Тыа сирин дьокутааттарын III сийиэһин пленарнай мунньаҕа өрө күүрүүлээхтик барда

Бүгүн Дьокуускай куоракка Опера уонна балет тыйаатырын дьиэтигэр өрөспүүбүлүкэ муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын III сийиэһин пленарнай мунньаҕа буолла.

Сийиэскэ өрөспүүбүлүкэ бары улуустарыттан 500-тэн тахса муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттара кытта сылдьаллар. Сийиэскэ сүрүннээн «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр олохтоох бэйэни салайыныы туһунан» саҥа өрөспүүбүлүкэтээҕи сокуон бырайыагын дьүүллэһэллэр. Пленарнай мунньахха Ил Дархан Айсен Николаев кытынна. Кини дьокутааттарга туһаайан билиҥҥи уустук кэмҥэ муниципальнай тэриллиигэ нэһилиэнньэ олоҕун таһыма үрдүүрүгэр улахан эппиэтинэһи сүгэллэрин бэлиэтээтэ.

«Дойдуга уустук балаһыанньа үөскээн турар, онон өссө күүскэ түмсүөхпүтүн наада. Эһиги норуоту кытары былааһы ситимниир уорган бэрэстэбиитэллэрэ буолаҕыт. Билиҥҥи кэмҥэ эһиги үлэҕититтэн нэһилиэнньэ олоҕо тутулуктаах. Биһиги билигин ресурсаларбытын кэҥэтэн, олох таһымын өрө таһаарыахпытын наада. Олохтоох бэйэни салайыныы уларыйар кэмэ уустук усулуобуйаҕа барар. Биһиги улахан эппиэтинэһи сүгэбит, онон муниципальнай тэриллиилэр үлэлэрин күүһүрдэллэрэ наада. Онуоха көдьүүстээх үлэ барыахтаах, онно Ил Түмэн муниципальнай тэриллиилэргэ көмөлөһүөхтэригэр эрэнэбин. Муниципальнай тэриллиилэр дьокутааттарын сийиэһинэн уонна кэлэн иһэр Саҥа дьылынан эҕэрдэлиибин, ситиһиилээх үлэни баҕарабын», — диэтэ Ил Дархан.

Ил Түмэн бэрэссэдээтэлэ Алексей Еремеев муниципальнай тэриллиилэр бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын сийиэһэ историческай суолталааҕын бэлиэтээтэ.
«Саха сиригэр олохтоох салайыныы института сайдыытыгар саҥа кэрдиис кэм кэллэ. 2017 сыллаахха Дьокуускайга Саха Өрөспүүбүлүкэтин муниципальнай тэриллиилэрин бэрэстэбиитэллээх уорганнарын дьокутааттарын I сийиэһэ буолбута. Саха сирин билиҥҥи историятыгар бастакытын нэһилиэктэр, улуустар дьокутааттарын сийиэһигэр 521 дэлэгээт, ол иһигэр 505 дьокутаат кыттыбыта. Кинилэр бары нэһилиэктэртэн, оройуон кииннэриттэн, куораттартан, улуустартан уонна өрөспүүбүлүкэ кииниттэн кэлбиттэрэ.

Өрөспүүбүлүкэ дьокутааттарын бастакы сийиэһэ историяҕа улахан суолталаах. Өрөспүүбүлүкэҕэ олохтоох салайыныы институтун сайдыытыгар уонна олохтонуутугар саҥа сирэйи арыйбыта уонна тирээн турар, кинилэри долгутар боппуруостары ырытарга, кинилэри быһаарар механизмнары уонна суоллары буларга, уопуту атастаһарга бэртээхэй кыаҕы биэрбитэ. Оттон бүгүн муниципальнай тэриллиилэр бэрэстэбиитэллээх уорганнарын үһүс сийиэстэригэр түмүстүбүт. Быйылгы сийиэс сүрүн дьүүллэһиитинэн Саха сирин парламенын бастакы ааҕыытыгар бигэргэтиллибит, «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр олохтоох салайыныы туһунан» саҥа өрөспүүбүлүкэтээҕи сокуонун барыла буолар. Сокуонунан өрөспүүбүлүкэҕэ олохтоох салайыныы икки таһымнаах тиһигэ хаалыаҕа. Бу миэрэ эрэгийиэннээҕи уратылары уонна историческай үгэстэри учуоттуур кыаҕы биэриэҕэ, ону тэҥэ территорияларга салайыныы көдьүүһүн үрдэтиэҕэ. Иккис түгэнинэн, муниципальнай тэриллиилэр баһылыктарын талыы саҥа быраабылаларыгар, ону тэҥэ араас таһымнаах былаас уорганнарын икки ардыларыгар боломуочуйалары үллэстиигэ болҕомто уурулунна. 2026 сылтан олохтоох салайыныыга эппиэтинэһи толору сүгэн толору кыахтарынан үлэлииллэригэр баҕарабын», — диэтэ Алексей Еремеев.

Кини 33-ФС №-дээх Федеральнай сокуону олоххо киллэрэр инниттэн «Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр олохтоох салайыныы туһунан» 305-7 №-дээх Саха Өрөспүүбүлүкэтин сокуонун барыла бэлэмнэннэ диэтэ.

Сокуон барылыгар сөп түбэһиннэрэн Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр олохтоох салайыныы олоҕун-дьаһаҕын, экэниэмикэтин, историческай уонна национальнай уратыларын аахсан туран, олохтоох салайыныыны тэрийии икки таһымнаах тиһигин оҥорор муниципальнай тэриллиилэригэр толоруллубутун, онон өрөспүүбүлүкэ сиригэр-уотугар олохтоох салайыныы уруккуттан үлэлии турбут тиһигин 445 муниципальнай тэриллии көрүнүнэн оннунан хаалларарга этиллэр: 34 муниципальнай оройуон уонна 2 куораттааҕы уокурук, 48 куораттааҕы уонна 361 тыа сиринээҕи.