Владимир Черноградскай: “Саха сирин баһылыга Арктика оройуоннарын кыһалҕаларыгар ураты болҕомтотун уурар”

Арктиканы сайыннарыыга уонна Хоту дойду норуоттарын дьыалаларыгар миниистирэ Саха сирин Ил Дарханын Анал этиитин тула санаатын үллэһиннэ.

Саха сирин инники кэскилэ, саҥа экэниэмикэтэ Арктика сирин-уотун кытта ситимнээх. Оттон бары ыытыллар үлэлэр уонна бырайыактар сыаллара – Арктиканы сайыннарыы уонна нэһилиэнньэ олоҕун таһымын үрдэтии. Бу туһунан Саха сирин Арктиканы сайыннарыыга уонна Хоту норуоттар дьыалаларыгар миниистирэ Владимир Черноградскай санаатын үллэһиннэ.

“Быйылгы сылынан 2020 сыллаахха Ил Дархан ылыммыт 2035 сылга диэри кэмҥэ Саха Өрөспүүбүлүкэтин Арктика түөлбэтин стратегиятын олоххо киллэрии бастакы түһүмэҕэ түмүктэнэр. Биэс сыл устата судаарыстыбаннай салайыы тиһигэ биллэрдик уларыйда – бүгүн Саха сирин былааһын бары уорганнара Арктика бырайыагын олоххо киллэрэллэр. Арктика салаалара эрэгийиэннээҕи гос бырагыраамаларга үгүстэригэр көрүллэр.

Стратегияҕа туруоруллубут соруктар былаан быһыытынан толоруллан, дьиҥнээх түмүктэр ситиһилиннилэр. Кылаабынай докумуон олоххо киириитин бастакы түһүмэҕин бырайыактара: “Мобильнай дуоктардар”, “Эргиэн-логистика кииннэрэ”, “Эдэр табаһыт”, “Арктика олохтоохторугар субсидияланар авиа-рейстэр”, “Арктика учуутала”, “Арктика оҕолоро”, “Ыраас Арктика” уо.д.а. билигин бигэтик үлэлииллэр.

Өрөспүүбүлүкэбит инники дьылҕата, кини экэниэмикэтэ Арктиканы кытта сибээстээх. Күчүстээҕи кластер баайдаах сирин баһылааһыҥҥа бары усулуобуйалар тэрилиннилэр.  Дойду бэрэсидьиэнэ Тиксии-Найба агломерациятын маастар былаанын бигэргэтиэхтээх. Томтордооҕу баайдаах сири баһылааһын, киэҥ хабааннаах геологическай үлэлэри ыытыы  былааннанар.

Ол эрээри Арктика сирин-уотун, тырааныспарынан хааччыллыытыттан тутулуктаах кыһалҕалар  куруук болҕомтону эрэйэллэр. Ил Дархан Анал этиитигэр биһиэхэ биэдэмистибэлэр бэйэ-бэйэбитин кытта ыкса үлэлэһэрбитин күүһүрдэрбитигэр ыҥырда.  Саҥа улахан ыҥырыылар уонна Артика оройуоннарын баһылааһыҥҥа уонна сайыннарыыга саҥа кыахтар сүрүн сыалы ситиһиигэ кимиилээхтик үлэлээһини эрэйэллэр – Арктиканы сайыннарыыны уонна нэһилиэнньэ олоҕун хаачыстыбатын үрдэтиини.

Олоххо киллэриллэр уонна саҥа көҕүлэнэр бырайыактары куруук тупсарыахтаахпыт, ол туһугар былаас бары уорганнара, тэрилтэлэр уонна уопсастыбаннас түмсүөхтээх.

Арктика бары олохтоохторун ааттарыттан Ил Дархаммытыгар Арктика оройуоннарын кыһалҕаларын быһаарыыга ураты болҕомтотун иһин махтанабын уонна  туруоруллубут соруктары толорууга үлэлэһиэм”, — диэтэ миниистир.

СИА