Хаартыска: Ж.Стрюкова түһэриитэ.
Улуу Кыайыы үбүлүөйдээх күнэ чугаһаата. Онон улуустарга бу бэлиэ даатаны көрсө үлэ бөҕө ыытыллар. Ааспыт устуоруйаларын чөкөтөллөр, сэрии уонна тыыл бэтэрээннэрин туһунан ахтан-санаан ааһаллар.
Нам улууһун Үөдэй нэһилиэгин олохтоохторо сэрии кэмигэр фроҥҥа көмөлөспүттэрэ уос номоххо, кэпсээҥҥэ сылдьар. Ол курдук, “Үөдэй” диэн кинигэҕэ суруллубутунан, 1943 сыллаахха алтынньы 1 күнүгэр 1 Үөдэй “Кыһыл сулус” 12 холкуостааҕа Кыһыл аармыйаҕа 12 устуука араас итии таҥаһы биэрбиттэр. Уола сэриилэһэр Гаврил Эверстов сылгы тириитэ биир паара саҥа этэрбэһи тиксэрбит.
1944 сыл кулун тутар 24 күнэ. 1 Үөдэй “Буденнай” холкуос үлэһиттэрэ “Советская Якутия” диэн иккис танковай холуоннаны тутууга 2900 солкуобайы хомуйан киллэрбиттэр.
1945 с. 1 Үөдэй нэһилиэгин холкуостарыгар кыһыл армеецтар дьиэ кэргэннэригэр көмөлөһүү көхтөөхтүк тэнийбит. Ол курдук, 3470 солкуобай харчыны, 12,3 киилэ арыыны, 166 киилэ оҕуруот аһын, 5 паара атах таҥаһын, 8 паара үтүлүгү, 6 бэргэһэни уонна 55 киилэ бурдугу түҥэппиттэр.
Бу курдук, “Үөдэй” диэн кинигэҕэ киһи кэрэхсээн ааҕара, ааспыты сэгэтэрэ элбэх.
Мария Герасимова-Сэҥээрэ – норуот фольклоругар бөдөҥ исписэлиис, доҕотторо ытыктаан ааттыылларынан Ийэ чабырҕахсыт, чабырҕаҕы, олоҥхону, оһуохайы…
Ааҕааччыларбытыттан ыйытыылар киирэ тураллар. Соторутааҕыта быыһыгар маҥаннаах таба этин видеоҕа устубуттар этэ. Ону көрбүт дьонтон…
Бүгүн, сэтинньи 9 күнүгэр, Өлүөхүмэ улууһугар аналлаах оһуохай түһүлгэтэ бэрт тэрээһиннээхтик ааста. Куоракка олорор өлүөхүмэлэр…
Сэбиэскэй кэмҥэ эдэр ийэ-аҕа буола сылдьыбыт төрөппүттэр кырачаан оҕоҥ сылайдаҕына эбэтэр атаахтааҕына уоскута түһэргэ оҕо…
Бэҕэһээ, сэтинньи 8 күнүгэр, 35-гэр диэри саастаах быраастар, мэдиссиинэ сиэстэрэлэрэ, доруобуйа харыстабылын эйгэтин үлэһиттэрэ Николаев-Кииҥҥэ…
Саха тапталлаах ырыаһыта, ырыа айааччы, СӨ үтүөлээх артыыската Тамара Попова сыанаҕа тахсыа эрэ кэрэх, көрөөччүлэр…