Хаартыска: Мария Васильева, СИА.
Саха Өрөспүүбүлүкэтин Бырабыыталыстыбатыгар саха тылын тиэрминнэрин өрөспүүбүлүкэтээҕи хамыыһыйата мунньахтаан, санаа атастаhан баран, успуорка сыһыаннаах тиэрминнэр кэрискэлэрин алпаабытынан бигэргэттэ:
№ | Нууччалыы | Сахалыы |
А | ||
1 | Абсолютный чемпион | Муҥутуур кыайыылаах |
2 | Агрессивное поведение | Суостаах быһыы |
3 | Активный | Көхтөөх |
4 | Атака | Кимэн киирии |
5 | Апелляционное жюри | Ааһынар дьүүл |
6 | Арбитр | Түһүлгэ дьүүлдьүтэ |
Б | ||
7 | Бег трусцой | Бэдьэйэн сүүрүү |
8 | Бег с барьерами (барьерный бег) | Харгыстаах сүүрүү |
9 | Беговая дорожка | Сүүрэр суол |
10 | Бодибилдинг | Бодобул, бодибилдинг |
11 | Бокс | Буокса |
В | ||
12 | Взвешивание | Ыйааһыннаныы |
13 | Внимание! Старт! | Бэлэм! Чэ! |
14 | Возрастные категории | Сааһынан араарыы |
15 | Воля | Дьүккүөр |
16 | Внимание | Болҕой, болҕойуҥ |
17 | Ветераны | бэтэрээн |
18 | Возрастные группы | Сааһынан бөлөх |
19 | Врач Спортивный врач | Эмчит Күрэс эмчитэ |
20 | Время Дополнительное время. | Бириэмэ Эбии бириэмэ |
Г | ||
21 | Гибкий | Имигэс |
22 | Главный | Бас, сүрүн |
23 | Главный судья | Бас судьуйа |
24 | Главный секретарь | Бас суруксут |
25 | Грести | Эрдин |
26 | Гребля | Эрдинии |
Д | ||
27 | Дистанция | Уһуна |
28 | Доска упорная для мас-рестлинга | Тэбилик мас |
29 | Дыхание | Тыыныы |
30 | Дерзкий | Харса суох |
31 | Достижение | Ситиһии |
32 | Достойный | Дьоһун |
33 | ДЮСШ – детско-юношеская спортивная школа | оҕо-ыччат күрэһин кыһата |
Ж | ||
34 | Жеребьевка | Сэрэбиэй |
35 | Женский вид спорта | Дьахтар күрэһин көрүҥэ |
З | ||
36 | Защита | Көмүскэнии |
37 | Закисление мышц | Быччыҥ көһүйүүтэ |
38 | Завершение | Түмүктээһин |
39 | Задание | Сорудах |
40 | Заступ | Дьурааны кэһии |
И | ||
41 | Интервал | Икки арда |
42 | Инструктор | Такайааччы |
43 | Изнуренный | Сэниэтэ эстибит |
44 | Испытание | Тургутуу |
45 | Итог | Түмүк |
К | ||
46 | Капитан | Хапытаан |
47 | Кандидат в мастера спорта | Күрэс маастарыгар хандьыдаат |
48 | Контратака | Утары кимии |
49 | Красная карточка | Кыһыл бэлиэ |
50 | Качаться (в тренажерке) | Хачайданыы |
Л | ||
51 | Лидер | Тумус киһи |
52 | Лично-командное первенство | Биирдиилээн уонна хамаанданан бастыыр иһин күрэхтэһии |
53 | Линия (спорт) | Дьураа |
М | ||
54 | Мотивация | Көҕүлээһин |
55 | Мастер спорта | Күрэс маастара |
56 | Метание аркана | Маамыктаны быраҕыы |
57 | Метание | быраҕыы, кыыратыы |
58 | Метание копья | Үҥүүнү кыыратыы |
59 | Меткий | Бэргэн |
60 | Мощный | Модун |
61 | Молодежь | Ыччат |
62 | Молодежный спорт | Ыччат күрэһэ |
63 | Мужской спорт | Эр дьон күрэһэ |
Н | ||
64 | Ничья | Тэҥнэһии |
65 | Нагрузка | Ноҕурууска |
О | ||
66 | Отборочное соревнование | Сүүмэрдиир күрэхтэһии |
67 | Отжимание | Анньыныы |
68 | Одолеть, одолевает | Баһыйан иһэр, баһыйа тутар |
П | ||
69 | Поединок | Күөн көрсүү |
70 | Пауэрлифтинг | Күүс күрэс, пауэрлифтинг |
71 | Паника | Уолуйуу |
72 | Призер | Үрдэллээх |
73 | Прессинг | Ыгыы |
74 | Прием | Албас |
75 | Предупреждение/Замечание | Сэрэтии |
76 | Профессионал | Идэтийбит |
77 | Профессиональный борец | Идэтийбит тустуук |
78 | Профессиональный боксер | Идэтийбит боксуор |
79 | Профессиональный судья | Идэтийбит судьуйа |
80 | Перерыв | Сынньалаҥ |
81 | Попытка | Холонуу |
