«Успуорду өйөөһүн – АЛРОСА бастыҥ үгэстэриттэн биирдэстэрэ»

Балаҕан ыйын 20 күнүгэр Волгоградка «Гонка героев» күрэхтэһии ыытылынна. «Прудбой» полигоҥҥа 1500-тэн тахса кыттааччы уонна дойдуттан барытыттан 34 тэрилтэнэн хамаанда -– Арассыыйа бөдөҥ хампаанньаларын бэрэстэбиитэллэрэ көрүстүлэр. Кинилэр саамай тулуурдааҕы уонна күүстээҕи быһаарар туһугар кэлбиттэр. Тэрилтэлэргэ кыайыылааҕынан АЛРОСА сүүмэрдэммит хамаандата буолла -– Саха сирин алмааһы хостооччулара кими да иннилэригэр киллэрбэккэ, ыарахан суолга 58 мүнүүтэнэн кэллилэр.

Аҕыс килэмиэтиргэ тэлгэммит мэһэйдэрдээх балаһаҕа 25 тургутуу баара: аппалар, туорааһыннар, ханааттар, хатыылаах боробулуоха, бадараан уо.д.а.. Ыарахан суол спортсменнар тулуурдарын тургутан көрдө, кыттыылаахтар үчүгэй бэлэмнэрэ уонна хамаанданан түмсүүлээх үлэлэрэ ирдэннэ.
Былырыыҥҥы «Гонка героев» күрэхтэһиигэ иккис миэстэни ылбыт АЛРОСА хамаандатын тохтотор кыах суоҕа: хамаанда кыайыыга эрэ суоттанан кэлбитэ.
«Биһиги олус элбэх моһолу туораатыбыт -– эргийэ турар көлүөһэлэр, бэрэбинэлэр, сиэккэлэр, ханааттар, хаспахтар, бадарааннар, бүтэһигэр аҕыс миэтэрэлээх хайа баара. Сорох сирдэргэ тааҥканы утары туттуллар «ежтардаах», хатыылаах боробулуоха аннынан сыыллыбыт.
АЛРОСА бу күрэхтэһиилэргэ иккиһин кыттар, былырыын үрүҥ көмүс мэтээли ылбыппыт. Быйыл биир эрэ сыалы-соругу -– кыайар соругу туруоруммуппут, -– диэн күрэхтэһии кыттыылааҕа, Култуура-успуорт комплексын дириэктэрин солбуйааччы Зелимхан Кцоев кэпсээтэ.
АЛРОСА сүүмэрдэммит хамаандатыгар араас подразделениеттан уонна хампаанньалартан 8 үлэһит баар. Кинилэр бары кытааанах сүүмэрдээһини ааһан уонна бэлэмнэнэн, быйыл Култуура-успуорт комплекса тэрийбит «Покоритель тайги» күрэхтэһиигэ кыайдылар.

«Успуорт олоххо уонна үлэҕэ туһалаах»

