Ыһыахха сүһүрүү… Хайдах этэй?

Share

Нерюнгри куоракка Олоҥхо ыһыаҕар сылдьан, үлэлээн кэлэн баран, от ыйын 6 күнүттэн саҕалаан,  сорох суруналыыстар, артыыстар, судьуйалар истэрэ ыалдьан, сүһүрэн, балыыһаҕа киирдилэр. Онуоха Нерюнгри оройуонун баһылыга Роман Щегельняк ТайгаПост саайтка кэмэнтээрий биэрбитинэн, суруналыыстар ыһыахха буолбакка, аара суолга баар кафеларга аһааннар, сүһүрбүттэр диэн официальнай эппиэтин биэрдэ. Бу төһө оруннааҕый?  Онно сылдьыбыт, кафеҕа аһаабыт киһи быһыытынан, санаабын этэргэ сананным.

Нерюнгригэ ыһыах буола турар сиригэр, Таастаахха, от ыйын 3, 4, 5 күннэригэр балааккалаах «Служебное кафе» диэҥҥэ аһаппыттара. Уочараттаах соҕус да буоллар, астара минньигэс, тотоойу этэ. Күҥҥэ үстэ аһаталлара.

От ыйын 5 күнүгэр, бүтэһик күҥҥэ, мин сарсыарда аһаабатаҕым, күнүс эбиэккэ куурусса кэтилиэтин сиэбэтэҕим, ыһаарыламмыт балыгы ылан сиэбитим. Киэһээ ыһыах сабыллыытын суруйар, солото суох буолан, ол кафеҕа аһаабатаҕым. Ол иһин ыалдьыбатахпын дии саныыбын. Сорохтор ол күн куурусса буутун сиэбиттэр, кинилэр эмиэ ыалдьыбатахтар. Ыйыталаһан көрдөххө, сүрүннээн куурусса кэтилиэтин сиэбит дьон ыалдьыбыттар.

Ол кэтилиэт сымыыт дуу, туох дуу булкаастаах, бэрт сымнаҕас этэ (от ыйын 4 күнүгэр сиэбитим). Бүтэһик күҥҥэ сүһүрбүт куурусса этин дуу, сымыытын дуу биир баартыйата кэлбит буолуон сөп. Ол иһин ол кафеҕа аһаабыт дьон бука бары ыалдьыбатахтар, бүтэһик күҥҥэ куурусса кэтилиэтин сиэбит эрэ дьон ыалдьыбыттар. Сорохтор балыгы сиэтэхтэрэ дии.

Ыһыах бүтээтин, сабыллыы кэнниттэн тута, киэһэ оптуобуһунан Дьокуускайга айаннаабыппыт. Түүннэри айаннаабыт буолан, ханнык да суол кафетыгар аһаабатахпыт. Кафелар бары сабыллан турар этилэр, бэл, туалеты буларга да уустук этэ. Ол кэлэн иһэн, оптуобуска номнуо ыалдьыбыт дьон эмиэ баара, «но-шпа» көрдөөн ылан испиттэрэ, сарсыныгар бэргээн, балыыһаҕа киирбиттэрэ.

Сорох суруналыыстар, судьуйалар «Манчаары оонньууларыгар» быһалыы тиийбиттэрэ, ыалдьан, Ытык Күөл балыыһатыгар сыталлар. Аҥаардас суруналыыстар эрэ ыалдьыбыттар диэн буолбатах.

Суол кафелара, кырдьык, элбэх киһини көрсөргө бэлэмэ суох этилэр, ол эрээри, онно сүһүрбүттэрэ буоллар, өссө элбэх ыалдьыт, көрө-истэ барбыт дьон ыалдьыбыт буолуох этилэр.

Сорох телеграм-ханаалларга дьон, билбэт эрээри, арааһы суруйар. «Арыгы испиттэрэ буолуо» диэччилэр да бааллар, «атын сиргэ аһаабыттара буолуо» да дииллэр. Ыһыах буолбутун үс күнүгэр, кырдьыгын эттэххэ, сороҕор тэйиччи турар кафеҕа баран аһыыр, уугун хана утуйар да соло суох этэ. Сибээһэ, интэриниэтэ суох, ардах аннынан, биир кэм сүүрүү-көтүү, кэпсэтии, суруйуу, устуу… Бэл, бачча улахан ыһыахха тиийэн баран, оһуохай түһүлгэтигэр кыайан тиийбэтэҕим, бириэмэм тиийбэтэҕэ.

Кэлиэгэлэрим бары да уустук усулуобуйаҕа бэриниилээхтик үлэлээн, Олоҥхо ыһыаҕын толору сырдаттыбыт. Аҥаардас тэлэбиидэнньэ үлэһиттэрэ утуйбакка түүннэри үлэлээн, быһа эпиири хааччыйдылар, оннук үлэлээбиттэрин пресс-кииҥҥэ көрө-истэ сырыттыбыт. Билигин сол курдук сынньаммакка, «Манчаары оонньууларыгар» тиийэн, толору үлэлии-хамсыы сылдьаллар.

