«Якутлесресурс» үлэтэ баһаары эрэ умуруоруу буолбатах

«Якутлесресурс» судаарыстыбаннай автономнай тэрилтэ – судаарыстыбаннай сорудах чэрчитинэн өрөспүүбүлүкэ сиригэр-уотугар ойууру саҥардар, харыстыыр, араҥаччылыыр аналлаах. Судаарыстыба сорудаҕын дьаһалларын толоруу чэрчитинэн, ойуурга баһаартан куттал суох буоларын хааччыйарга, ойуур баһаарын умулларарга, ойуур хаһаайыстыбатын үлэлэрин ыытарга тэрилтэҕэ сүрүн оруол ууруллар.

Баһаар сезонун түмүгэ

Быйылгы баһаар сезона балаҕан ыйын 30 күнүгэр түмүктэммитэ. Бэлэмнэнии ааспыт күһүҥҥүттэн саҕаланан барбыта. Ол да курдук, быйыл эмиэ баһаар сезона бүтээтин, кэлэр сылга бэлэмнэнии, ойууру чөлүгэр түһэрии, уоту күөдьүтүөн сөптөөх оту-маһы ыраастааһын үлэтэ саҕаламмыта.

Ааспыт баһаар сезонун туһунан кылгастык ахтан аастахха, хомойуох иһин, Саха сирин ойуурун хаһаайыстыбатын пуондатыгар баһаарынай сезон устата барыта 1006 ойуур баһаара турбута,  3 249 254,33 гектар иэннээх сири  уот сиэбитэ бэлиэтэммитэ.

2024 сыллааҕы баһаар сезонугар «Якутлесресурс» тэрилтэ ойуур баһаарынайдарын ахсаанын элбэппитэ, уопсайа 84 сезоннай үлэһит ылыллыбыта. Ону тэҥэ баһаар сезонугар анаан анал тиэхиньикэтин элбэппитэ. «Экология» национальнай бырайыак чэрчитинэн, сиргэ кэтээн көрөргө уонна баһаар турбут уустук суол­лаах-иистээх сирдэригэр уунан күүстэри көһөрүүгэ 3 мотуордаах оҥочо уонна 2 квадроцикл ылыллыбыта.

Санатан эттэххэ, өрөспүү­бүлүкэҕэ ойуур баһаардарынан сибээстээн бэс ыйын 11 күнүттэн, эрэгийиэннээҕи ыксал­лаах быһыы-майгы олохтоммута.  Оттон от ыйын 1 күнүгэр федеральнай суолталаах ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимэ олохтоммута. Ойуур баһаарын балаһыанньата тупсан, туруктаах буолан, өрөспүүбүлүкэҕэ ыксаллаах быһыы-майгы эрэсиимэ балаҕан ыйын 13 күнүгэр тохтообута. Күһүн ардахтар түһэннэр, кутталы үөскэппэт буолан, баһаар сезона балаҕан ыйын 30 күнүгэр түмүктэммитэ.

Госсакааһы толоруу

«Якутлесресурс» үлэһиттэрин санныгар киэҥ хабаан­наах үлэ, улахан сорук сүктэриллэр. Ойуур баһаарын сезонугар уоту утары охсуһуу, оттон иллэҥ кэмнэригэр харыстааһын, чөлүгэр түһэрии үлэтэ күүтэр. Итини таһынан, үлэһиттэр «Экология» нацбыра­йыак тэрээһиннэрин толороллор.

Ойуур баһаарын умуруоруу курдук олус ыарахан, сыраны-сылбаны эрэйэр үлэни сэргэ, аны «Якутлесресурс» үлэһиттэрэ сыл аайы судаарыстыба сорудаҕын чэрчитинэн маннык үлэлэри ыыталлар: баһаары утары минерализованнай балаһалары оҥоруу, минерализованнай балаһалары ыраастааһын уонна саҥардыы, сэрэтэр үлэни ыытарга хаппыт лабаалары, хаппыт оту-маһы уо.д.а. уматан ­ыраастааһын, баһаары утары охсуһар быһа барар солооһуннары ууруу, ­ыраастааһын, баһаар­тан куттал суох буоларыгар миэрэлэр тустарынан истиэндэлэри, араас бэлиэлэри уонна ыйар бэлиэлэри, харгыс­тары оҥоруу, шлагбаумнары туруоруу, ойуурга сылдьар дьон сынньанар сирдэрин тупсарыы, баһаары утары охсуһуу туһунан листовкалары тарҕатыы, айылҕа бэйэтин оһорунарыгар көмөлөһүү. Ардыгар бу барыта уоппуската, өрөбүл күнэ да суох үлэлииргэ күһэйэр.

