Уһун болдьохтоох уурунуу бырагыраамата үлэлээбитэ биир сыл буолла

РФ Үбүн министиэристибэтэ Арассыыйа баанын кытта Уһун болдьохтоох уурдарыы (УБУ) бырагырааматын оҥорон үлэлэтэ сылдьаллар.

Бырагыраама 2024 сыл тохсунньутуттан үлэлиир, билиҥҥи туругунан Арассыыйаҕа 3,60 мөл., ол онтон Саха сиригэр 15 тыһыынчаттан тахса  киһи дуогабар түһэрсибит. Манна 18 сааһын туолбут киһи кыттар, ол туһугар бырагыраама эпэрээтэринэн талыллыбыт НПФ-ны (судаарыстыбаннай буолбатах пенсионнай пуонда) кытта дуогабар түһэрсэр.

“Национальная ассоциация НПФ” вице-бэрэсидьиэнэ Алексей Денисов уонна РФ Үбүн министиэристибэтин Финансовай бэлиитикэҕэ департаменын салаатын начаалынньыга Наталия Каменская уһун болдьохтоох уурунуу бырагырааматын маннык быһаараллар:

*НПФ бэйэтин эрэллээх партнер быһыытынан уһун болдьохтоох уурдарыыларга, мунньунууларга көрдөрөн кэллэ, онон уһун кэмҥэ үлэлиир үөрүйэхтээх, улахан уопуттаах тэрилтэлэр быһыытынан кинилэр талыллыбыттара. Пуондалар 2024 сыллаахха дохуоттара ортотунан 20 бырыһыан этэ, ити инфляцияттан үрдүк көрдөрүү буолар. Урут биир НПФ-тан атын НПФ-га көһүөххүн баҕардаххына, 5 сыл кэнниттэн биирдэ сүтүгэ суох көһөрүҥ. УБУ-га итинник хааччах суох.

*Судаарыстыба бастакы 10 сыл устатыгар бэйэтин өттүттэн сылга 36 тыһ. солк. диэри сууманы угар. Киһи ыйга 3 тыһ. угар, судаарыстыба эмиэ оччо 3 тыһ. угар. Ол аата сылга 72 тыһ.солк тахсар. Уон сыл кэнниттэн гражданин 5 сыл устата бэйэтэ угар, бу 15 сыл устатыгар харчыта инвестиция көмөтүнэн эмиэ элбии турар. Онон элбээн 2 278962 солк. буолуон сөп. Мунньуллубут харчыны 15 сылынан биирдэ тутталлар, эбэтэр дьахтар 55 сааһын, эр киһи 60 сааһын туоллаҕына. Гражданин счекка бэйэтэ харчы угар, төһө сууманы угарын уонна хайдах ыларын эмиэ бэйэтэ быһаарар.

*Судаарыстыба УБУ-га угуллубут үбү 2,8 мөл. солк. диэри харыстыыр мэктиэлээх, бу баан вкладыттан икки төгүл элбэх суума.

*Сыл аайы 400 тыһ. солк. диэри усунуоһу төлөөтөххө, 52 тыһ.солк. диэри суумалаах нолуок вычетын ылыахха сөп.

*Ону таһынан бу харчыны улахан кыһалҕа үөскээтэҕинэ — холобур, наһаа сыаналаах эмтэниигэ эбэтэр иитэр киһиҥ өллөҕүнэ — сүтүгэ суох уһулан ылыахха сөп.

*Оҕо төрөөтө да төрөппүт бу бырагырааманы оҕотун аатыгар астаҕына, 15 сааһыгар ботуччу суума мунньуллар, ону салгыы 20 сааһыгар диэри мунньалларын дуу, суох дуу диэн бэйэлэрэ быһаараллар.

*УБУ харчытын эбии элбэтиһэр өссө биир источнигынан биэнсийэҕэ диэн мунньулла сытар үп (пенсионное накопление) буолуон сөп. Бу үбү уһун болдьохтоох уурдарыы бырагырааматыгар көһөрдөххө, үбүн ыларыгар гражданин быдан табыгастаах усулуобуйаҕа түбэһэр. Ол эбэтэр үйэтин тухары төлөнөрү да талыан сөп, биирдэ олордон ылары да талыан сөп. Оттон 15 сылы быһа уурдарыллар бырагыраамаҕа кыттыбыт буоллаҕына, суһаллык ылар (срочная выплата) барыйаан эмиэ баар.

УБУ-лаах киһи өлөр түгэнигэр нэһилиэнньиктэрэ НПФ-га тиийэн, мунньуллубут сууманы барытын ылаллар.  Ону таһынан бырагыраама кыттыылааҕа бэйэтэ ким кини үбүн ылыахтааҕын быһаарар кыахтаах. Ол гынан баран үйэтин тухары төлөнөрү талбыт буоллаҕына, өлбүтүн кэннэ ол харчы нэһилиэнньиктэргэ бэриллибэт, син биир биэнсийэ курдук. Оттон биирдэ олордон эбэтэр суһаллык ылары талбыт буоллаҕына, харчытын ордуга оҕолоругар барар.

*Бырагыраама усулуобуйатынан накопительнай биэнсийэни УБУ бырагырааматыгар көһөрөргө, бастаан СФР-тан НПФ-га көһөрүөххэ наада. Уонна биир талбыт НПФ-тын кытта дуогабар түһэрсэр, сайабылыанньа суруйар.

Оттон биир НПФ-тан атыҥҥа көһөргө: бастаан харчыны көһөрөллөр, ол кэнниттэн УБУ бырагырааматыгар харчыны көһөрөргө сайабылыанньа суруллар.