Ыччат “ычча” диэбэт

Иннибэр биир эдэр оҕо тахсан, суолу туораан “Айсберг” атыы киинин диэки хаамар. Баантан ыла кинини тилэх баттаһа иһэбин: “Аныгы ыччат “ычча” диэбэт буоллаҕа” диэн санаан ылабын – чыппаччы тута сылдьар джинсы ыстааннаах, ыстаанын уонна чап-чараас сайыҥҥы кроссовкатын быыһынан маҥан наскы эрэ көстөр.

Сэтинньигэ — сайыҥҥы атах таҥаһынан

Ити сэтинньи 30‑ча кыраадыстаах тымныытыгар! Мин эт-үүт дьаарбаҥката таһырдьа буоларын аныаха диэри билбэтэх киһи курдук, кыһыҥҥы бачыыҥканан барбыппын кэмсинэн иһэбин. Оттон бу оҕо букатын даҕаны сайыҥҥы кроссовканан туох да буолбатаҕын курдук хаамыталыыр.

Ыччат тупсан көстөөрү, быһыытын-таһаатын көрдөрөөрү, атыттартан чорбойоору аныгы муоданы батыһан чараастык таҥнара мэлдьэх буолбатах. Ама, тоҥмотох үһүө, кини даҕаны тоҥор эттээх, хаан сүүрэр тымырдаах ини. Арай, аҕыйах сылтан бэттэх ватник дэнэр халыҥ ыстаан кэлэн барыбытын да абыраата, Саха сирин тоһуттар тымныытыттан үгүс ыччаты харыстаан эрдэҕэ. Ол эрээри, саас халлаан сылыйа түһээтин, күһүн бу курдук улахан тымныы түһэ илигинэ балыйтаран, муоданы батыһан чараастык таҥныы элбэх.

Кырдьаҕаһы хааһахха хаалыы сылдьан сүбэлэтии сүттэ

Төһө даҕаны тымныытын иһин, ыччат ахсынньы, тохсунньу ыйдар иннилэринэ кыһыҥҥы таҥаһын кэтэн бэрт — чыппаччы сылдьар ыстааны тардынаат, санныларыгар систэрин сабар-саппат эрэ куурканы бүрүнээт таһырдьа элээрэллэр. Билигин 50‑гар чугаһаабыт, аныгы оҕолор “эмээхситтэр”, “оҕонньоттор” диэнтэн атыннык ааттаабат дьоно өйдөөбөппүт элбэх үһү. Эгэ, эбээлэр-эһээлэр сүбэлэрин ылыныахтара дуо, олохтон хаалбыт, ааспыт үйэ дьоно аатыраллар. Олоҕу билбит, муударай дьон сүбэтин истэ да барбаттар. “Кырдьаҕаһы хааһахха хаалыы сылдьан сүбэлэт” диэн норуот өс хоһооно төрдүттэн симэлийдэ. Кэлин бэйэлэрэ улаатан, аҕа-ийэ, эбээ-эһээ аатын сүктэхтэринэ, долоҕойдоругар түһэрэ дуу?

Ыччат тупсан көстөөрү, быһыытын-таһаатын көрдөрөөрү, атыттартан чорбойоору, аныгы муоданы батыһан чараастык таҥнара мэлдьэх буолбатах. Ама, тоҥмотох үһүө, кини даҕаны тоҥор эттээх, хаан сүүрэр тымырдаах ини.

Уола-кыыһа биллибэт

Аны саха норуотугар биир куттал суоһаата, билиҥҥитэ итиннэ болҕомто букатын уурулла илик. Бил баһыттан сытыйан, уһугар тиийэн сокуонунан көҥүллээн эрдэхтэрэ. Ол тугуй? Унисекс-истиил олоххо киириэҕиттэн, оптуобуска, уопсастыбаннай миэстэҕэ аныгы оҕо уол дуу, кыыс дуу буолара биллибэт. Уол диэбитиҥ кыыс, кыыс диэбитиҥ уол буолан хаалан соһутар. Сороҕор сирэйдэрин уун-утары көрөн да туран киһи кыайан быһаарбат. Маҕаһыыҥҥа киирэн атах таҥаһа, куопта, футболка ылаары ыйыттахха атыыһыттар “унисекс”, кимиэхэ баҕарар барсар диэн хоруйдара бэлэм. Оннооҕор парфюм кытта оннук буолбут.