Бу күһүн «Якутлесресурс» генеральнай дириэктэрин бастакы солбуйааччы Спартак Иванов тэрилтэ үлэтин туһунан кэпсээн турар.

«Мин тэрилтэбит бары салаа­ларын үлэтинэн киэн туттабын. Биһиги уот сиэбит сирдэрин ыраастыыбыт, чэбдигирдэбит, ыалдьыбыт, хаппыт мастары хомуйан суох оҥоробут. Ыраастааһын үлэтэ ойуур туругун тупсарар. Ону таһынан, тэрилтэбит көҕүлээһининэн уоттан эмсэҕэлээбит ойууру чөлүгэр түһэрэр үлэни ыытабыт. Эбии бэлиэтээн эттэххэ, ойуур ыстаансыйаларын ахсаа­нын элбэтии барар. Кинилэр үлэлэрэ ойуур баһаарын умуруорууга улахан суолта­лаах, уот туруутун суһаллык суох оҥорууга сабыдыаллаах. Өссө биир хайысханан маһы олордуу буолар. Билигин сабыылаах уонна аһаҕас силистээх мастары олордуу сайынна уонна сөптөөх интэриэһи тардар», – кини кэпсиир.

Сыраны, тулууру эрэйэр үлэ

Соторутааҕыта «Якут­лесресурс» тэрилтэ үлэһиттэрэ Вла­дими­ровка сэлиэнньэтин таһынааҕы тыанан тиэхиньикэ сылдьарыгар анаан ойуур суолун оҥордулар. Инникитин бу өттүгэр баһаар тахсар түгэнигэр, бу суол уоту умуруора түргэнник тиийэллэригэр көмөлөһүөҕэ.

«Якутлесресурс» үлэһиттэрэ сайын утуйар ууларын умнан туран ойуур баһаарын кытары охсуһаллар, оттон саас-күһүн федеральнай Рослесхоз тэрилтэ сорудаҕынан кэлэр сыллааҕы баһаар сезонугар бэлэмнэнэллэр. Судаарыстыбаннай сорудахтар чэрчилэринэн ыытыллар дьаһаллар сүрүннээн баһаа­ры утары охсуһар миэ­­рэлэр буолаллар: ойуур суолларын, баһаарынай тохтобуллары, минерализованнай балаһалары, барьердары оҥоруу, ону тэҥэ сэрэтэр баннердары уонна биллэриилэри туруоруу.

Ойуурга үлэни Ойуур хаһаа­йыстыбатын салалтатын кытары бииргэ сибээстэһэн ыыталлар. Кинилэр ойуур ханнык чааһын уонна чопчу тугу оҥоруохха наадатын сүрүннээн биэрэллэр. Үлэ оҥоһуллан бүттэҕинэ, ойуур хаһаайыстыбатын салалтата бүппүт эбийиэктэри тутар.

«Судаарыстыбаннай сакаа­һы толоруу тэрээһиннэригэр кэллэктиип барыта кыттар. Холобур, Дьокуускайдааҕы филиалга 36 киһи баар, бүгүҥҥү күҥҥэ ойуурга 15 киһи, баһаа­рынайдары, суоппардары, тырахтарыыстары, о.д.а. үлэлииллэр.  Биллэн турар, тымныыга ойуурга үлэлээһин олус элбэх сыраны, тулууру уонна эт-хаан күүһүн эрэйэр», –  дэһэллэр «Якутлесресурс» үлэһиттэрэ.