Уста кээмэйдэрэ

Аныгы дьон уста кээмэйин үксүн миэтэрэнэн, килэмиэтиринэн кээмэйдиир буоллубут. Былыргы былас, тутум, ох тэбиитэ, уо.д.а. кээмэйдэрбит умнулуннулар. Былыргы кээмэйдэри төһө билэҕин?

Былыргы кээмэйдэр:

Былас – икки илиигин туора ууннаххына илииҥ биир уһугуттан нөҥүө илииҥ уһугар диэри, 4 тоҥолох,

Былас аҥара – түөс ортотуттан туора уунуллубут илии уһугар диэри, 2 тоҥолох – 4 сүөм,

Тоҕонох (хары) – тоҕонохтоох тарбах иккис сүһүөҕэр диэри,

Харыс – сараччы туттубут эрбэх төбөтүттэн орто тарбах төбөтүгэр диэри,

Ыллар харыс – муҥутуур улахан харыс,

Сүөм – эрбэх төбөтүттэн сөмүйэ төбөтүгэр диэри, 2 тутум – 8 илии,

Тутум – киһи сутуругун үрдүгэ, 4 илии,

Суор холото – тутумҥа тойон эрбэҕи өрө туппут үрдүгэ,

Биир илии – тарбах кэтитинэн кээмэйдэнэр,

Ылгын чыҥыйа – ылгын чыҥыйа кэтитэ,

Атыл – арыый кыра кээмэйинэн хаамыы эбэтэр хардыы.

Уллуҥах устата – икки хаамыы үс уллуҥах устата. Атах таҥастаах да, сыгынньах да атаҕынан мээрэйдэнэр.

Көс – 10 км. тэҥнэһэр,

Ох тэбиитэ – ытан кэбиспит ох баран түһэр сирэ, ортотунан икки сүүсчэкэ хаамыыга тэҥнэһэр,

Сахаларга кэлин киирбит нууччалыы уста кээмэйдэрэ:

Бэчээтинэй саһаан – хаҥас атах тумсуттан үөһэ ууммут илии тарбаҕын төбөтүгэр диэри кээмэй, 213 см. тэҥнэһэр,

Арсыын – туора уунуллубут хаҥас илии тарбаҕын төбөтүттэн санныга диэри кээмэй, 71 см. тэҥнэһэр,

Бөрсүөк – орто тарбаҕы токуччу тутуннахха, икки сүһүөх ыккардынааҕы кээмэй, арсыын алта гыммыт биирэ, 4,4 см.