Уһун тыыннаах сүүрүк Петр Захаров

Уһуну сүүрүүнэн утумнаахтык дьарыктанар Чурапчыттан төрүттээх 51 саастаах Петр Захаров былырыын Америка Чикаго куоратыгар 53 тыһ. киһи кыттааччылаах аан дойдутааҕы марафоҥҥа кыттыбыта. Аны, соторутааҕыта аан дойдуга элитанан ааҕыллар “Бостоннааҕы марафоҥҥа” кыттан кэллэ. Хаһан да харахтаабатах ыраах сытар омук дойдуларыгар соҕотоҕун тиийтэлиир. Дьулуурдаах, тулуурдаах, хорсун, дьирээ буолан. Салгыы эмиэ кыттар, сүүрэр бигэ санаалаах.

ЭЛИТНАЙ МАРАФОННАРГА КӨҤҮЛҮ ЫЛЫЫ СУДУРГУ БУОЛБАТАХ

Эдэр-эмэн саастарыгар буоксанан, онтон аан дойду чөмпү­йүөнүгэр Андрей Артамоновка кикбоксанан дьарыктаммыта. Өрөспүүбүлүкэҕэ миэстэлэһэрэ, Арассыыйаҕа бэһис буола сылдьыбыта. Успуорт диэн тугун этинэн-хаанынан билэр. Марафоҥҥа 45 сааһыттан дьарык­танар. Мейджор диэн аан дойдуга биллэр алта элитанан ааҕыллар кэмиэрчэскэй “Нью-Йорктааҕы”, “Бостоннааҕы”, “Чикаготааҕы”, “Лондоннааҕы”, “Берлиннээҕи” уонна “Токиотааҕы” марафоннар бааллар. Кэмиэрчэскэй буоланнар харчылара, бириистэрэ улахан. Инньэ гынан, күүстээх марафонецтар анаан-минээн бэлэмнэнэн кэлэллэр. Оннооҕор, аан дойду чөмпүйэнээтэ буолар буоллаҕына, мейджорга бараллар. Бастаабыт киһи 10 мөлүйүөн дуоллары ылар.

Баҕалаах эрэ барыта кыттыбат. Профессионаллары сэргэ, бэйэлэрэ сөбүлээн дьарыктанааччылар эмиэ кытталлар эрээри, ирдэбил кытаа­нах. Бириэмэлэринэн көрөн, сыыйан, сүүмэрдээн ылаллар. Тэрийээччилэр оонньотор латырыайаларын сүүйдэхтэринэ, үтүө санаа хамсааһыныгар (благотворительноска) эмиэ харчы төлөөннөр киирэллэр. Арассыыйаҕа “Два километра” диэн туристическай фирмаҕа путевкалаахтарга миэстэ биэрэллэр.

Аан дойдутааҕы марафоннарга кыттарга сайаапкаҕын биир сыл иннинэ биэриэхтээххин. Петр Захаров бэйэтин са­­йаапкаларын Токиоҕа, Бостоҥҥа уонна Чикагоҕа биэртэлээбит. Дьиктиргиэн иһин, үһүөннэригэр киллэрбиттэр. Сороҕун латырыа­йанан сүүйбүт. Усунуостарын эрдэ төлөөбүт, үс сыл болдьоххо визаларын оҥорторбут. Онуоха, эрдэ Казань марафонугар сүүрэн 42 км 195 м сири 2 чаас 50 мүн түмүктээн, үчүгэй көрдөрүүлэммитэ төһүү буолбут.