82 | Пассив | Нэс, көҕө суох |
83 | Приседание | Чохчойуу |
84 | Плавание | Харбааһын |
85 | Пульс | сүрэх тэбиитэ |
86 | Подтягивание | тардыныы |
87 | Прыжок в высоту | үрдүгү ыстаныы |
88 | Прыжок в длину | уһуну ыстаныы |
89 | Прыжок с места | Оннуттан ыстаныы |
90 | Прыжок с шестом | Ураҕастаах ыстаныы |
91 | Прыжок тройной | Үс хардыылаах ыстаныы |
92 | Предположение | Сабаҕалааһын |
93 | Пресечение | Бобуу |
94 | Проект | Барыл |
95 | Программа | Тускул |
96 | Боксерские перчатки | Буокса бэрчээккэтэ |
97 | Планка | Туорай |
98 | Попытка | Холонуу |
99 | Правила | Быраабыла |
Р | ||
100 | Результат | Түмүк/көрдөрүү |
101 | Рекорд | Чыпчаал ситиһии (көрдөрүү) |
102 | Рывок | Түллүү, түһүнүү |
103 | Растяжение мышц | Быччыҥ уунуута |
104 | Разогрев | Сылыйыы |
105 | Разминка | Имитинии |
106 | Разбег | Тэтим ылыы |
107 | Реакция | Хардарыы |
108 | Релаксация | Налыйыы |
109 | Риск | Сэрэх |
С | ||
110 | Стрельба из лука | Оҕунан ытыы |
111 | Спортивная арена | Күрэс түһүлгэтэ |
112 | Спортивный инвентарь – | Күрэс тэрилэ |
113 | Спортивное состязание | Күрэстэһии |
114 | Спортивная школа | Күрэс кыһата |
115 | Спортивная ходьба | Күрэс хаамыы |
116 | Схватка | Хапсыһыы |
117 | Состязание | Куоталаһыы |
118 | Спринтер | Кылгасчыт |
119 | Стайер | Уһунньут |
120 | Судья | Судьуйа |
121 | Судейская коллегия – | Судьуйа сүбэтэ |
122 | Синий / Красный пассив | Күөх/Кыһыл нэс |
123 | Спотыкаться (ошибаться) | Бүдүрүй |
124 | Срок, назначенное время | Болдьох |
125 | Стремление | Дьулуур |
126 | Стресс | Тууйуллуу |
127 | Секретарь соревнований | Күрэхтэһии суруксута |
128 | Свисток | Чуһуурба |
Т | ||
129 | Тренировка | Дьарык |
130 | Тренер | Дьарыктааччы, тириэньэр |
131 | Тело | эт синн, бодо |
132 | Техника безопасности | Дэҥтэн сэрэхтээх буолуу |
133 | Темп | Тэтим |
134 | Травма | Эчэйии |
135 | Трико | Түрүкүө |
136 | Торжественное награждение | Өрөгөйдөөх түмүк |
У | ||
137 | Упражнение | Эрчиллии |
138 | Удалец (смельчак) | Бөтөс |
139 | Усердие | Дьаныар |
Ф | ||
140 | Фаворит | Чулуу, бастыҥ |
141 | Фальстарт | Урут түһүү |
142 | Факел | Саҕар уот |
Х | ||
143 | Ходьба | Хаамыы |
Ш | ||
144 | Шест | Ураҕас |
Э | ||
145 | Эстафета | Түһүмэхтээх сүүрүү |
146 | Этап | Түһүмэх |
Ю | ||
147 | Юноши | Үүнэр ыччат |
148 | Юношеский спорт | Үүнэр ыччат күрэһэ |
Я | ||
149 | Якутская вертушка | Тутум эргиир |
150 | Настольные игры | Остуол оонньуулара |
151 | 1. Шахмат | Саахымат |
152 | Шахматная доска | Саахымат хонуута |
153 | Шахматист | Саахыматчыт |
154 | Шахматная фигура | Саахымат оонньуура |
155 | Пешка | Эрэт |
156 | Ладья | Оҕус, буҕа |
157 | Слон | Сэлии |
158 | Конь | Ат |
159 | Король | Тойон |
160 | Ферзь | Хотун |
161 | Блиц | Түргэн оонньуу |
162 | Вариант | Барыйаан |
163 | Вилка | Кыптыый |
164 | Шах | Саат |
165 | Мат | Маат |
166 | Ничья | Тэҥнэһии |
167 | Жертва — | Толук |
168 | Защита | Көмүскэнии |
169 | Клетка | Харах |
170 | Комбинация | Угаайы |
171 | Маневр | Албас |
172 | Партия | Оонньуу түһүмэҕэ |
173 | Пат | паат |
174 | Позиция | турук |
175 | Правила игры | Оонньуу сиэрэ |
176 | Проигрыш | Хотторуу, кыайтарыы |
177 | Рокировка (длинная, короткая) | Солбуһуу (уһун, кылгас) |
178 | Ход | Хаамыы |
179 | 2. Шашки | Дуобат |
180 | Шашечные фигурки, шашки | Ньыкаа |
181 | Шашечная доска | Дуобат хонуута |
