Тымныы полюһун түмэлигэр Таатта маастарын алгыстаах чорооно туһалыаҕа

Норуот маастарын  күнүн чэрчитинэн ыытыллыбыт быыстапка кыттааччыта Виктор Протопопов уонна Өймөкөөн улууһун Томтор орто оскуолатын 1985 сыллаах выпускниктара суруйааччы, литературнай кириитик Н.М.Заболоцкай-Чысхаан аатынан кыраайы үөрэтэр түмэлгэ соһуччу бэлэх оҥордулар.

Бу туһунан мусуой дириэктэрэ Айталина Иванова бу курдук кэпсиир:

— Быыстапкаҕа сылдьан улуустааҕы култуура управлениетын салайааччытын солбуйааччы Мария Максимова миэхэ эрийэн: «Алгыс түһэрэр тэрил  эһиэхэ баар дуо?», — диэн ыйыппыта. Ону «суох» диэн хардарбыппар, «буолаары турар Олоҥхо ыһыаҕар алгыска туттарга бэртээхэй кэмпилиэк баар эбит. Соҕотох, сыаната удамыр, мин уурдардым. Түргэнник харчытын ыыта оҕус», — диэтэ. Мин аны харчы иэс көрдүүр түбүгэр түстүм. Ыксаан, кылааһым батсаап бөлөҕөр суруйдум: «Олоҥхо ыһыаҕынан сибээстээн, төрөөбүт улууспутугар алгыс түһэрэр тэрили атыылаһан бэлэх уунуоҕуҥ», — диэн. Үөрүөм иһин, кылааһынньыктарым тута өйөөн, 10 тыһыынча солкуобай харчыны олус суолталаах бэлэххэ хомуйа оҕустулар. Сотору кэминэн, Мария Васильевна Алгыстаах чорооммутун ылбытын иһитиннэрдэ уонна хаартыскатын ыытта.

Кэлин билбиппит, чороон маастара Таатта киһитэ Виктор Протопопов биһиги убаастыыр биир дойдулаахпыт Никифор Протопопов чугас аймаҕа эбит. Кини Томторго баһылыгынан үлэлии сылдьан, Таатта дьонугар саха балаҕанын туттарбыта. Ол тутааччылартан биирдэстэрэ Виктор Васильевич эбит. Балаҕаммыт билигин тигинэччи үлэлии турар. Аан дойду бары куораттарыттан кэлэр омук туристарын, улууспут ыалдьыттарын манна көрсөн арчылыыбыт, алгыыбыт. Онон маастар Виктор Протопопов Алгыстаах чорооно —  Өймөкөөҥҥө буолуохттаъ Олоҥхо ыһыаҕын алгыһыгар туттуллар бэрт улахан суолталаах. 

Маны таһынан, Таатта маастарын уран оҥоһуктара аны кини туппут балаҕаныгар туһалыахтара буоллаҕа. Биһиги кыраайы үөрэтэр мусуойбутугар эмиэ бэрт үгүс тэрээһини ыытабыт. Бу бэлэхпитин  мусуойбут ыытар тэрээһиннэригэр барытыгар туттуохпут. Онон Томтор оскуолатын 1985 сыллааҕы выпускниктара төрөөбүт Өймөкөөннөрүн дьоһуннаах тэрээһинигэр — Тымныы полюһугар ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕар киһи тылынан эппэт күндү бэлэҕин оҥордулар. Түгэнинэн туһанан, Томтор орто оскуолатын бары выпустарын төрөөбүт улууспутугар ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕар, бу 1985 сыллааҕы выпускниктар курдук, устуоруйаҕа хаалар бэлэхтэ оҥоруоҕуҥ, биһиги кылаас холобурун батыһыҥ диэн ыҥырабын!

… Таатта маастара Виктор Протопопов Алгыстаах чорооно Өймөкөөҥҥө ыытыллар Олоҥхо ыһыаҕар анаан Үөһээ Айыылартан айдарыллан кэлбитэ чахчы.  Тэрийээччилэр бэлиэтииллэринэн, ыһыах кэнниттэн Алгыстаах чороон Өймөкөөн улууһун бары суолталаах тэрээһиннэрин алгыһыгар туттуллуоҕа. Түмэл дириэктэрэ Айталина Иванова «бу күннэргэ Алгыстаах чороон докумуоҥҥа тиһиллэн, суруйааччы, литературнай кириитик Н.М. Заболоцкай-Чысхаан аатынан Томтор нэһилиэгинээҕи  кыраайы үөрэтэр түмэл биир бэлиэ суолталаах эспэнээтин быһыытынан регистрацияланна» диэн иһитиннэрдэ.