«Покоритель тайги» күрэхтэһии Мииринэйгэ былырыыҥҥыттан «Гонка героев» күрэхтэһиигэ сүүмэрдиир түһүмэх быһыытынан ыытыллар.
«Покоритель тайги» күрэххэ кыттыы туһунан сиһилии Якутнипроалмаз институтун геомеханикаҕа лабораториятыгар хайа боруодатын нарылааччы (шлифовальщига) Андрей Семенов кэпсээтэ.
26 сааастаах Андрей Сүлдьүкээртэн сылдьар. Мииринэйдээҕи политехническай институкка хайа инженерин идэтигэр үөрэммитэ. 2023 сыллаахха аармыйаҕа сулууспалааан кэлэн баран, Якутнипроалмазка 1 категориялаах инженеринэн киирбитэ. «Бэйэбин өйдүүр буолуохпуттан АЛРОСА-ҕа үлэлиэхпин баҕарарым. Аҕам манна -– АЛРОСА Бүлүүтээҕи геология-чинчийэр эспэдииссийэтигэр үлэлиир. Ону сэргэ, доҕотторум, кылааһым оҕолоро билигин алмааһы хостуур хампаанньаҕа үлэлииллэр», -– диэн Андрей кэпсиир.
– Үлэҕэр тугунан дьарыктанаҕын?
-Геомеханика лабораториятыгар хайа боруодатын физическай-мэхэниичэскэй уратыларын быһаарабыт. Олору карьердары уонна сир аннынааҕы хайа выработкаларын технологическай параметрдара төһө бөҕөлөрүн суоттуурга туһаналлар. Боруобалары АЛРОСА бары эбийиэктэриттэн ылабыт. Биһиги үлэбит бэйэтэ уратылаах -– аан бастаан скважинаттан ылыллыбыт хайа боруодатын сорох өттүн кэтээн көрөбүт, үөрэтэбит. Ол түмүктэрин салгыы институт бырайыактааччыларыгар биэрэбит уонна бырайыак олоххо киллэриллиитин дьиҥ чахчы көрүөхпүтүн сөп.
Мин институкка үлэлиирбин сөбүлүүбүн, барыта этэҥҥэ. Миигин үчүгэйдик көрсүбүттэрэ, үөрэппиттэрэ, биир идэлээхтэрим мэлдьи сүбэлииллэр-амалыыллар. Кэлэктииппит иллээх-эйэлээх, салалта биһиги саҥа саҕалааһыннарбытын, ол иһигэр успуорка, өйүүргэ кыһаллар. Успуорду өйөөһүн -– АЛРОСА бастыҥ үгэстэриттэн биирдэстэрэ дии саныыбын.
— «Гонка героев» кыттааччылартан успуорка үчүгэй бэлэмнэниини ирдиир…
– Мин успуордунан оскуолаттан дьарыктанабын. Бастаан барытынан уонна туох да сыала-соруга суох дьарыктанарым. Доҕотторбутун кытары сүүрэрбит, ыстанарбыт, успуорт оонньуулаах көрүҥнэринэн, кэлин хапсаҕайынан үлүһүйбүппүт. Устудьуоннуур сылларбар хапсаҕайбын бырахпатаҕым. АЛРОСА-ҕа үлэҕэ киирэн баран, функциональнай дьарык саалатыгар сылдьыбытым. Быйыл «Манчаары Оонньууларыгар» кыттан хапсаҕайга бэйэм ыйааһыммар бастакы миэстэ буоллум.
– Ол аата успуордунан дьаныардаахтык дьарыктанаҕын?
– Мин санаабар, үлэ ханнык да көрүҥүттэн тутулуга суох, физкультуранан уонна успуордунан дьарыктаныллар. Ол доруобуйаҕа туһалаах уонна хаһан баҕарар наада буолар. Биллэн турар, доруобуйаҥ туруга хааччахтаабат буоллаҕына (күлэр).
Билигин фитнес-тириэньэргэ үөрэнэ сылдьабын. Мин дьону дьарыктыырбын сөбүлүүбүн. Дьарыктанар дьон үчүгэй өттүгэр уларыйаллар. Кинилэр түмүктэрин уонна уларыйбыттарын көрөр олус үчүгэй. Инникитин хамнас аҥаарыгар киэһэ өттүгэр тириэньэрдиэхпин, АЛРОСА-ҕа успуорду сайыннарыахпын баҕарабын. Биһиги хампаанньабытыгар араас күрэхтэһиилэр тиһигин быспакка ыытыллаллар. Мин санаабар, көхтөөх буолуллуохтаах -– оччоҕо саҥа кыахтар арыллаллар.
