Волонтер Киргиэлэй өрөгөйө

Миэхэ суруналыыс – саамай сөбүлүүр хоббим. 1971-1972 сылларга Майаҕа «Ленинскэй знамя» иһинэн икки сыллаах рабселькордар куурустара аһыллыбыта. Оччолорго мин «Сельхозтехника» оройуоннааҕы холбоһугар силиэсэринэн үлэлиирим.

Биир үтүө күн бартыыйынай тэрилтэ сэкирэтээрдэрэ Давыдов Егор Егорович, Марков Василий Федорович ыҥыран ыллылар. «Райкомтан кууруска квота кэллэ. Биһиги партбюроҕа дьүүллэһэн, эйигин, хомсомуол сэкирэтээрин, ССКП чилиэнигэр хандьытааты, мэктиэлииргэ быһаардыбыт. Онон ис санааҕын истээри олоробут», -– диэтилэр. Мин «Механизатор» истиэнэ хаһыатын эрэдээктэрэ сөбүлэстим, итэҕэллэрин иһин махтанным.
Кууруска ылбыт билиилэрбин туһанан, 1971 сылтан төрөөбүт улууһум хаһыатыгар ыстатыйалары, интервьюлары, хомсомуол, ыччат, успуорт, о.д.а. тиэмэлэргэ суруйан барбытым.
Үөрэппит учууталбар, настаабынньыкпар, саха бэчээтин аксакала, киэн туттуута Попов Виктор Романовичка, бэчээт эйгэтин бэтэрээнэ, эрэдээктэр Докторова Алена Викторовнаҕа, эдэр уопуттаах суруналыыс, кэскиллээх Марфа Ивановнаҕа Птицынаҕа сүбэлээн-амалаан, өйөөн-көмөлөһөн, билиибин хаҥатан, маастарыстыбам үрдээн иһэригэр көмөлөрүн иһин барҕа махталбын ыытабын.
«Мэҥэ Хаҥалас оройуоҥҥа бэчээт сайдыытыгар үтүөлэрин иһин» анал бэлиэ миигин кынаттыыр, элбэххэ эбээһинэстиир.

Ыал буолуу

Чурапчы Кытаанаҕыттан төрүттээх Афанасьева Алялыын сүрэхпинэн сөбүлэһэн, 1972 с. олунньу 23 күнүгэр ыал буолбуппут. 4 оҕону төрөтөн, иитэн, барыларын үрдүк үөрэхтээн, ыал-күүс оҥортообуппут. 12 сиэннээхпит, биэс хос сиэннээхпит. Хос эбээ, хос эһээ дэтэн сынньалаҥҥа (биэнсийэҕэ) олоробут. Альбина Гаврильевна иитээччи идэлээх буолан, сиэннэри, хос сиэннэри атахтарыгар туруорарга төһүү күүс.
Сиэммит Вика Зыкова 3-с кылааска үөрэнэр, биир түөртээх, уоннааҕыта биэс. Ийэтэ Лилия Григорьевна -– үрдүк үөрэхтээх учуутал. Аҕата Капитон Петрович -– миэдьик, онкология диспансерын бастыҥ үлэһитэ. Вика 6 сааһыгар: «Мин улааттахпына быраас буолан, эбээбин-эһээбин, ийэбин-аҕабын эмтиэм», -– диэн соһуппута. Миигин кини этиитэ долгуппута, уйадыппыта. Миэхэ күүстээх мотивация үөскээбитэ. Сиэним быраас буоларыгар тиийэн, киниэхэ эмтэнэн, үйэбин уһатарга бырагыраама оҥостон, саха төрүт астарын тото-хана аһаан, кыһынары күөх үүнээйилэринэн дьарыктанан, үүннэрэн, киһиэхэ туһалаах битэмииннэринэн хааччынарга соруктанабын. Сиэммин нууччалыы-сахалыы тылынан тахсар кинигэлэринэн хааччыйабын. Кинигэни ааҕарын олус сөбүлүүр. «Тугу ааҕан билиигин хаҥаттыҥ?» — диэн ыйытыыбар боппуруостары миэхэ биэртэлээн, ууга-уокка түһэрэр, үксүгэр «маат» ыыталыыр. Бибилэтиэкэ кэккэлэһэ дьиэҕэ баар, онно өрүү сылдьар.

