Утуйар уу хаачыстыбатын хайдах тупсарыахха сөбүй?

Эһиги утуйа сыттаххытына, киһи организма тугу гынарын билэҕит дуо? Киһи организма чөлүгэр түһэр, мэйиитигэр бэрээдэги олохтуур уонна ыарыылары кытта охсуһар. Ол иһин утуйар — бу көннөрү сынньалаҥ буолбатах. Объясняем.рф саайт утуйар ууну тупсарарга көмөлөһөр хас да судургу сүбэни хомуйда.

Эрэсиими тутуһуҥ

Өрөбүл күннэргэ  биир кэмҥэ утуйуҥ уонна уһуктуҥ. Үлэ күннэриттэн уратыта биир чаастан ордуга суох буолуохтаах. Маннык гыннахха, эт-хаан күннээҕи былааҥҥа үөрэнэр, түмүгэр уутуйар уу дириҥиир, оттон уһуктуу — чэпчиир. 15:00 чаас кэннэ кыратык утуйан ылыма — инньэ гынан эрэсиими кэһэҕит.

Күнүс — көхтөөх буолуу, киэһэ — сынньалаҥ

Эрчиллии, хамсаныы утуйар ууну тупсарар, ол гынан баран сөптөөх кэми талар наада. Сарсыарда көхтөөх успуордунан дьарыктаныҥ, оттон киэһэтин — йоганан. Утуйуох иннинэ уоскутар дьарыктары талыҥ: итии ваннаҕа сытыҥ, ааҕыҥ, намыын муусуканы холбооҥ.

Аһылыккытын кэтии сылдьыҥ

• Кофеинтан, ордук күн иккис аҥаарыгар, туттунуҥ. Кини сэргэхситэр дьайыыта аҕыс чааска диэри тиийэр.
• Арыгыттан сылтаан утуйар уустугурар.
• Киэһээҥҥи аска чэпчэки аһы талыҥ. Толору куртах организм сынньанарыгар мэһэйдиир.

Хараҥа — утуйарга, сырдык — сэргэх буоларга

Биһиги ис биологическай чаһыыбыт сырдатыыттан тутулуктаах. Утуйар уу гормона — мелатонин — хараҥаҕа оҥоһуллар, оттон сэргэх сылдьарга эппиэттиир кортизол — сырдыкка. Киэһэтин дьиэҕэ уоту араарыҥ, түннүктэри халыҥ сабыынан сабыҥ, оттон утуйуох иннинэ биир чаас эрдэ гаджеттары араарыҥ. Күнүс, төттөрүтүн, таһырдьа күн аайы муҥутаан 30 мүнүүтэ тахсыҥ уонна кыаллар буоллаҕына, күнү кытта тэҥҥэ уһуктуҥ.

Утуйар орон — олус суолталаах

• Биһиги утуйар сирбит сынньалаҥы эрэ кытта ситимнэниэхтээх. Ол иһин:
• Күнүс ороҥҥо сытымаҥ;
• Утуйбатаххытына, туруҥ, тугунан эмэ  дьарыктаныҥ уонна утуйар уугут кэллэҕинэ ороҥҥо төннүҥ;
• Матырааскыт уонна сыттыккыт эһиэхэ сөп түбэһэллэрин ситиһиҥ.