Үйэлэр кирбии кэмнэрин ситимнээччилэр: Исидор Барахов эрэпириэссийэ ыар тыынын билбит кинигэлэрэ

Бүгүн, муус устар 27 күнэ – Өрөспүүбүлүкэбит күнэ. Манан сибээстээн, Сахабыт сирин судаарыстыбаннаһын түмэллэрин туһунан сырдатабыт.

И. Барахов аатынан СӨ судаарыстыбаннаһын түмэлэ

Уһулуччулаах судаарыстыбаннай уонна бэлитиичэскэй диэйэтэл И. Н. Барахов төрөөбүт сиригэр Үөһээ Бүлүү улууһун Харбалааҕар баар кини аатынан СӨ судаарыстыбаннаһын түмэлигэр үгүс интэриэһинэй эспэнээт харалла сытар.

Исидор Барахов аатынан түмэл 2001 сыллаахха Н. Золотарев‑Якутскай түмэлигэр биир хоско тэриллибитэ. Манна истиэндэлэр, хаартыскалар, докумуоннар бааллара.

2012 сыл ахсынньытыгар түмэл саҥа дьиэтэ тутуллан киирбитэ. 2013 сыл кулун тутар 26 күнүгэр СӨ бэрэсидьиэнэ Е. А. Борисов сорудаҕын толорон, И. Н. Барахов аатынан СӨ судаарыстыбаннаһын түмэлэ — Е. Ярославскай аатынан судаарыстыбаннай култуура, этнография түмэлин филиала тэриллибитэ.

Түмэл үс экспозиционнай саалалаах.

“Ньиэмэстии-нууччалыы тылдьыт” (“Немецко-русский словарь”)

Исидор Барахов 1928 сыллаахха Кыһыл Профессура институтугар экэниэмикэ салаатыгар үөрэнэ киирбитэ. Бу үрдүкү партийнай үөрэххэ ньиэмэс тылын үөрэтэллэрэ. Бу тылы билбэт истээччи үһүс куурустан ууратыллар гына кытаанах үлэ ыытыллара. Оччолорго туох баар научнай кинигэлэр ньиэмэс тылынан этилэр. Исидор Барахов бу тылы хайдах үөрэппитин туһунан учууталларын сыанабылларын түмэлгэ кэлэн көрүөххэ сөп. Үөрэнэр кэмигэр научнай үлэтин суруйарыгар 13 омук бөлүһүөктэрин кинигэтин бу тылынан аахпыта, туһаммыта биллэр. “Ньиэмэстии-нууччалыы тылдьыт” титульнай лииһигэр И. Барахов илии баттааһына баар.

Ем.Ярославскай “История ВКП (б)” диэн, 1933 сыллаах кинигэтигэр Коммунистическай баартыйа устуоруйата дьиҥ кырдьыгынан суруллубут буолан, мунньар дьон бу кинигэни олус сыаналыыр. Бу учуобунньугу Исидор Барахов дириҥник ырытан үөрэппитин туоһута — лиис аайы кыһыл, күөх харандааһынан бэлиэтээбит, суруйбут. Кинигэҕэ эрэпириэссийэ ыар тыына кытта биллибит. Ол курдук, норуот өстөөҕө буолбут киһи аата сотуллубут, хаартыската оҥо быһыллыбыт.

“Справочник по животноводству”

Сүөһү иитиитигэр аналлаах тиэрминнэр ыйынньыктарыгар И. Барахов илии баттааһына кинигэ титульнай лииһигэр баар. Бу кинигэ улахан салайааччы бары хайысханан бэйэтин сайыннарарын, элбэҕи ааҕарын туоһулуур.

Бастакы сийиэс кыттыылаахтарын мэтириэттэрэ

Маны тэҥэ, түмэлгэ кэлбит дьон иккис экспозиционнай саалаҕа истиэнэни биир гына ыйаммыт “Бастакы Сүрүннүүр сийиэс кыттыылаахтара” диэн эдэр өрөспүүбүлүкэбит инникитин торумнуур улуу мунньахха кыттыбыт норуот чулуу дьонун худуоһунньук
Ф. Г. Макаров хартыына гынан үйэтиппитин көрүөхтэрэ.

И. Н. Барахов кэбиниэтин миэбэлэ, кэргэнэ Александра Андреевна Черепанова-Барахова иистэнэр массыыната, Исидор Никифорович кэтэ сылдьыбыт көстүүмэ, дьиэ кэргэнин иһитэ уо. д.а., атын ханнык да түмэлгэ суох эспэнээттэр бааллар.

Түмэл тиэргэнигэр И. Н. Барахов төрөөбүт-үөскээбит дьиэтэ баар. Түмэл үлэһиттэрэ дьиэ ис бараанын сорҕотун сөргүппүттэрэ. Онон манна аҕата, атыыһыт Никифор Барахов дьиэ кэргэнин малларын, миэбэллэрин көрүөххэ, устуоруйа былыргы тыынын иҥэриниэххэ сөп.

Хаартыскалар:

И. Н. Барахов аатынан

СӨ судаарыстыбаннаһын түмэлин пуондатыттан.