Түһүлгэ аныгы бүлүүдэлэрэ

Үрүҥ Тунах ыһыахтар саҕаланнылар. Олоҥхо, Туймаада, улуус, нэһилиэк… Кэлин ыһыахтарга киэҥ аймах бары түмсэ түһэн түһүлгэлиир, хоно сытан ыһыахтыыр буолла итиэннэ аҕыйах төрүт аһы таһынан судургу эт, балык, бурдук астары астаан илдьэ барар. Онон түһүлгэ аныгы, судургу бүлүүдэлэрин билиһиннэрэбит.

Байым салаат

Туох ирдэнэр: куурусса этэ, минньигэс биэрэс, сымыыт, сибиэһэй оҕурсу, сибиэһэй помидор, эриэппэ луук, хара сыттаах биэрэс, туус, майонез.

Хайдах бэлэмниибит: эти буһаран баран уһун синньигэс гына кырбастыыбыт. Сымыыты хахтаан түөрт муннуктуу, оҕуруот аһын сууйан баран уһун синньигэстик кырбыыбыт. Помидор олус уулаах буоллаҕына, салаат хааһы курдук буолан хаалбатын туһугар, тас өттүн эрэ кутар ордук. Оҕурсуну эрдэттэн тууһаан, булкуйан уутун ылан баран кутуллар эбэтэр туустаабакка, булкуйбакка биир иһиккэ кутан баран, түһүлгэҕэ киирэн сиэх эрэ иннинэ майонез эбэр, булкуйар табыгастаах.

Ыһаарыламмыт быар

Туох ирдэнэр: быар, мас арыыта, бурдук, сүөгэй, күөх луук (эбэтэр эриэппэ), укуруоп, туус.

Хайдах бэлэмниибит: Быары сууйабыт, бүрүөһүнүн хаҕылаан ылабыт, уһун синньигэс гына кырбастыыбыт. Салгыы бурдукка умньаан ылан баран, булкуйа-булкуйа хобордооххо мас арыытыгар ыһаарылыыбыт.

Туспа хобордооххо убаҕас сүөгэйи луугу кытта сырдьыгыната түһэн ылабыт. Онно быары, укуруобу кутан кыратык тэптэрэн ылабыт. Биэс мүнүүтэ сөп буолар.

Фольгаҕа сууламмыт эт

Туох ирдэнэр: эт, хортуоппуй, эриэппэ луук, минньигэс биэрэс, майонез, туус, тума.

Хайдах бэлэмниибит: Түөрт муннуктуу, чараас соҕус гына кырбаммыт эти арыынан сыбаммыт фольгаҕа уурабыт. Үрдүгэр туус, тума кутабыт. Ол үрдүгэр түөрт муннуктуу кырбастаммыт хортуоппуй, эриэппэ луук, минньигэс биэрэс уурабыт, майонез эбэбит.

Фольга үөһээ өттүн салгын тахсыбат гына эрийэбит уонна 40‑ча мүн. 120–150 кыраадыстаах духуопкаҕа буһаран ылабыт.

Буотарахтаах бэрэски

Туох ирдэнэр: буспут буотарах, ириис, үүт (эбэтэр уу), бурдук, мас арыыта, тууһаммыт күөх луук, туус, доруоһа, хаппыт сымнаҕас укуруоп.

Хайдах бэлэмниибит: уһуннук буспут буотарахтан туох баар сыатын ылан быраҕыллар уонна буотараҕы мясорубкаҕа эрийтэриллэр, туустаах күөх луугу эбэбит. Күөх луук ханнык баҕарар бэрэскигэ ураты амтаны биэрэр, тупсарар. Бэрэскигэ туттарга буотараҕы бэйэтинэн эбэтэр 3/1 ириис кутуохха сөп. Элбэх ириистээтэххэ бэрэски амтана соччото суох буолар.

Бэрэски тиэстэтин үүккэ оҥордоххо түргэнник буһар уонна амтаннаах буолар. Бэлэм састаабынан доруоһалаах тиэстэ бэлэмниибит. Көтөҕүллүбүтүн кэннэ кыра-кыра шариктары төкүнүтэн, иһигэр буотарах кутан бэрэскилэри оҥортуубут.

Сахалыы лэппиэскэ

Туох ирдэнэр: сибиэһэй эбэтэр аһыйбыт үүт — 1 ыстакаан, оргуйбут уу — ыстакаан аҥаара, маҥан бурдук — 2 ыстакаан, хара бурдук — 1 ыстакаан, суода — 1 кыра ньуоска, туус — 1 кыра ньуоска.

Хайдах бэлэмниибит: Ыйыллыбыт бородууктаны барытын иһиккэ кутан түргэн соҕустук илиигэ сыстыбат буолуор диэри мэһийэбит. Мэһиллибит тиэстэни хаппахтаах
иһиккэ эбэтэр салаппаан бакыакка уган 15–20 мүн. туруора түһэбит. Ытыспытынан баттыалаан, 1,5 см. халыҥнаах лэппиэскэ оҥоробут, биилкэнэн дьөлүтэ анньабыт. Духуопкаттан көрөн, 120 кыраадыска 20–25 мүн. буһарабыт.

Бу лэппиэскэ тиэстэтинэн өссө сааҥкы буһарыахха сөп. Ол курдук, тиэстэни чараас соҕус гына тэлгээн баран, үрдүгэр күөх лууктаах, ынах арыылаах хортуоппуй пюретын кутан тэнитэбит. Ньыһыйыллыбыт хортуоппуйу улахан ньуос­каны үүккэ уган ыла-ыла тэнитиллэр. Оччоҕо сааҥкы буһарыгар үрдэ бүрүөһүннэнэр, тэҥ буолар. Духуопкаҕа 20–30 мүн. буһаран ылыллар.