Венерическай ыарыылартан харыстаныҥ!

Кэнники сылларга венерическай ыарыылар: сифилис, гонорея, ону тэҥэ дьахтар уонна эр киһи сыһыаннарыттан бэриллэр инфекциялар (хламидиоз, микоплазмоз, уреаплазмоз, гарднереллез, трихомониаз) киэҥник тарҕаннылар.

Бу ыарыылар ордук эдэр дьон түбэһиэх,  бэрээдэгэ суох сылдьыһыыларын, аһыы утаҕынан үлүһүйүүлэрин, кэрээнэ суох быһыыланыыларын, инники кэскиллэрин туһунан толкуйдаабаттарын  түмүгэр тарҕаналлар диэххэ сөп.

Сифилис үксүгэр эр киһи уонна дьахтар бэрээдэгэ суох сылдьыстахтарына тарҕанар эбэтэр ыарыһах киһи эмтэммэккэ эрэ, сыстыганнаах кэмигэр доруобай киһини кытта уураһар, биир табаҕы тардар, биир иһиттэн аһыыр буоллаҕына, доруобай киһини сутуйуон сөп.

Ыарыы бастакы түһүмэҕэ: эр киһи уонна дьахтар хоонньоспуттарыттан  биир ый буолан баран, ыарыы бэйэтин биллэрэр, дьахтар эбэтэр эр киьи ууһуур уорганнарыгар аһаҕас баас тахсар, онтон чугас сытар былчархайдара көбөллөр.

Ыарыы иккис түһүмэҕэ: эр киһи уонна дьахтар хоонньоспуттарыттан 2-3 ый аастаҕына киһи этигэр, ытыстарыгар, тиҥилэхтэригэр кыһыйбат ымынахтар тахсаллар. Киһи доруобуйатын уопсай туруга кыралаан мөлтүөн, кыраадыһа үрдүөн, уҥуохтара, сүһүөхтэрэ ыарытыйыан сөп.

Ону тэнэ, арыый кэлин  ууһуур уорганнарыгар  кыһыылаах баастар тахсаллар, баттахтара түһэр.

Ыарыы үһүс түһүмэҕэ: аны 3-5 сылынан эмтэммэккэ сылдьыбыт эбэтэр ситэтэ суох эмтэммит дьоннор ис уорганнара, мэйиилэрэ, сүрэхтэрэ, быардара, уҥуохтара сыыйа сүһүрэн барыан сөп.

Ыарыһах ыарыы саҥа саҕаланан эрэр кэмигэр түргэнник көрдөрөн эмтэнэрэ бэйэтигэр туһалаах.

Гонорея (триппер) эр киһиэхэ 3-5,  дьахталларга 3-10 күн иһигэр ыалдьыбытын биллэрэр. Эр киһи ииктиир ханаалыттан уонна дьахтарга ириҥэлээх салын устар, сотору-сотору ииктэтэр, ыалдьар, истэрин түгэҕэ биллэ ыарытыйар. Ыалдьыбыт төрөппүттэртэн суунар таас, түүҥҥү ииктиир иһит  нөҥүө, оҕо аймах, чуолаан кыыс оҕо, сутуллуон сөп.

Трихомониаз киһиэхэ сыстыаҕыттан ыарыы көрүҥэ биллиэр диэри ортотунан 5-14 күн ааһар. Үксүгэр эр дьоҥҥо ыарыы бэйэтин сибикитин өр кэмҥэ биллэрбэт. Эр киһи бэйэтин доруобай курдук сананан, дьахталлары сутуйуон сөп.

Дьахтар бу ыарыыга сыстыбытын тута билэр. Ол курдук,  ииктиир сирэ салыҥнанар, үксүгэр кыһытар, аһытар. Бу  ыарыыны тутатына эмтиир, үтүөрдэр кыах аныгы үйэҕэ толору баар.

Онтон хламидиоз, микоплазмоз, уреаплазмоз, гарднереллез туһунан кылгастык эттэххэ, гонореятааҕар, трихомониазтааҕар 2-4 төгүл элбэхтик ыалдьаллар. Сутуллубут киһиэхэ ыарыы  өр кэмҥэ биллэрбэккэ сылдьыан сөп. Ыарыы бэлиэлэрэ 2-3 нэдиэлэнэн биллиэхтэрин сөп. Ол курдук, үксүгэр  сарсыарда өттүгэр эр киһи ииктиир ханаалыттан дьэҥкир, ардыгар кирдээх  өҥнөөх ириҥэ курдук кыра-кыратык салыҥнаныан сөп, сорох ардыгар ханаала кыһыйар, аһыйар.

Бу этиллибит ыарыылар өр эмтэммэккэ олохсуйдахтарына, киһи ииктиир эрэ ханаалыгар буолбакка, төрүүр-ууһуур  уорганнара, харахтара, сүһүөхтэрэ, ис  уорганнара эмсэҕэлэниэхтэрин сөп. Ол түмүгэр, дьахтар иһигэр оҕо сайдыытын уларыйарыгар, итэҕэс, иринньэх оҕо төрүүрүгэр, ыарахан дьахтар бастакы ыйдарыгар оҕото куотарыгар, оҕото суох буоларыгар тириэрдэр кутталлаахтар.

Онон, бу ыарыылары тутатына көрдөрүнэр, эмтэнэр, сэрэтии үлэтигэр сүрүн болҕомтону уурар наадалаах.

Сэрэтии үлэлэрэ:

— Эр киһи уонна дьахтар бэрээдэгэ суох сылдьыһыыларын түмүгэр араас сыстыганнах венерическай ыарыылар баалларын, киһи этигэр-хааныгар хайдах-туох суоһуохтарын сөбүн туһунан хас биирдии киһи билиэхтээх.

-Эдэр дьон инники кэскилгитин санаан туран, эр киһи уонна дьахтар быстах сылдьыһыыларыттан туттунуҥ.

-Тус бэйэни харыстанар туһуттан латекснай презервативы сөптөөхтүк туттуҥ.

— Ыарыы сыстыбыт дии санаатаххытына, дьон сүбэтин  истибэккэ, тутатына тустаах бырааска бэрэбиэркэлэниҥ, эмтэниҥ.

—  Өскөтүн алҕаска оннук түгэн буолбут буоллаҕына, 2 чаас иһигэр ииктээн, аллара уорганнаргын мыыланан сууйан, соттон баран, аптыакаҕа атыыланар  ыарыы бахтыарыйаларын утары дьайар убаҕас эмтэри («Интим спрей», «Мирамистин», «Цидипол», «Гибитан») ииктиир ханаалга куттуохха сөп уонна уталыппакка венеролог- бырааска бэрэбиэркэлэнэн, кэмигэр сөптөөхтүк эмтэнэр ордук наадалаах.

Александра УШНИЦКАЯ, дерматовенеролог-быраас