Владимир Колесов-Кытыан инникини өтө көрөр дьоҕурдааҕа

Ахсынньы 20 күнүгэр Уус Алдан улууһун Бороҕонугар улахан уопуттаах учуутал, сатабыллаах салайааччы, дириҥ билиилээх этнопедагог, иччилээх тыллаах алгысчыт, бастыҥ уопсастыбанньык  Владимир Иннокентьевич Колесов-Кытыан төрөөбүтэ 80 сылынан кини улахан олоҕун, айар үлэтин сырдатар, кэпсиир «Саха киэн туттар дьоно» сериянан «Айар» кинигэ кыһатыгар бэчээттэнэн тахсыбыт «Колесов Владимир Иннокентьевич»  кинигэ сүрэхтэниитэ С.С.Васильев-Борогонскай аатынан киин бибилэтиэкэ ааҕар саалатыгар буолла.

«Үйэлэргэ аата ааттана туруо» диэн элбэҕи эрэннэрэр ааттаах быыстапка  мустубут дьон болҕомтотун тарта. Манна Владимир Иннокентьевич өркөн өйүнэн айан таһаарбыт үйэлээх суруйуулара, илиитин сылааһынан оҥорон хаалларбыт оҥоһуктара, тус көрүүтүн тириэрдэр уруһуйдара көрдөрүүгэ ууруллубуттар. Тэрээһини Анна Готовцева хомоҕойдук саҥаран-иҥэрэн, иилээн-саҕалаан ыытта. Владимир Иннокентьевич кэргэнэ, сааһын тухары алын сүһүөх кылаас учууталынан таһаарыылаахтык үлэлээбит Анна Николаевна Колесова олоҕун аргыһын туһунан олус сылаастык ахтан-санаан ааста итиэннэ кэлбит дьоҥҥо  махтанан,  «Мин дьоллоох эбиппин» ырыанан эҕэрдэлээбитэ бүгүҥҥү күнү ураты тыыннаата.

Саҥа кинигэ туһунан Февронья Федорова сиһилии киэҥ хабааннаахтык билиһиннэрдэ. Тэрээһиҥҥэ Мүрү 2-с нүөмэрдээх уонна Мындааба оскуолаларыгар өр кэмҥэ алтыһан, бииргэ үлэлээбит завучтара, учууталлара  Владимир Иннокентьевиһы учуутал, дириэктэр, киһи быһыытынан хайдаҕын, туох ситиһиилэрдээҕин, кинилиин умнуллубат элбэх үтүө түгэннэрдээхтэрин кэрэхсэбиллээхтик кэпсээтилэр. Киин бибилэтиэкэ дириэктэрэ  Лена Павлова мустубут дьону, Владимир Иннокентьевич кэргэнин Анна Николаевнаны, дьиэ-кэргэнин саҥа кинигэ сүрэхтэниитинэн истиҥник эҕэрдэлээтэ, Владимир Иннокентьевичка үлэ уруогар үөрэммитин туһунан иһирэхтик ахтан кэпсээтэ уонна эҕэрдэ суругун кытары кинигэлэри бэлэхтээтэ. Мүрү 1 нүөмэрдээх орто оскуолатыгар үөрэппит  үөрэнээччилэрэ учууталларын, кылаастарын салайааччытын үлэтин үрдүктүк сыаналаатылар, махталлаахтарын биллэрдилэр, оччотооҕу кэми ахтан-санаан, оҕо саастарыгар төннөн ыллылар уонна Анна Николаевнаҕа сибэкки дьөрбөтүн, бэлэхтэрин туттардылар. Мүрү нэһилиэгин баһылыга Прокопий Румянцев Владимир Иннокентьевич нэһилиэк сайдарын туһугар бэриниилээхтик үлэлээбитин, кини үлэтин үтүө түмүгэ хаһан да умнуллубатын туһунан этэн туран,  кэргэнин Анна Николаевнаны, оҕолорун, сиэннэрин үйэлээх кинигэ күн сирин көрбүтүнэн истиҥ эҕэрдэтин тириэртэ уонна өйдөбүнньүк бэлэҕин туттарда. Мүрү 1, 2 нүөмэрдээх орто оскуолаларын билиҥҥи салалталарын үлэһиттэрэ Владимир Иннокентьевич үлэлээбит устуоруйатыттан тугу билэллэрин билиһиннэрдилэр уонна кэргэнин, педагогическай үлэ бэтэрээнин Анна Николаевнаны уратылаах кинигэни таһаарбытынан эйэҕэс эҕэрдэлэрин анаатылар, бэлэхтэрин туттардылар. Салгыы аймахтара, алтыспыт дьоно үчүгэй кинигэ таҥыллан тахсыбытын, Владимир Иннокентьевич туһунан өссө даҕаны олус элбэҕи этиэххэ, суруйуохха сөбүн, кини элбэҕи айан-тутан ааспытын, онон үйэтитэр хайаан да наадатын туһунан эттилэр. Түмүккэ кыыһа Майя Владимировна бу кинигэ суруллубут устуоруйатын билиһиннэрдэ, 2-с кинигэҕэ үлэлэһэр санаалаахтарын эттэ уонна бүгүн кэлэн күндү киһилэрин туһунан ахтыы оҥорбут дьоҥҥо махтанна, бары үчүгэйи баҕарда.

х х х

Мин маны барытын истэ олороммун этнопедагог, лиэктэр, уопсастыбанньык,  айар куттаах саха киһитэ буоларынан, Владимир Иннокентьевиһы кытары   алтыспыт сылларбын санаан аһардым. Оскуолаҕа үлэлиир эрдэхпинэ,  кинини көрдөһөн төрөппүттэри үөрэхтээһиҥҥэ этнопедагогика өттүнэн лиэксийэ аахтарарбыт, уустук түгэннэргэ сүбэлэтэрбит. Кэлин олох араас уустук түгэнигэр түбэспит оҕолорго, кинилэр төрөппүттэригэр сүбэлэттэрэ уонна тэрээһиннэргэ арчылата, алҕата ыҥырарбыт. Онон билигин үгүс төрөппүт өйүгэр-санаатыгар кини кэскиллээх этиилэрэ, сырдык санаалара, алгыстаах тыллара баалларыгар уонна олохторугар сүбэһит, сирдьит буола сылдьалларыгар эрэнэбит. Кини оннук итэҕэтиилээхтик кэпсиирэ, наһаа үчүгэйдик сүбэлиирэ, киһиэхэ тиийэрдик алгыыра. Улуустааҕы Ис Дьыала отделын уопсастыбаннай сүбэтигэр улууска бэрээдэк баар буоларын туһугар биир сүбэнэн 5 сыл бииргэ үлэлээбиппитин хаһан да умнуом суоҕа.  Мин ол сылларга кинини настаабынньык уонна киһи быһыытынан үчүгэйдик билбит эбиппин. Сахалыы толкуйдаах, сахалыы куттаах, айар, суруйар идэлээх, инникини өтө көрөр дьоҕурдаах улахан киһибит Владимир Иннокентьевич Колесов-Кытыан улууспут туһугар, дьон туһугар үтүөтэ-өҥөтө хаһан да умнуллубатын, аата үйэлэргэ ааттана турдун!

Светлана БУРЦЕВА, уопсастыбаннай кэрэспэдьиэн