Үҥкүүгэ уостубат тапталынан

Талааннаах үҥкүүһүт, саха бастакы балерината, педагога Аксения Васильевна Посельская төрөөбүтэ 100 сылыгар анаммыт тэрээһиннэр чэрчилэринэн бу соторутааҕыта Дьокуускайга, Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Норуоттар доҕордоһууларын дьиэтигэр, “Үҥкүүгэ уостубат тапталынан” диэн Үҥкүү чаҕылхай бырааһынньыга буолан, ыраахтан-чугастан ыалдьыттары түмтэ.

Кэнсиэр уратыта – бу Үҥкүү дьоро киэһэтигэр киирбит үп барыта Аксения Посельская 100 сылыгар анаан бэчээккэ тахсар кинигэ үбүлэниитигэр көмө буолар.

— Ааҕааччы киэҥ араҥатыгар анаан, Чурапчы улууһун  Култуураҕа  управлениетын  көҕүлээһининэн,  улуус үҥкүүгэ сайдан кэлбит историятын кэпсиир “Үҥкүүгэ уостубат тапталынан” диэн, саха бастакы  балерината уонна педагога Аксения Посельская төрөөбүтэ 100 сылын туолуутунан тахсар кинигэҕэ үлэлэстим. Кинигэҕэ Чурапчы улууһуттан тахсыбыт биллиилээх үҥкүүһүттэрбит айымньылаах олохторо-үлэлэрэ сырдатыллыаҕа, итиэннэ аныгы кэмҥэ, бүгүн  айа-тута, үлэлии-хамсыы сылдьар үҥкүү ансаамбылларын тустарынан уонна ааспыт кэккэ сылларга биирдиилээн, үҥкүү кэрэ эйгэтигэр үлэлээбит талааннаах уһуйааччыларбыт тустарынан кэпсэниэҕэ, — диир норуот фольклоругар бөдөҥ исписэлиис, норуодунай тыйаатыр артыыһа, режиссер, сценарист, ССРС култууратын туйгуна, РСФСР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ култууратын бочуоттаах үлэһитэ, Чурапчы улууһун бочуоттаах олохтооҕо Мария Андреевна ГЕРАСИМОВА-Сэҥээрэ.

Чабырҕаҕы, олоҥхону, оһуохайы тарҕатааччы, толорооччу, уһуйааччы, чабырҕаҕы бүтүн Арассыыйаҕа иһитиннэрбит талба талаан Мария Герасимова – Арассыыйа Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, 25  кинигэ ааптара (бу билигин 26-с кинигэтин хомуйан оҥордо), өрөспүүбүлүкэ араадьыйатыгар-тэлэбиидэнньэтигэр, хаһыаттарыгар-сурунаалларыгар төрөөбүт өрөспүүбүлүкэтин, дойдутун Чурапчытын култууратын, ускуустубатын, ол иһигэр Аксения Васильевна Посельская уонна кини төрөппүт кыыһа Наталья Семеновна Посельская олохторун, айымньылаах үлэлэрин киэҥник сырдатан кэллэ. Биһиги “Саха сирэ” хаһыаппыт уопсастыбаннай кэрэспэдьиэнэ буолар.  Сэҥээрэ хомуйан оҥорон бэлэмнээбит “Үҥкүүгэ уостубат тапталынан” саҥа кинигэ 5 түһүмэхтэн туруоҕа. Матырыйаал хайдах хомуйуллан иһэрэ, кинигэ тутула  түһүмэхтэринэн, барыта бэчээккэ сырдатыллан испитэ, онон, дьон-сэргэ сэҥээрэн, бу соторутааҕыта буолбут чурапчылар кэнсиэрдэригэр Өксөкүлээх Өлөксөй аатынан Кииҥҥэ көрөөччү сааланы тобус-толору мустубута. Ытыктыыр киһилэрин, уһуйааччыларын өйөөн, Чурапчыттан   Олоҥхо киинин салайааччыта Дмитрий Попов уонна улуустааҕы Култуура управлениетын начаалынньыга Петр Гуляев салалталарынан бүтүн дэлэгээссийэ, айар кэлэктииптэр  кэлэннэр, чахчы да чаҕылхай кэнсиэри көрдөрдүлэр.