Бостон куоракка марафон тэрээһинин сөбүлээбит. Киин уулусса кырасыабай миэс­тэлэринэн сүүрбүттэр. Ол тухары көрөөччүлэр, ыалдьааччылар толоруларын бэлиэтиир. “Муусука, ырыа-тойук бөҕө, эҥин араас омук барыта баар. Киһи сүүрэ сылдьар курдук санаммат, кэнсиэр көрө сылдьар курдук эбит. Африканецтар ыллаан-туойан, хамсанан-имсэнэн, Эмиэрикэ киинэтин көрөр курдуккун. Үрдүлэринэн бөртөлүөт көт да көт. Түүн эрэ, күнүс эрэ, ким да туохха да наадыйбат. Барыта көҥүл”, – диэн этэр.
Петр Захаров бэйэтин бэйэтэ үбүлэнэн күрэхтэһиилэргэ кэлэр-барар. Спонсора суох. “Туймаада-нефть” хампаанньаҕа буҕаалтырдыыр хамнаһын анаан мунньунар.

СҮҮРҮҮНЭН ДЬАРЫКТАНЫЫ – КҮҮСТЭЭХ ҮЛЭ

Марафонунан соһуччу дьарыктаммыт. Сүүрүүнэн, волейболунан, харбааһынынан бэтэрээннэргэ күрэхтэһэ үөрүйэхтээх. Аан бастаан, 2016 сыллаахха ыытыллыбыт 21 км “Саха” полумарафонугар биэтэккэ кэлбиттэргэ мэтээл биэрэллэр диэни истэн, пааркаҕа 5-10 км сүүрэн эрчиллибит. Саас-күһүн кустуур, улахан да булка сылдьар. Итинник эрчиллэн, ол бастакы полумарафонугар кыттан мэтээлин ылбыт. Ырааҕы сүүрүөххэ сөп эбит диэн санааҕа кэлбит. 2017 сыллаахха Татьяна Жиркова баҕалаахтары сүүрүүгэ дьарыктыырын туһунан таһаарбыт биллэриилэрин көрөн Татьяна Юрьевнаҕа кэлбит, онтон ыла тириэньэрин ыйыытынан-кэрдиитинэн дьарыктанар. 2019 с. Аммаҕа Спортивнай оонньууларга Өлөөн улууһун аатыттан 42 км марафоҥҥа сүүрбүтэ. Онно бэлэмнэнэн сарсыарда 5 чааска туран дьарыктанар, киэһэ үлэтин кэнниттэн чиҥэтэн эмиэ сүүрэр.

Марафоҥҥа көрдөрүүлэрэ стаартаатаҕын аайы тупсан иһэллэр. “Москва марафонугар” кыттыталаабыта. Аһылыгын көрүнэр, тутуһар, хааччахтанар. Сыалааҕы, арыылааҕы, ыһаарыламмыты, бэрэскини, алаадьыны сиэбэт. Хааһыны, ууга буспуту аһыыр. Оннук, биэс сыл иһигэр аһылыгын бүтүннүүтүн уларыппыт. Күрэхтэһиэн биир нэдиэлэ иннинэ ыйааһынын түһэринэр.

Дьарык туһунан этэр буоллахха, дьарыктанарыгар нэдиэлэҕэ 80 км сүүрэр, сыыйа эбэн иһэр, 140 км диэри тиэрдэр. Күрэхтэһии чугаһаатаҕын аайы объемун эбэр, онтон, аччатар. Сынньана сылдьар кэмигэр нэдиэлэҕэ 60-80 км сүүрэр. Түөрт ый итинник дьарыктанар. Ноҕуруусканы тулуйар.

Тылы билэр, атын омук дьонун кытта билсэр, бодоруһар туһуттан, англия тылын үөрэтэр кууруска сылдьыбыт. Салгыы өссө үөрэтэн, омуктары кытта холкутук кэпсэтэр, өйдөһөр баҕалаах.

Петр Захаров Бостон, Лондон, Берлин, Чикаго, Нью-Йорк уонна Токио куораттар аан дойду­тааҕы аатырар-сураҕырар «World Marathon Majors» марафоннарыгар алтыаннарыгар сүүрэн, сүрүн наҕарааданы Six Star Finisher мэтээли ылар сыаллаах-сорук­таах.

Ситиһии тосхойдун!

Баһылай ПОСЕЛЬСКАЙ.