«Үлэ кыбартаала» кластер — улахан биисинэскэ далаһа

Ыам ыйын 25-27 күннэригэр Владивостокка “Уһук Илин – Арассыыйатааҕы креативнай нэдиэлэ» диэн суолталаах тэрээһин ыытыллаары турар.

Тэрийээччилэр федеральнай да, эрэгийиэннээҕи да таһымнаах креативнай биисинэһи түмэр соруктаах үгүс тэрээһиннэри былаанныллар. Киэҥ ыҥырыылаах пуорумҥа 200-тэн тахса спикер кыттара былааннанар. Биир сүрүн тэрээһин — аан бастаан ыытыллар “Арассыыйа 100 креативнай лиидэрэ” биһирэм.

Бу күннэргэ РФ Бэрэсидьиэнин көмөлөһөөччүтэ Максим Орешкин, Уһук Илин уонна Арктика сайдыытын миниистирэ Алексей Чекунков уокурук уонча бастыҥ куоратын сайдыыга туһуламмыт стратегическай маастар-былааннарын кытта билсэн кэллилэр.  Биллэн турар, салайааччылар Дьокуускайга”Үлэ кыбартаалыгар” сылдьан баран, билиҥҥи кэмҥэ талааннаах ыччаты өйүүр олус наадалаах айар киин аһыллыбытын бэлиэтээтилэр.

“Саха сирэ кинематографка, сыыппара оонньууларга,  дизайн, муусука, онтон да атын үлэ айар көрүҥнэригэр инники күөҥҥэ сылдьарын бэлиэтиир тоҕоостоох”, диэн анаан бэлиэтээбитэ Уһук Илин уонна Арктика сайдыытын миниистирэ Алексей Чекунков.

Кэрэхсэбиллээҕэ баар,  бу киин  талааннаах ыччат сонун креативнай бырайыактары оҥороругар өйөбүл буолуоҕа. Ол курдук, «Үлэ кыбартаала», аата да этэринии, урутаан сайдар территорияҕа курдук бэйэ дьыалатыттан саҕалаан, улахан биисинэскэ тиийэр далаһа ууруллар сиринэн буолуоҕа. Онуоха сөптөөх бары усулуобуйа тэрилиннэ. Кластер  киинэ, анимация, муода, ИТ-хампаанньа, дизайн, муусука, көмпүүтэр графиката, ойуулуур-дьүһүннүүр ускуустуба уо.д.а. айар үлэ көрүҥэр үлэлиир  150 резиден номнуо сайаапка түһэрбиттэр. Оттон дьыалабыай тэрээһиннэри ыытар кэбиниэттэргэ эрдэттэн “улахан уочарат” буолбут эбит.

Итиччэ улахан креативнай киин элбэх киһини аһатара, көрсөрө чахчы.

Олус тупсаҕай оҥоһуулаах аһыыр саала номнуо дьону көрсөргө бэлэм турар.

Креативнай кластер киэн тутууларынан «Экспо» уонна «Ивент» быыстапкалыыр саалалар буолууһулар. Манна устудьуоннар уруһуйдара толору. Холобур, бу Орто Халымаҕа көтөөрү сөмөлүөт күүтэ олорор дьону Арктическай институт кафедратын устудьуона М.Еремеева уруһуйдаабыт.

Ити курдук, наһаа интэриэһинэй ис хоһоонноох хартыына үгүһэ сөхтөрдө.

Былыргы атыыһыттар дьиэлэрэ — устуоруйа кэрэһиттэрэ буолбуттарын Л. Федотова уруһуйдаабыт.  «Бу художественнай саалаҕа ким баҕалаах сайаапканан араас быыстапканы туруоран билиһиннэрэр кыахтаныаҕа» диэн бэлиэтээтилэр исписэлиистэр.

“Үлэ кыбартаала” кластерга номнуо айар-тутар ыччаттар үлэлээн ыраатан эрэллэр эбит.

Ол курдук, Култуура уонна ускуустуба Арктическай  институтун устудьуоннара номнуо бу таҥастарын дизайннаан тигэн, кэтэ сылдьаллар.

Аны бу араас дьиэҕэ туттуллар тимир оҥоһук эспэнээт эмиэ киһи болҕомтотун тардар.

Ити курдук,  саалалары кэрийэ сылдьан, резиденнэр араас хайысхалаах үлэлэрин кытта билсиэххэ сөп. Биллэн турар, кинилэр Саха сириттэн буолаары турар “Уһук Илин – Арассыыйатааҕы креативнай нэдиэлэ» пуорум “бастакы хараҥаччыларынан” буолуохтара. “Үлэ кыбартаала” креативнай кластертан Владивостокка ыытыллар сонун тэрээһиҥҥэ кыттыыны  ылыахтара: Култуура уонна ускуустуба Арктическай судаарыстыбаннай институтун «KUUN art» ааҕыныстыбата. Кыттааччылар – ректор Саргылана Игнатьева, проректор Вера Никифорова. Аҕыйах ахсааннаах хотугу норуоттар «Кындыкаан» ХЭУо социальнай бырайыактара. Кыттааччы – Илаан Васильева, уопсастыба генеральнай дириэктэрэ, «КАМА ХАНА» киинэ устар устуудьуйа. Кыттааччылар — Юрий Борисов, салайааччы, продюсер Мила Павлова, киинэ устар XR устуудьуйа салайааччыта Дмитрий Кольцов, уо.д.а.

Бүгүн суруналыыстары «Үлэ кыбартаала» креативнай кылаастар резиденнэрин үлэлэрин, бырайыактарын кытта  анаан билиһиннэрдилэр. Үгүстэр болҕомтолорун киинэ устар павильон хаһаайына киинэ устар XR устуудьуйа салайааччыта, «Егор Чээрин» киинэ сценариһа Дмитрий Кольцов тарта. Мэктитэтигэр, киниэхэ уочараттаан ыллыбыт.

Мин кэннибиттэн «Якутия-24» суруналыыстара Дмитрий Кольцовы кытта кэпсэттилэр.

«Якутия-24» теле-биэрии  суруналыыһа Лена Андреева суруналыыстыка алыптаах идэтигэр «Саха сирэ» хаһыакка быраактыкатын ааспыта. Ол иһин кини бастакы хардыытын оҥорбут «Эдэр саас» хаһыакка уонна саатйка үлэлээбитин астына ахтар. Эдэр суруналыыс  «Үлэ кыбартаалыгар» тугу көрбүтүн-истибитин туһунан санаатын үллэһиннэ.

“Билиҥҥи уустук кэмҥэ  “Уһук Илин – Арассыыйатааҕы креативнай нэдиэлэ» пуорум   ыытыллара наада. Уһук Илин култуурунай кода – үтүө үгэһи салгыы сайыннарыы, айылҕалыын алтыһыы, баар кыаҕы толору туһаныы. Бу араас норуоттар култууралара биир таһымынан сайдыыта, бэйэ-бэйэлэрин байытан биэриилэрэ«, — диэн бэлиэтээбитэ Уһук Илин уонна Арктика сайдыытын миниистирэ Алексей Чекунков  “Российская газета” хаһыакка биэрбит интервьютугар.

“Үлэ кыбартаала” кытай ырыынагынан биллэр “Столичнай” дэнэр ырыынак кэннигэр турар буолан, оптуобус үксэ сылдьар. Онон креативнай кластерга сылдьыан баҕалаах дьон сотору кэминэн бу диэки орох тэбиэхтэрэ.