэ Александр Лукашенко, Казахстан бэрэсидьиэнэ Касым-Жомарт Токаев, Кыргызтан бэрэсидьиэнэ Садыр Жапаров, Таджикистан бэрэсидьиэнэ Эмомали Рахмон, Туркменистан бэрэсидьиэнэ Сердар Бердымухамедов уонна Узбекистан бэрэсидьиэнэ Шавкат Мирзиёев кытыннылар.

Владимир Путин киирии тылыгар бу түмсүү судаарыстыбалара быйылгы сыллааҕы көрдөрүүлэрэ куһаҕана суоҕун бэлиэтээтэ.

— Ааһан эрэр сылга биһиги судаарыстыбаларбыт бэйэ-бэйэлэрин кытары үлэлэһиилэрэ куһаҕана суох көрдөрүүлээх. Арассыыйа түмсүүгэ киирэр бары судаарыстыбалары кытары үлэлэстэ. Тохсунньуттан алтынньыга диэри табаарынан эргинии көрдөрүүтэ 6,6 % үрдээтэ, ити 81,5 млрд дуолларга тэҥнэһэр. Сыл түмүгүнэн өссө 100 млрд дуолларга тэҥнэһиэҕэ диэн сабаҕалыыбыт, — диэн этэр кини.

Арассыыйа бэрэсидьиэнэ судаарыстыбалар икки ардыларыгар атыыга-тутууга национальнай валютанан төлөһүү үксээбитин бэлиэтиир.

— Билигин Тутулуга суох судаарыстыбалар түмсүүлэрэ бэйэлэрин икки ардыларыгар национальнай валюталарынан төлөһөр буоллулар. Бу аан дойду ырыынагар уларыйыы-тэлэрийии бара турар кэмигэр олус суолталаах. Ону ааһан судаарыстыбалар икки ардыбытыгар бэйэбит оҥорон таһаарыыбытын үксэтэрбитигэр, биир бырайыактары саҕалыырбытыгар, сайыннарарбытыгар суолтата улахан, — диэн иһитиннэрэр Владимир Владимирович.

Тутулуга суох сыдаарыстыбалар түмсүүлэригэр быйыл Казахстан бэрэссэдээтэллиир. Казахстан бэрэсидьиэнэ Касым-Жомарт Токаев Владимир Путиҥҥа махтанан туран, сыл устата барыта 80-тан тахса улахан тэрээһин ыытыллыбытын бэлиэтээтэ.

— Быйыл барыбытыгар да олус уустук сыл буолла. Ол күөнүгэр биһиги түмсүүбүт сайдыытыгар, туруктаах буолуутугар сыл устата барыта 80-тан тахса араас тэрээһин ыытылынна. Ол иһигэр түмсүү экономическэй сайдыытын стратегиятын 2030 сылга диэри олоххо киллэриигэ улахан болҕомто уурулунна. Мин санаабар, бу үтүө түмүктэрдээх буолла. Холобур, Казахстан Түмсүү чилиэннэрин кытары табаары эргиниитэ 11 бырыһыан үрдээтэ. Былырыыҥҥыбытын кытары тэҥнээтэххэ, 5 млрд дуолларынан эбилиннэ, — диэн бэлиэтиир кини.

Көрсүһүү кыттыылаахтара түмүккэ атыыга-тутууга тахсар кыһалҕалары быһааран иһэргэ, логистика, суол-иис өттүгэр өссө саҥа суолу-ииһи тобуларга, “Хоту-соҕуруу” норуоттар икки ардыларынааҕы суолу-ииһи олоххо киллэрэ охсорго эттилэр. Тылы-өһү, историяны үөрэтиигэ биир сүрүн болҕомтолорун уурдулар.