ЫЙЫТ-ХОРУЙДУУБУТ: Нолуоктанар дуо?

Бу соторутааҕыта баан каартатыгар киирэр харчыттан түһээн тутуохтара диэн сурах тарҕаммыта. Бу төһө оруннааҕый?

Е. Кириллина.

ФНС Саха Өрөспүүбүлүкэтигэр управлениета маннык хоруйдаата:

— Социальнай ситимнэринэн 2025 сыл от ыйын 1 күнүттэн баан каартатыгар киирбит харчыга физическэй сирэйдэр дохуоттарыгар (НДФЛ) нолуоктаныа диэн сымыйа сурах тарҕанна. Маннык киирбит харчы (перевод) нолуоктаммат.

Нолуок сокуонугар олоҕуран киһи атын киһиттэн босхо ылбыт харчытыгар, ол иһигэр баан нөҥүө харчыны ыытыыга нолуок тутуллубат.

Арассыыйа Федерациятын Нолуок кодексын 209 ыстатыйатыгар олоҕуран (салгыы — Кодекс) НДФЛ нолуогу төлөөччү ылбыт дохуотугар көрүллэр.

Кодекс 41 ыстатыйатын 1 пуунугар олоҕуран киһи аахсыбыт дохуотунан уу харчынан эбэтэр натуральнай көрүҥүнэн ылбыт экэнэмиичэскэй барыыһа ааттанар.

НДФЛ туһаныллыбат дохуотун кэрискэтэ Кодекс 217 ыстатыйатыгар суруллубут. Ол курдук, Кодекс 217 ыстатыйатын 18.1 пуунугар олоҕуран уу харчынан эбэтэр натуральнай көрүҥүнэн ылыллар дохуот нолуоктаммат, физическэй сирэйтэн бэлэхтээһин көрүҥүнэн ылыллыбыт буоллаҕына нолуоктанар. Ол эрээри манна хамсаабат баайы-дуолу, тырааныспары, аахсыйалары, сыыппара үп-харчы актыыбын, сыыппара быраабын, сыыппара валютаны, өлүүлэһиини, паайдары бэлэхтээһин бу ирдэбилгэ хапсыбат, өскөтүн бу пууҥҥа көрүллүбэтэх буоллаҕына.

Онон туһаныллар сокуон нуормаларыгар олоҕуран физическэй сирэйдэр атын дьонтон төлөбүрэ суох (босхо) ылбыт харчыларыгар, ол иһигэр баан нөҥүө ыытыыга НДФЛ тутуллубат.

Маны тэҥэ үбү-харчыны баан нөҥүө дьон бэйэлэрин икки ардыларыгар ыытыылара нолуоктааһыҥҥа киирсибэт.

Ол эрээри нолуогу төлөөччү — физическэй сирэй счетугар киирбит харчы, холобура, атыыламмыт баай төлөбүрүн быһыытынан эбэтэр оҥоһуллубут өҥө иһин төлөһүү (вознаграждение) физическэй сирэй дохуотунан билиниллэр, сокуон быһыытынан НДФЛ тутуллар.

Кодекс 86 ыстатыйатын 2 п. биирдэм урбаанньыт буолбатах физическэй сирэйдэр счеттарыгар эпэрээссийэлэргэ, кинилэр уурунууларыгар (депозиттарга) быыпыскалары нолуок уоргана Арассыыйа ФНС нолуок үрдүкү уорганын эбэтэр салайааччытын (салайааччытын солбуйааччы) сөбүлэҥинэн бу дьоҥҥо сыһыаннаан нолуокка бэрэбиэркэни ыытыы биитэр Кодекс 93.1 ыст. 1 пуунугар олоҕуран докумуоннары ирдээһин түгэнигэр көрдүүр эрэ бырааптаах.