«Роспотребнадзор» дьиҥнээх бэрэбиэркэни ыытан, сөптөөх быһаарыыны, миэрэлэри  ылынар ини диэн эрэнэбин. Ыалдьыбыт дьонтон эпидемиологтар ыйыталаһаннар, ким суол кафетыгар, ким түһүлгэ кафетыгар аһаабыта, тугу сиэбитэ биллиэҕэ. Туох-ханнык буолбута быһаарылла да илигинэ, кубарыччы мэлдьэһэн кэбиһэр хайдаҕа буолла?

Сүрүн саайтарга былырыыҥҥы иһитиннэриилэри арыйан көрдөххө, 2024 сыл бэс ыйыгар Нерюнгритааҕы көтөр фабрикатын бас билэр «Сайсары» хампаанньа, куурусса этигэр кутталлаах сальмонелла бактыарыйата көстөн, 150 тыһыынча солкуобайынан ыстарааптанна диэн суруйаллар. Бу иннинэ, ыам ыйын 23 күнүгэр суут бородууксуйаны оҥорон таһаарар сыахха тэхиньиичэскэй ирдэбиллэри тутуспатахтарын, бэтэринээринэй бэрэбиэркэ ыытыллыбатын, сууйар-сотор усулуобуйа суоҕун, вентиляция үлэлээбэтин, үлэһиттэр санитарнай көрдөрүнэр болдьохторо ааспытын, вакцинация, аттестация ыытыллыбатаҕын иһин, элбэх кэһиилэри булан, 100 тыһыынча солкуобайга ыстарааптаабыта. Көстөрүн курдук, бэрт элбэх кэһии баар эбит.

2024 сыл тохсунньутугар Нерюнгритээҕи көтөр фабрикатын бородууксуйатыгар эмиэ сальмонелла бактыарыйаларын булбуттара.

Ыспыраапка: Сальмонеллез сүрүннээн сүһүрбүт сымыыт, эт, үүт ас нөҥүө бэриллэр. Ордук сиикэй сымыыт уонна ситэ буспатах эт кутталлаах. Иммунитеттара мөлтөөбүт, сааһырбыт дьоҥҥо уонна оҕолорго сэрэхтээх. 

Инкубационнай кэмэ (киһи сыстыбытын кэннэ, ыарыы сибикитэ биллиэр диэри) аҕыйах чаастан 3 сууккаҕа диэри буолуон сөп. Тоҕо диэтэр, сальмонелла бактыарыйата искэ киирэн баран, оһоҕоско тиийэн, элбээтэҕинэ эрэ, ыарыы сибикитэ биллэр. Сороҕор күүстээх иммунитет бактыарыйалары бэйэтэ суох оҥорор.

Recent Posts

  • Култуура
  • Сонуннар

ВИДЕО: «Тааттаҕа оҥоһулунна» быыстапка — сахалыы тыыннаах

Таатталар «Манчаар онньууларын» кэмигэр "Тааттаҕа оҥоһулунна" диэн анал быыстапканы тэрийдилэр. Бу туһунан Дьокуускай куорат олохтооҕо…

4 минуты ago
  • Сонуннар
  • Тыа хаһаайыстыбата

“Сылга 5300-5600 туоннаны балыктыыбыт”

Балыксыт күнүн көрсө СӨ Тыатын хаһаайыстыбатын уонна ас-үөл бэлиитикэтин  Хоту дойду төрүт салааларын сайыннарыыга уонна…

28 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

Сиэннэри иитии иһин биэнсийэни үрдэтэргэ этии киллэрдилэр

Госдуумаҕа «Сиэрдээх Арассыыйа— Кырдьык иһин» фракциятын дьокутааттара үлэ миниистирэ Антон Котяковка этии ыыттылар. Бэлиитиктэр сиэннэрин…

58 минут ago
  • Сонуннар
  • Уопсастыба

60-тан үөһэ саастаахтарга тырааныспары салайар көҥүллэрин кытаатыннарар былааннаахтар

Арассыыйаҕа 60-тан үөһэ саастаах суоппардарга сыһыаннаах быраабылалары кытаатыннарарга этии киллэрдилэр. Бу туһунан  2030 сылга диэри…

1 час ago
  • Сонуннар
  • Спорт

Хотугу дэгит күрэскэ Нерюнгри хамаандата кыайда

Таатта улууһугар Ытык Күөлгэ "Манчаары оонньууларынан" бүгүн ыытыллыбыт хотугу дэгит күрэс кыайыылаахтара быһаарылыннылар. Хотугу дэгит…

2 часа ago
  • Сонуннар
  • Үөрэх

2027 сылтан үрдүк үөрэх кыһаларыгар күүстээх реформаны бэлэмнииллэр

РФ Үөрэҕириитин уонна билимин министиэристибэтигэр иһитиннэрбиттэринэн, үрдүк үөрэх саҥардыллыбыт тиһигин киэҥник киллэрии 2027–2028 үөрэх дьылыгар…

2 часа ago