Ыччат лиидэрэ

Майатааҕы орто политехническай оскуоланы интэринээккэ түөрт сыл олорон 1970 с. бүтэрбитим, 55 сылбытын быйыл бэлиэтиэхтээхпит. Оччотооҕу лозунг этэринэн, «Оскуола-производство-ВУЗ» хомсомуол путевкатынан оройуоннааҕы «Сельхозтехника» холбоһугар доҕорбунаан Жирков Федялыын үөрэнээччи-силиэсэр идэтин баһылаары үлэлии киирбиппит. Сойууска, Арассыыйаҕа биллэр тэрилтэҕэ үлэ күөстүү оргуйара, ону таһынан култуура уонна успуорт эстэпиэтэлэрэ олус көхтөөхтүк ыытыллар буолан, тэрилтэлэр икки ардыларыгар нэһилиэктэринэн күөн күрэстэр, күрэхтэһиилэр үрдүк тэрээһиннээхтик тэриллэллэрэ.
Сыл кэриҥэ үлэлээт, МСКТ (маҥнайгы сүһүөх комсомольскай тэрилтэ) сэкирэтээринэн талыллыбытым. Аҕа саастаах атастарым үөрэтиилэринэн уопсастыбаннай үлэҕэ сыһыарыллыбытым.
Уон сыл толору үлэлээн, бу тэрилтэттэн кынат үүннэринэн, салайааччы буоларга уһуйуллубутум. Сэттэ тиэхиньиичэскэй идэни толору баһылаабытым. 1975-1980 сс. ЫБСЛКС райкомун бюротун чилиэнинэн, Майа сельскэй сэбиэтин дьокутаатынан, исполком чилиэнинэн, солбуйааччынан (уопсастыбаннай үлэ) талыллыбытым. Бэрэссэдээтэлим Антонина Васильевна Гаврильеваттан  быыбардааччылары кытары үлэлииргэ, үгүс тэрээһиннэри, субуотунньуктары тэрийиигэ элбэххэ үөрэммитим. Киниэхэ махталым улахан.

Успуорду көҕүлээччи

Биһиги көлүөнэҕэ маассабай успуорду сайыннарыы көрдөбүлэ ССКП райкомунан күүскэ өйөнөрө уонна хонтуруолланара. Успуорт кэмитиэтин үлэтин, «Урожай» ДСО (добровольное спортивное общество) тэрээһиннэрин ыытарга көхтөөхтүк көмөлөһөрбүт. Оройуон спортсменнара ордук «Урожайы» 17 сыл салайбыт Захаров Анатолий Константинович быһаччы көҕүлээһининэн өрөспүүбүлүкэҕэ бириистээх миэстэттэн түспэт этибит. Ол ухханыгар биэс көрүҥҥэ: көҥүл тустууга, хапсаҕайга, саахымакка, буулдьанан ытыыга II разрядтары ылбытым, нуучча дуобатыгар ССРС успуордун маастарыгар хандьытаат буола үүммүтүм. Дуобакка -– I категориялаах, ытыыга II категориялаах судьуйа буолбутум.

Волонтер Киргиэлэй

«Волонтердар кииннэригэр» регистрацияланан, кинилэр быһаччы көмөлөрүнэн үс кинигэни таһаарбытым. 2017 сылтан саҕалаан, гипертониялаах, атеросклерозтаах дьоҥҥо төлөпүөнүнэн, инсуллаабыт ыарыһахтарга дьиэлэригэр тиийэн, маастар-кылаастары, бэсиэдэлэри, сүбэ-ама биэрэбин. Бу барыта босхо, анонимнай, баҕа өттүнэн оҥоһуллар. Сүрүн көрдөбүлүм: балыыһаттан выписка, инбэлиитин туоһулуур ыспараапка уонна көрөр-истэр киһи баара. Быраастар этиилэрин төһө толорбутун туоһулаһабын, эмтиир (лечебнай) физкультура хамсаныыларын, диетаны тутуһарга, саха төрүт астарыгар суолта уурарга сүбэлиибин, массааска, массааһы бэйэ оҥороругар үөрэтэбин, ыйытыктарыгар хоруйдуубун, мэдиссиинэ тиэхиньикэтин ситиһиилэрин, тренажердар көрүҥнэрин туһанарга сүбэлиибин, о.д.а.
2024 сыл саҥатыгар волонтердар эйгэлэригэр 2023 сыл түмүгүнэн Арассыыйаҕа эрэгийиэннэр күрэхтэһиилэригэр Саха сиринээҕи салаа IV миэстэҕэ тахсыбыта улахан үөрүүнү, дуоһуйууну аҕалбыта. Онтон 2024 сыл түмүгүнэн мин «Социальнай волонтердар» номинацияҕа «финалист» үрдүк аата иҥэриллибитинэн үөрбүтүм, дьолломмутум.

Григорий МИХАЙЛОВ-ДЬУЛҔАН