Умсааччы эчэйиитэ: биир сэрэҕэ суох ыстаныы олоҕу хайдах алдьатыан сөбүй?

Share

Сыл аайы сөтүөлүүр кэм саҕаланыыта уончанан киһи ууга ыстанарга биир сэрэҕэ суох хамсаныыттан сиһин тоноҕоһун олус ыардык эчэтэр.

«Умсааччы эчэйиитэ» диэн ааттанар бу дэҥнэр үксүгэр төннүбэт содулга – инбэлиит буолууга эбэтэр өлүүгэ-сүтүүгэ тириэрдэллэр. Онуоха эчэйбит дьон үгүстэрэ – эдэр, доруобай дьон, кинилэргэ куйаас күҥҥэ сөрүүкүүр баҕаттан оҥорбут хамсаныылара дьылҕаны быһаарар алдьархайга кубулуйар.

Умсааччы эчэйиитэ киһи төбөтүнэн уу түгэҕэр эбэтэр уу аннынааҕы мэһэйгэ күүскэ охсуллан, моонньо айылҕа таһынан токуруйуутуттан эбэтэр кэдэрийиититтэн үөскүүр. Үксүгэр бу билбэт сиргэ умсуу, чычаас ууга үөһэттэн ыстаныы эбэтэр итирик турукка сылдьан сөтүөлээһин кэмигэр тахсар.

Ордук кутталлаахтар – түгэҕэ көстүбэт болугур уулаах, ону таһынан уу анныгар тимирбит мас, таас, тутуу бөҕө курдук мэһэйдэрдээх буолуон сөптөөх сирдэр.

Статистика көрдөрөрүнэн, маннык эчэйиилэр 50 %-нара өлүүгэ тириэрдэллэр, оттон тыыннаах хаалбыттар үксүгэр инбэлиит буолаллар. Онуоха ордук эмсэҕэлээбит дьон үксүлэрэ 15-тэн 35-гэр диэри саастаах эдэр дьон буолаллар.

Алдьархайтан сэрэнэр наадаттан, судургу куттал суох буолуу быраабылаларын тутуһуохха сөп. Билбэт сиргэ, ордук төбөнөн түһэн, хаһан да умсуо суохтааххыт. Ыстаныах иннинэ уу дириҥин хайаан да бэрэбиэркэлиэххэ наада. Үөһэттэн умсарга 4-5 миэтэрэттэн намыһаҕа суох дириҥ куттала суоҕунан ааҕыллар.

Оттон алдьархай тахсар түбэлтэтигэр, бастакы көмөнү сөпкө оҥоруу улахан суолталаах. Эмсэҕэлээбит киһини  хамсатыа суохтааххыт – бу сис ууҥуоҕун эчэйиитин  уустугурдуон сөп. Быраастар төбөнү уонна моонньуну хамсаппакка тутарга уонна суһал көмөнү ыҥырарга сүбэлииллэр.

Recent Posts

  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Киэҥ кэпсэтии таҕыста

Дьокуускайга уопсастыбаннай кииҥҥэ, Саха сиригэр Ийэ күнүгэр аналлаах тэрээһиннэр чэрчилэринэн, "Духовно-нравственные основы материнства и актуальные…

11 часов ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Эргэни саҥа солбуйар?

“Олох сайдыыта икки өрүттээх дииллэрэ”  мээнэҕэ буолбатах курдук. Төһөнөн сайдабыт, олохпут уу сүүрүгүнүү устан иһэр…

12 часов ago
  • Култуура
  • Сонуннар

Ханна да саһа сытар талааннар бааллар

Хайа да сиргэ бааллар ээ -- кистэнэ сылдьар иэйиилээх, саһа сытар талааннаах дьон. Кинилэр тиийэн…

12 часов ago
  • Бэрээдэк
  • Сонуннар

Түөкүттэр Нерюнгри үс олохтооҕуттан мөлүйүөнүнэн харчыны албыннаан ылбыттар

Нерюнгри улууһун 38 саастаах эр киһитэ куйаар ситимигэр биир кыыһы кытары билсибит. Кыыс инвестициянан дьарыктанарын…

12 часов ago
  • Сонуннар
  • Сүбэһит
  • Чэгиэн

Дьаҥҥа сыстыбат туһугар күн ахсын бу чэйи ис

Кытай мэдиссиинэтин Шеньян университетын учуонайдара быһаарбыттарынан, дьаҥ-дьаһах кэмигэр битэмииннээх оттортон оҥоһуллубут чэй көмөлөһөр. Ол курдук…

13 часов ago
  • Сонуннар
  • Үөрэх

Элгээйи орто оскуолатын 150 сыллаах үбүлүөйүн көрсө

Олоҥхо дойдута Сунтаарбыт биир кэрэ айылҕалаах, уйгу-быйаҥ сирдээх, былыр-былыргыттан саха дьоно ууһаан-тэнийэн үөскээбит, олох уустук,…

13 часов ago