ВИДЕО: «Сибэкки биэрээри» салгыы атын бэстибээлгэ кыттыа дуо?

Норуоттар икки ардыларынааҕы VIII киинэ бэстибээлин чэрчитинэн, от ыйын 7 күнүгэр “Лена” киинэ тыйаатырга бэстибээлгэ кыттар Арассыыйа соҕотох киинэтин – «Сибэкки биэрээри” киинэни көрдөрдүлэр.

Саала иһэ ыы-быччары киһи. Ыытааччы: “Саха киинэтэ буолан, бачча элбэх киһи кэллэҕэ” – диэн үөрэ-көтө бэлиэтээтэ. Көрөөччү үксэ орто, аҕам саастаах дьон. Эмиэ да сөп. Тоҕо диэтэххэ, бу киинэ драматург, киинэ сценариһа  Семен Ермолаев-Сиэн Өкөр “Эйиэхэ сибэкки биэрээри” пьесатыгар  олоҕуран уһуллубут.

Киинэ кэнниттэн дьүүллэһии саҕаланна. Санаа икки аҥыы хайынна. Ким эрэ: “Бэстибээлгэ анаан сахалары баһааҕырдар киинэни талбыккыт”, ким эрэ: “Киртэн-хохтон  да кэрэни булан көрүөххэ сөп. Олус толкуйдатар киинэ. Артыыстар оонньууллара чаҕылхай, устааччыларга махтал” диэн санаатын үллэһиннэ.

Санаан кэллэхпинэ,  мин хаһан эрэ Саха тыйаатырыгар биир пьесаны көрөн баран: “Итинник итирикситтэри мин куорат уулуссаларыгар күн аайы көрөбүн. Оттон туох эрэ кэрэни, саҥаны, сахалыы тыл сүмэтин истээри тыйаатырга, ускуустуба храмыгар  кэлэн баран, тоҕо мин итирик дьон маатыры саҥаларын, аймалҕалларын истиэхтээхпиний?” диэн суруйбуттааҕым. Бу киинэҕэ эмиэ оннук. Киинэ устатын тухары итирик дьон маатыры аҥардаах кэпсэтиилэрэ, охсуһан, дайбаһан ылыылара уо.д.а. Сылаалаах соҕус… Ол эрэн, толкуйдаан көрдөххө, киинэ ис хоһооно олус дириҥ. Бастатан туран, манна оскуолаттан ыла доҕордуу сыһыаннаах дьону хайгыы да, харааста да көрөҕүн. Хайгыырыҥ диэн кинилэр доҕордоһуулара уостубат, арай киинэҕэ көстүбэт, кинилэртэн атын суолу талбыт Вадимнара сыбаайбаҕа ыҥырбатаҕыттан хомойоллор, тоҕо ыҥырбатаҕын өйдөөбөт да курдуктар.  Оттон хараастарыҥ диэн, Вадимтан уратылара диэн кинилэр дэриэбинэҕэ хаалан хаалан, үөрэҕи ылбатахтар, үчүгэй үлэлэрэ суох, аралдьыйаллара эрэ —  арыгы. Кинилэр бары сатамматах тапталлаахтар, олох очурдарыгар оҕустарбыттар.

Киинэҕэ элбэҕи толкуйдатар дэтээллэр, режиссер, сценарист булуммньулара элбэх. Ньамах буолуор диэри  сытыйан хаалбыт уу – кинилэр билиҥҥи олохторун кэрэһитэ, кулууп таһынааҕы тиэргэнтэн үүрдэххэ да тахсыбат сылгы  – билиҥҥи олоҕун уларытыан баҕарбат, тойон-хотун этэринэн олоро үөрэммит көлүөнэ. Бэйэтин кэмигэр Сиэн Өкөр “Эйиэхэ сибэкки биэрээри” пьесатын көрбүт киһи  киинэ эмиэ үүт үкчү уһуллубутун, туох да уларыйбатах курдугун бэлиэтиир. Ол төрүөтэ  пьеса сүрүн этэр санаата   хайа да кэмҥэ суолтатын сүтэрбэтэҕэр сытар (хомойуох иһин,  дииргэ тиийэҕин). Киинэ  дьоруойдара олохторун уларытыахтарын баҕаран, үгүс мөккүөр кэнниттэн куоракка дьол көрдөһө матасыыкылынан көтүттүлэр. Кинилэр куоракка да ол дьоллорун булуохтара дуо, куоракка итинник дьону ким да күүппэт диэн биир көрөөччү санаатын үллэһиннэ. “Булуохтара, киһи олоҕо хас биирдии киһиттэн бэйэтиттэн тутулуктаах!” диэн режиссер Василий Слепцов  эппит санаатын булгуруппата.

Ким эрэ “Киинэбит аата «Сибэкки биэрээри” буолан, оттон биэрэн кэбиһиэҕин» диэтэ. Онтон киинэни көрөн баран, устааччылар аатын сөпкө да талбыттар эбит диэн санааҕа кэлэҕин. “Сибэкки биэрээри” – таптыы көрбүт кэрэ кыыстарыгар сибэкки дьөрбөтүн ууна иликтэр, баҕа санаа эрэ курдук хаалан хаалаахтаабыт… Ол барыта киинэҕэ уруккуну-хойуккуну эргитэн көрдөрүүгэ өйдөнөр. Күн бүгүҥҥэ диэри ылланар айымньылары суруйан хаалларбыт Александр Дмитриев-Чүмэчи “Эйиэхэ сибэкки биэрээри” ырыатын киинэ биир дьоруойа  ыллаабытыгар бары тапталларын саныыллара бу киинэҕэ олус нарыннык, киһи эрэ уйадыйыах көрдөрүлүннэ. Онуоха артыыстар (сүрүн оруолларга Саха тыйаатырын артыыстара  Павел Ченянов, Альберт Алексеев уонна цииркэ артыыһа Дьулус Софронов) талааннарын чахчы сөҕө көрөҕүн.

Киинэҕэ биир биһирэмнээх дьоруой Вадим (киинэ мөккүөрэ барыта кини тула барар) тоҕо экраҥҥа биирдэ да көстүбэтэ? Ити ыйытыы  хас биирдии көрөөччүгэ аһаҕас хаалла быһылаах…

«Сибэкки биэрээри»- режиссер Василий Слепцов трагикомедия жанрыгар  толору кээмэйдээх бастакы киинэтэ. Бу иннинэ “Маринад” уонна “Линия” диэн кылгас кээмэйдээх киинэлэри устубута.

Бэстибээл тэрээһинигэр кэлбит дьон бу киинэни бастакынан көрдүлэр. Онтон киинэ көрөөччүлэргэ балаҕан ыйын 11 күнүттэн көстүөҕэ.