Яна Байгожаева: “Дьоллоох буолары бэйэбитигэр көҥүллүөх”

Бүгүн поэзия аан дойдутааҕы күнэ.

Саха сирин аныгы бэйиэттэриттэн биир чаҕылхайдара, 2024 сыллаахха  “Айар” кыһаҕа “Талабын эйиэхэ” кинигэтэ тахсыбыт Яна Байгожаева хоһоонноруттан билиһиннэрэбит.

Чуумпуруу. Бэйэбэр тирэнэ сатыыбын.

Хоруй суох. Уонунан ыйытыы

Салгыҥҥа ыйанна…

Тулабар, бэл, салгын хойунна.

Арааһа муммуппун

Буруоҕа, тумаҥҥа, күһүҥҥэ?

Туох көстөр иннибэр? Көрбөппүн…

Сүрэҕиҥ иминэн эн миигин

Истэҕин. Көрөҕүн ис дьиҥмин.

Ол иһин ыарыылаах эн биһи

Кытылбыт арааһа, атына.

“Аныгыс олоххор булаар миигин”, —

Баара-суоҕа биир этии.

Арааһа итиннэ кистэммит бэринии?

Хонуктар, ыйдар, сыллар –

Аппа буолан арыт үөскэтэллэр,

Ол нөҥүө ыстанан ситиэҥ дуо?

х х х

Тугунан да кэмнэммэт,

Тылынан да этиллибэт,

Илиинэн таарыллыбат,

Өҥө-дьүһүнэ биллибэт,

Амтана сатаан кэпсэммэт,

Харахха да көстүбэт эрээри

Баар этэ

Эн биһи икки ардыбытыгар

Ураты…

Ол сэдэхтик бэриллэр

Бэлэх,

Атыылаһан ылбаккын.

Атынынан солбуйбаккын.

Сүттэҕинэ төннөрбөккүн…

Суохтуубун олус күүскэ

Эн миэхэ эрэ аныыр

Нарынҥҥын.

х х х

Сүөрэбин

Эн Тойон Сэргэҕиттэн

Сөллүбэт гына, ыга баайыллыбыт

Быаны

Уонна эргиллэн көрбөккө,

Аппын кымньыылаан куһуурдабын

Атын аартык диэки.

Өһүлэбин өрүммүт баттахпын

Көҥүлбүн төннөрбүт киһилии.

Утары үрэр тыалга

Сирэйбин тоһуйабын.

Бу курдук ахсымнык,

Бу курдук дохсуннук

Айаммын салгыыбын.

Иннибэр күүтэр саҥа сирдэргэ

Тиийэ охсорго тиэтэйэбин.

Эрэнэбин

Олоххо дьулуурум

Тоҕо солуо мэһэйдэри,

Барчалыа түҥ тыалары,

Ууттан-уоттан таһаарыа,

Дьоһун дьолбор

Сирдээн тиэрдиэ!

Онтон эн Тойон Сэргэҥ

Туран хаалыа,

Сайыспыттыы.

Соҕотох.

х х х

Киһи баайын, дьадаҥытын

Харчынан эрэ кээмэйдээбэппин.

Тапталынан, иэйиинэн,

Үөрүүнэн дьадайбыт,

Тутахсыйбыт

Дьоло суоҕу

Хайдах да

Үбүнэн-харчынан, хомойуох иһин,

Байыппаккын,

Кинини быыһаабаккын,

Кумалаанын тохтоппоккун.

Киһи баайа –

Ытыыр-ыллыыр,

Иэйэр-куойар, тэбэр,

Таптыыр тыыннаах сүрэҕэр.

(“Талабын эйигин” кинигэтиттэн)

Яна Ербулатовна Байгожаева – Арассыыйа Суруйааччыларын, Арассыыйа Суруналыыстарын сойуустарын чилиэнэ.

1990 сылтан бэчээттэнэр. “Эймэһийэр эдэр сүрэх” хоһооннорун бастакы  кинигэтэ 1995 сыллаахха тахсыбыта.

“Иэйии сырдык таммаҕа”, “Эймэһийэр эдэр сүрэх”, “Ааспыт олоҕум ой дуораана”, “Сырыы аайы  саҥаттан”¸ “Таптал арыыта”, “Дьол ханна олорор?”, “Талабын эйигин” хоһоон кинигэлэрэ күн сирин көрбүттэрэ.