— «Покоритель тайги» и «Гонка героев» күрэхтэргэ кыттар туһунан толкуйдуу барбакка тута быһаарыммытыҥ дуо?
– Биллэн турар. Бэйэбин тургутан көрөргө быһаарыммытым. Былырыын «Покоритель тайги» күрэхтэһиигэ Култуура-успуорт комплексын хамаандатыгар киирсэн кыттыбытым. Биһиги кыайаммыт, «Гонка героев» путевка сүүйбүппүт, онно иккис миэстэни ылбыппыт. Быйыл сүүмэрдээһин арыый атыннык барбыта. «Покоритель тайги» күрэхтэһиигэ икки эр киһи уонна икки дьахтар саастааптаах 10 хамаанда кытынна. Биһиги үһүс буоллубут. Биэс бастыҥнарга киирбиттэр биирдиилээн күрэхтэһиигэ кыттар кыахтаммыттара. Онон биирдиилээн үчүгэй түмүктэртэн көрөн, «Гонка героев» кыттарга сүүмэрдэммит хамаанданы талбыттара.
– Сүүмэрдээһини ааһар ыарахан этэ дуо?
-Оннук ыарахан дии санабатаҕым. Суол биир этэ, кыргыттарга бэрэбинэ уонна эркин курдук түһүмэхтэри туоруулларыгар син ыарахан этэ. Быйыл биһиги кистэлэҥ түһүмэхтээх этибит -– медбол (ыйааһыннаах мээчик) 5 киилэ курдук ыйааһыннааҕа. Ону илдьэ сылдьан мээчиги төһө кыалларынан ыраах быраҕыахтааҕыҥ. Түһүмэх уһуна баара-суоҕа 30 миэтэрэ, ол гынан баран, ордук кыргыттарга ыарахан этэ -– маннык күрэхтэһиигэ үксэ хамаанда үлэтиттэн тутулуктаах. Уопсайынан, күрэхтэһиилэр ыытыллар суоллара мээнэ талыллыбат. Хайаан да үөһээ тахсыылар уонна аллараа түһүүлэр баар буолуохтаахтар. Холобур, биһиги күрэхтэһиилэрбит «Алмазная долина» хайа хайыһарын сиригэр-уотугар буолбуттара.
— «Гонка героев» атын күрэхтэһиилэртэн, холобур «Таежные дебриттэн», улахан уратылаах дуо?
–Биһиги суолбут үс килэмиэтир курдуга, онтон Волгоградка аҕыс килэмиэтир уһуннааҕа уонна 25 моһоллооҕо, онтон 70 бырыһыаныгар илии күүһэ эрэйиллэрэ. Өссө элбэхтик сыылыахха наада этэ. Биир түһүмэххэ биэс миэтэрэлээх үрдүктэн ууга ыстаныы баара. Олимпиада «Түргэнник, үрдүккэ, күүскэ» тускула маннык күрэхтэһиини хаһааҥҥытааҕар да үүт-үкчү ойуулуур. Түргэнник, биир киһи курдук хамсаныахха уонна хайаан да бэйэ-бэйэҕэ көмөлүсүһүөххэ наада, ханнык баҕарар алҕас -– бириэмэни сүтэрии.
Бу күрэхтэһиилэргэ араас категориялар уонна кыттыы көрүҥнэрэ бааллар. Идэлээхтэр, көннөрү таптаан дьарыктанааччылар уонна сааһынан араарыы бааллар. Биһиги 34 хамаанда кыттыылаах тэрилтэнэн күрэхтэһиигэ кыттыбыппыт. Үчүгэй бириэмэни көрдөрөммүт, бастакы миэстэни ылбыппыт.
Манна даҕатан эттэххэ, мин былырыын «Таежные дебри» күрэхтэһиигэ Якутнипроалмаз аатыттан Новосибирскайга кыттыбытым. Онно АЛРОСА подразделениета баар, тэрилтэ көхтөөх ыччата сыл аайы итинник күрэхтэһиилэргэ кыттар. Суол 40-тан тахса, ол иһигэр олус уустук, түһүмэхтээҕэ. Олус кирдээх, бадарааннаах суолунан хайаҕа сүүрэн тахсыахха уонна төттөрү аллараа түһүөххэ наада этэ. Олус куйаас күннэрдээх от ыйа буолан, хас биирдии түһүмэххэ кыттааччыларга ыарахан этэ.
— Эһиил «Гонка героев» кыттар санаалааххын дуо?
– Биллэн турар. Ол гынан баран, идэтийбит кыттааччылар ортолоругар биирдиилээн бастыыр иһин кыттыахпын баҕарабын.
– Эйиэхэ улахан кыайыылары уонна үлэҕэр ситиһиилэри баҕарабыт.

Андрей ШИЛОВ суруйуутуттан тылбаас