Үөрэх үлэһиттэрин тохсунньутааҕы мунньаҕа министиэристибэ ааспыт сыллааҕы үлэтин отчуотуттан саҕаланна

Үөрэх үлэһиттэрин тохсунньутааҕы мунньаҕа Үөрэх уонна билим министиэристибэтин ааспыт сыллааҕы үлэтин отчуоттан саҕаланна. Сүрүн дакылааты миниистир Нюргуна Соколова оҥордо.

Миниистир үөрэх хас биирдии салаатыгар тохтоон туох ситиһиллибитин, туох кыайтара илигин бэлиэтээтэ итиэннэ түмүккэ инники соруктары билиһиннэрдэ.

Былырыын өрөспүүбүлүкэҕэ үөрэх элбэх дьиэтэ тутуллубут. Ол курдук, миниистир “Үөрэхтээһин” национальнай бырайыак чэрчитинэн ураты эбийиэктэр тутуллубуттарын ыйда итиэннэ онтон сорохторун ааттаталаата: Дьокуускай куорат ДСК түөлбэтигэр СӨ бастакы бэрэсидьиэнэ М.Е.Николаев аатынан 990 миэстэлээх оскуола, Дьокуускайдааҕы кадетскай интэринээт-оскуола, Жатай бөһүөлэгэр 360 миэстэлээх уоту кэмчилиир технологиялаах саҥа оскуола, Ытык Күөлгэ 100 миэстэлээх интэринээттээх, 450 үөрэнэр миэстэлээх аныгы оскуола, ойуур баһаарыттан эмсэҕэлээбит нэһилиэккэ Бэс Күөлүгэр (Горнай) 150 миэстэлээх оскуола. Итини таһынан, араас бырагыраамаларынан өссө 9 оскуола, 4 уһуйаан, 3 оскуола модульнай спортивнай саалата тутуллубуттар.

“Дьокуускай куорат оскуоларыгар эбии дьиэлэри тутуу түмүгэр, уһун кэм устата аан бастакытын кылааска элбэх оҕо үөрэниитин аҕыйаттыбыт уонна Д.И.Ягодкин аатынан 19-с нүөмэрдээх, Марха 1-кы нүөмэрдээх, Жатай 1-кы нүөмэрдээх оскуолалара биир симиэнэҕэ көстүлэр” – диэн иһитиннэрдэ.

Үөрэх тэрилтэлэригэр сыллата 1,5 тыһ. кэриҥэ үлэһит ирдэнэр. “Ыстатыыстыка отчуотугар олоҕурдахха, каадыр ахсаана 2023 сыллааҕы таһымҥа тэҥнэһэр. Үрдүк категориялаах педагог ахсаана эбиллиитэ бэлиэтэнэр. Ону кытта 35-гэр диэри саастаах педагог ахсаана 2,9% көҕүрээбитэ көстөр.

Былырыын педагогическай-психологическай кылааһы бүтэрбит 555 оҕоттон 71 оҕо педагогическай идэҕэ туттарыста. Бу хайысхаҕа өссө үлэлэһэрбит ирдэнэр” – диэн миниистир бэлиэтээтэ.

2024 сыл түмүгүнэн педагогическай кэллиэһи бүтэрбит 499 киһиттэн 62,5% идэтинэн үлэлии киирбит. 427 үрдүк үөрэҕи бүтэрбит дьонтон 50-тан тахса бырыһыана идэтинэн үлэлиирин эттэ.

“Биир кэлим эксээмэн бастакы түмүгүнэн 2023-2024 үөрэх дьылыгар эксээмэни туттарыы таһыма үрдээтэ. Онтон эксээмэни ситиһиилээхтик туттарбыт оҕо ахсаана эбилиннэ. Ааспыт үөрэх дьылын кытта тэҥнээтэххэ орто баал физикаҕа 28%, уустугурдуллубут математикаҕа 16%, химияҕа 6% үрдээтэ. Эксээмэни үрдүк баалга туттарбыт оҕо ахсаана эбиллибит: уустугурдуллубут математикаҕа – 10%, физикаҕа – 5%, химияҕа – 3%, биологияҕа – 1%.

Итини тэҥэ, ирдэнэр алын баалы (“порог”) ылар оҕо ахсаана физикаҕа 18%, математикаҕа уонна химияҕа 6% эбилиннэ. Ол эрээри, бу эбиллии талар биридимиэт ахсаана көҕүрээбитин кытта ситимнээх. Онон биһиги профильнай бэлэмнээһиҥҥэ болҕомтону уурабыт” – диэн бэлиэтээтэ.

Тэрээһиҥҥэ мустубут үөрэххэ сыһыаннаах салайааччылар ыйытыы биэрдилэр, санааларын эттилэр.

Миниистир отчуота Аҕа дойду Улуу сэриитин бэтэрээнэ, СӨ Норуотун учуутала, РСФСР, Саха АССР оскуолаларын үтүөлээх учуутала, ССРС үөрэҕириитин туйгуна, Бүлүү улууһун бочуотаах олохтооҕо, 99 сасстаах Николай Иванович Афанасьев видеонан эҕэрдэтинэн түмүктэннэ.