Тыатааҕы дьоҥҥо чугаһыыра элбээтэ

Бу сайын социальнай ситимнэргэ тыатааҕы нэһилиэнньэлээх пууҥҥа киирбитин, дьоҥҥо саба түспүтүн, суолга тахсан дьонтон ас көрдүү сылдьарын уо.д.а. атын дьайыыларын туһунан иһитиннэриилэр уонна видеолар киэҥник тарҕаннылар. Адьырҕа кыыл кэнники сылларга дьоҥҥо тоҕо чугаһыыр буолла уонна тыатааҕыны көрүстэххэ хайдах көмүскэнэбит? Бу туһунан СӨ Экологияҕа, айылҕаны туһаныыга уонна ойуур хаһаайыстыбатыгар министиэристибэтиттэн ыйыталастыбыт.

АХСААНА ЭЛБЭЭТЭ

Министиэристибэ иһинэн үлэлиир булт хаһаайыстыбатын уонна айылҕа ураты харыстанар сирдэрин департаменын салайааччытын солбу­йааччы Анатолий Попов иһитиннэрбитинэн, кэнники сылларга өрөспүүбүлүкэҕэ тыатааҕы ах­­саана лаппа элбээбит. Билиҥҥитэ уопсайа 20 тыһыынча кэриҥэ төбө баара бэлиэтэнэр.

“Тыатааҕы ахсаанын элбээ­һинин биир сүрүн төрүөтэ – булчуттар, чуолаан эсэһиттэр аҕы­йааһыннара. Сыл ахсын биһиги эһэни бултуурга кубуо­та туруорабыт, онтон үксүгэр 40% эрэ бултанар. Холобур, былырыын 2662 эһэни бултуурга көҥүл бэриллибитэ, онтон 1430 эрэ бултаммыта. 2022/2023 булт сезонугар лимиит 2613 тэҥнэһэр. Онтон төһөтө бултаммытын билигит учуоттуу сылдьабыт”, – диэтэ Анатолий Попов.

Бэлиэтээн суруйдахха, тыатааҕыны көҥүлэ суох өлөрөр бобуллар. Булт кэмэ саҕалана илигинэ өлөрдөххө – административнай ыстараап, оттон көҥүлэ суох – холуобунай дьыала. Арай тыаҕа сылдьан көмүскэнэн өлөрбүт буоллаххына, бу туһунан иниспиэксийэҕэ биллэриэхтээххин. Оччоҕо эрэ дьыала тэриллибэт.

НЭҺИЛИЭННЬЭЛЭЭХ ПУУҤҤА ТОҔО КИИРЭЛЛЭР?

Бүтэһик сылларга өрөспүү­бүлүкэҕэ тыатааҕы дьон олорор сиригэр киирэр түгэнэ элбээтэ. Ол курдук, соторутааҕыта Горнай улууһун Мытаах нэһилиэгиттэн биир көс тэйиччи баар Ыарҕа сайылыкка дьахтарга саба түһэн улаханнык эчэппитин туһунан истибит буолуох­тааххыт. Итиэннэ Алдан оро­йуонугар баар «Берег дружбы» оҕо лааҕырын таһыгар тыа­тааҕы сылдьарын лааҕыр үлэһиттэрэ көрөн, үлэлэрин быстах кэмҥэ тохтоппуттара. Бу курдук дьоҥҥо чугаһаабыт, нэһилиэккэ киирбит түбэлтэ аҕыйах ый иһигэр хаста даҕаны таҕыста.
Исписэлиис бэлиэтээбитинэн, маннык түгэннэр тыа­тааҕы ах­­саана элбээбититтэн эрэ буолбакка, ону таһынан, адьырҕа кыыл сөбүлээн сиир отонун үүнүүтэ мөлтөҕүттэн, өрөспүүбүлүкэҕэ уонна кэккэ сытар эрэгийиэннэргэ буола турар ойуур баһаардарыттан уо.д.а. буолар.

“Дьон бэйэтэ эмиэ буруй­даах. Интэриниэккэ көрөргүт буолуо, бырамыысыланнас үлэһиттэрэ баахта бөһүөлэктэригэр тыатааҕылары аһатар видеоларын. Бу маннык сылдьан тыатааҕы ас биэрэр сири өйдөөн хаалар уонна салгыы кинини аһаппатахтарына, бэйэтэ бөһүөлэккэ киирэн ас көрдүүр. Өйдүөххэ наада, адьыр­ҕа кыыл киһини кытта элбэхтик алтыстаҕына куттаммат буолар уонна дьону көрсөр сиригэр үөрэнэн хаалар. Бу кыыл бэйэтэ сылдьар сиригэр атыттар кии­­рэллэрин сөбүлээбэт, онон кини кырыктаах буолуута өссө улаатар”, – диир Анатолий Попов.

Итиэннэ сорох тыатааҕылар ас тобоҕо кутуллар сирдэригэр, сыбаалкаларга киирэн аһыыллар-сииллэр. Маннык сылдьан кинилэр бу сири бэйэлэрин сирдэрэ дии санаан, бөх тоҕо кэлбит дьоҥҥо саба түһүөхтэрин сөп. Онон бөҕү сөптөөхтүк хомуйан быраҕыахха наада диэн исписэлиистэр этэллэр.

Тыатааҕы дьоҥҥо саамай кутталлаах кэминэн ыам ыйа уонна бэс ыйа буолаллар. Бу кэмҥэ арҕахтарыттан тахсан ииссэр кэмнэрэ. Ордук атыыр­дар сэрэхтээхтэр, кинилэр бу кэмҥэ дьонтон куттаммат буолаллар.