Эбиитин кэриэйдэр муодаларын батыһыы үгүс. Уолаттар баттахтарын уһаталлар, кырааскалаталлар, сирэйдэрин араас кириэминэн, пуударанан соттоллор. Быһатын эттэххэ, экрантан, хартыынаттан түспүт кэриэй уолаттарын курдук көстөөрү, күүстээх-уохтаах, дурда-хахха буолуохтаах уолаттарбыт кыыстыҥы көрүҥнэнэллэр. Сорох кыргыттар төттөрүтүн уоллуҥу дьүһүннэнэн иһэллэр. Биллэн туран, айылҕа атаҕастаабыт дьонун киһи туох да диэбэт. Ол эрээри, кэлин кыыһы ийэ, уолу аҕа иитиитэ тиийбэккэ, тас көстүүлэрэ, тутта-хапта сылдьаллара уларыйбыт оҕо оннооҕор кыра куораппытыгар Дьокуускайга үксээтэ. Ис санаалара, туруктара уларыйан тас дьүһүннэригэр көстөн эрдэҕэ диэн сэрэйиэххэ эрэ сөп.

Таҥас уонна доруобуйа ыкса ситимнээхтэр

Аныгы ыччат “ычча” диэбэтэҕин иһин, бэйэлэрэ да билбэттэринэн, доруобуйаларыгар кэлин охсуо турдаҕа. Көннөрү тымныйыы, кириип диэн аахсыллыбат даҕаны. Өссө оччотооҕу ийэлэр тикпит халыҥ таҥастарын кэппит саха сааһыра барбыт дьоно билигин атахтарын сүһүөҕэ, тобуктара ыалдьан улаханнык эрэйдэнэр, 60‑гар тиийэн эпэрээссийэлэтэр дьон элбээтэ. Төһө даҕаны халыҥ таҥаһы кэппиттэрин иһин, кыратык даҕаны сыыстарыы биллибэккэ-көстүбэккэ сылдьан кэлин күөрэйэн тахсан, дьарҕа буолар. Аны эдэр кыргыттар чараас таҥаһы таҥнан, истэрин-үөстэрин, ууһуур уорганнарын тоҥорон төрөөбөт буолаллара үгүс. Былырыыҥҥы чахчынан, статистика көрдөрөрүнэн, ити сыыппара Арассыыйаҕа төрүүр кыахтаах нэһилиэнньэ 10–20% тэҥнэһэр диэн этэллэр. Биллэн турар, төрүөтэ араас буолуон сөп эрээри, эрдэттэн харыстаммыт, көрүнэ сылдьыбыт ордук. Кэлин кэлэн төһө даҕаны кэмсиммиттэрин иһин, ааспыты төнүннэрэр, ыарыыны суох оҥорон кэбиһэр кыаллыбат.

САНААЛАР

Светлана И.

— Аныгы оҕолор дьэ чараастык таҥналлар. Улахан кыыспыт 10‑с кылааска үөрэнэр. “Оскуолам чугас, оптуобуска “умнай тырааныспар” сыһыарыыны көрөн баран тахсабын”, — диэн чараастык таҥнар. Биирдэ букатын даҕаны халтаҥ сонунан ыстанан эрдэҕинэ туппутум. Били, киинэҕэ курдук кэннибиттэн халыҥ таҥаһын устан кэбистэҕинэ да көҥүл, куруук хонтуруоллуу сылдьыахха наада. Аны куорат оҕолоро муоданы эрэ батыһаллар. Аныгы таҥас синтетика буолан букатын сылааһы туппат, таҥас диэн аата эрэ. Эдэр дьон чараастык таҥнан, араас ыарыыга ыллараллара элбээтэ. Кыайан өйдөтөр кыахпыт суоҕа кыһыылаах. Олохтон хаалбыт, тугу да өйдөөбөт аатырабыт.

Мария М., икки устудьуон кыыс ийэтэ:

— Оҕолорбут тоҥмотуннар-хаппатыннар, аччыктаабатыннар, оҕолортон итэҕэс санамматыннар диэн үлэм быыһыгар иистэнэн, харчылаһан, төһө кыалларынан, иккиэннэригэр нэдиэлэ аайы 3–4 тыһ. солк ыыта олоробут. Таҥастарын-саптарын сүрүннээн күһүн ылыналлар. Халыҥнык таҥна сылдьыҥ диибит да, төһөтүн истэн эрэллэрэ буолла, манна олорон кыайан хонтуруоллаабаппыт, сүбэлиир эрэ кыахтаахпыт. “Сөп, халыҥнык таҥнабыт” диэн ааттыыллар даа…

Аныгы таҥас халыҥ көрүҥнээҕин иһин, тутан-хабан көрдөххө, бэрт чараас буолар. Биһиги баата ыстааммытыгар, дыраап, сигиэйкэ соммутугар, түүлээх бэргэһэбитигэр букатын тиийбэт. Ол да үрдүнэн сүһүөхпүт баарын биллэриэх курдук. Кэлиҥҥи көлүөнэ доруобуйата дьэ хайдах буолар.

ХААРТЫСКА: HTTPS://PXHERE.COM/ СААЙТАН.