182 | Шашка | Ньыкаа |
183 | Шашечные клетки | Дуобат хараҕа |
184 | 3. Бокс | Буокса |
185 | Боксер | Боксуор |
186 | Боксерский ринг | Буокса түһүлгэтэ |
187 | Прием | Албас |
188 | Атака | Кимии |
189 | Контратака | Утары кимии |
190 | Прессинг | Ыгыы |
191 | Апперкот | Баһан охсуу |
192 | Нырок | Умсуу |
193 | Нокаут | Дөйүтүү |
194 | Нокдаун | Туймаардыы |
195 | Стойка | Туруу |
196 | Удар
| Саайыы |
197 | 4. Вольная борьба | Көҥүл тустуу |
198 | Борец вольник | Тустуук |
199 | Боксерский ковер | Тустуу түһүлгэтэ |
200 | Нырок | Умсуу |
201 | Бросок | Быраҕыы |
202 | Прогиб | Кэдэйэн быраҕыы |
203 | Вертушка | Эрийэн быраҕыы |
204 | Мельница | Эргитии |
205 | Проход в ноги | Атахха киирдии |
206 | Боковой судья | Ойоҕос судьуйа |
207 | Борец | Тустуук |
208 | Борьба в партере | Аттаан тустуу |
209 | Борьба в стойке | Туран тустуу |
210 | Весовая категория | Ыйааһынынан араарыы |
211 | Вес | Ыйааһын |
212 | Взвешивание | Ыйааһыннаныы |
213 | Вольная борьба | Көҥүл тустуу |
214 | За ковром | Түһүлгэ таһа |
215 | Запрещенный прием | Бобуулаах албас |
216 | Конец схватки | Хапсыһыы бүтүүтэ |
217 | Контрприем | Утары албас |
218 | Круг (1-й,2-й) | Эргиир |
219 | Начало схватки | Хапсыһыы саҕаланыыта |
220 | Пассив | Көҕө суох тустуу |
221 | Приглашение на ковер | Түһүлгэҕэ ыҥырыы |
222 | Прием | Албас |
223 | Протест | Утарыы (бырачыас) |
224 | Стойка | Туруу |
225 | Счет | Ахсаан |
226 | Техническая победа | Быһа кыайыы |
227 | Туше | Ыраас кыайыы |
228 | Угол (красный, синий) | Муннук (күөх, кыһыл) |
229 | Бросок прогибом | Кэдэрик (кэдэрийэн быраҕыы) |
230 | Бросок через бедро | Өттүктээһин, өттүк |
231 | Бросок через плечо | Сүгэн быраҕыы |
232 | Вертушка | Эрийэн быраҕыы |
233 | Захват за ногу | Атахтааһын |
234 | Захват за спину | Систээһин |
235 | Зацеп | Олуйуу |
236 | Контрприем “Подколенка” (при захвате ноги противником) | Тэптиргэ |
237 | Мельница | Бурҕалдьы |
238 | Нырок | Умсан киирии, умсан |
239 | Подбив | Өрө баһыы |
240 | Подножка | Хатыйыы |
241 | Подсечка | Атахха тэбии |
242 | Подхват | Түөрэ тэбии |
243 | Сбивание в партер | Умса тардыы |
244 | Сбивание ударом руки в подколенный сгиб | Түргэннээһин |
245 | Накат | Төкүнүтүү |
246 | Ножницы | Кыптыыйдааһын |
247 | Переворот | Эргитии |
248 | Переворот через плечевое соединение | Бүлгүннээһин |
249 | Промакашка (одиночный Нельсон) | Суулуу түөрэ тутуу |
250 | Рычаг | Төһүү, төһүүлээһин |
251 | Скрестный захват голеней | Кыаһылааһын |
252 | Турецкая ножница | Көхө |
Бу салааты биирдэ амсайбыт киһи умнубат, астына-дуоһуйа сиир аһа. Сайыҥҥы чэпчэки, ол эрээри тотоойу уонна…
Таатталар «Манчаар онньууларын» кэмигэр "Тааттаҕа оҥоһулунна" диэн анал быыстапканы тэрийдилэр. Бу туһунан Дьокуускай куорат олохтооҕо…
Балыксыт күнүн көрсө СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин Хоту дойду төрүт салааларын сайыннарыыга уонна…
Госдуумаҕа «Сиэрдээх Арассыыйа— Кырдьык иһин» фракциятын дьокутааттара үлэ миниистирэ Антон Котяковка этии ыыттылар. Бэлиитиктэр сиэннэрин…
Арассыыйаҕа 60-тан үөһэ саастаах суоппардарга сыһыаннаах быраабылалары кытаатыннарарга этии киллэрдилэр. Бу туһунан 2030 сылга диэри…
Таатта улууһугар Ытык Күөлгэ "Манчаары оонньууларынан" бүгүн ыытыллыбыт хотугу дэгит күрэс кыайыылаахтара быһаарылыннылар. Хотугу дэгит…