Кэнсиэр талааннаах биир дойдулаахпыт, РФ уонна СӨ үтүөлээх, саха норуодунай артыыһа Дмитрий Артемьев алгыһынан итиэннэ биир дойдулаахпыт А.Д.Макарова аатынан Култуура уонна искусство колледжын үөрэнээччилэрин (“Күн Өркөн” норуодунай кэлэктиип. Сал. А. Павлова) толорууларыгар Аксения Посельская 70-с сылларга туруорбут “Фестивальная” үҥкүүтүнэн саҕаламмыта көрөөччүлэри тута ураты кэрэ-долгутуулаах эйгэҕэ  киллэрдэ, этэргэ дылы, үйэлээх үҥкүү — бу буоллаҕа, диэн өссө төгүл итэҕэттэ! Бу үҥкүүнү ансаамбыл туруоруутун да, көстүүмүн, муусукатын да, тугун да уларыппакка, күн бүгүнүгэр диэри бэйэтин репертуарыгар киллэрэн, “визитнэй карточка” оҥостон, сылтан сыл саҥа састаабынан киэн  тутта үҥкүүлүүрэ олус хайҕаллаах уонна кэрэхсэбиллээх.

Кэнсиэргэ Аксения Васильевна уонна кини кыыһа Наталья Семеновна Посельскаялар өрөспүүбүлүкэни биир гына үлэлии-хамсыы сылдьар үгүс ахсааннаах айдарыылаах үөрэнээччилэрэ, кинилэр салайар үҥкүү кэлэктииптэрэ, Суорун Омоллоон аатынан СӨ судаарыстыбаннай Опера уонна балет тыйаатырыгар, Сергей Зверев-Кыыл Уола аатынан СӨ судаарыстыбаннай Үҥкүү тыйаатырыгар үлэлиир талааннаах биир дойдулаахтарбыт, Аксения уонна Наталья Посельскаялар ааттарынан Балет оскуолатын кэлэктиибэ, үөрэнээччилэрэ, Чурапчы улууһун Одьулуун, Хатылы,  Төлөй, Дириҥ, Сылаҥ, Чакыр, Алаҕар, Мугудай, Чурапчы нэһилиэктэрин үҥкүүһүттэрэ, Дьокуускайтан “Сандал”, “Кэрэ Эйгэ” Үһүс көлүөнэ оскуолатын кэлэктиибэ,  “Леди-Плюс”, “Махтал” ансаамбыллар, “Өркөн”, “Дьиэрэҥкэй” ансаамбыллар выпускниктара, уо.д.а. көхтөөх кыттыыны ыллылар.  Тыа сиригэр, нэһилиэктэргэ үҥкүү бэркэ да сайдыбыт – эдэрдиин-эмэнниин бары үҥкүүлүүллэрин сөҕө-махтайа, бэлиэтии көрдүбүт. Оттон  А.В.Посельская аатынан Дириҥнээҕи Оҕо искусствотын оскуолатын үөрэнээччилэрэ эмиэ Аксения Посельская туруорбут  “Лаглайбаана”  диэн бэрт тэтимнээх, уустук хамсаныылардаах үҥкүүтүн толорон, көрөөччүнү сөхтөрдүлэр (сал. В.Новгородова, А. Баишева). Уопсайынан, Чурапчы оҕолоро уһуйаантан саҕалаан үҥкүүнэн умсугуйан дьарыктаналлара үөртэ. Холобур, П.И.Борисова аатынан “Улыбка” уһуйаан “Мичээр” ансаамбылын (сал.Д.Кузьмина) “Хутугу үҥкүүтэ” чаҕылхай!  Чурапчыттан “Кыталыкчаан” оҕо үҥкүү бөлөҕө (сал.М.Попова, М.Лаврова), Дьокуускайтан “Радуга” уһуйаан үҥкүү бөлөҕө (сал.В.Мосорина) көрөөччүлэргэ эмиэ үгүс үтүө түгэннэри бэлэхтээтилэр. “Дьөһөгөй” улахан кылаас оҕолорун ансаамбыла (Дьокуускай, сал.С.Катакова) “Индийский болливуд” үҥкүүтүнэн дохсун ытыс тыаһынан наҕараадаланна. “Леди Плюс” (сал.М.Кузьмина) “Уран саха иэйиитэ”, “Кэрэ Эйгэ” (сал.М.Соловьева) бальнай үҥкүү, “Махтал” этно-фольклорнай үҥкүү бөлөҕүн толоруутугар “Муус уустара” (анс.сал.Е.Новикова), Алексей Ноговицын толоруута (А.Сен-Леон хореографията), С.Зверев-Кыыл Уола аатынан Үҥкүү тыйаатырын солистара Эдуард уонна Сааскылаана Жирковтар “Монгольский дуэт” үҥкүүлэрэ – бу уонна мантан да атын нүөмэрдэри көрөөччүлэр олус сөбүлээтилэр.

Дьэ, ити курдук, Чурапчы улууһун үҥкүүһүттэрэ, айымньылаахтык үлэлии-хамсыы сылдьар хореографтара, Чурапчыттан төрүттээх артыыстар, педагогтар, өрөспүүбүлүкэ үҥкүүһүт ыччаттара, Аксения, Наталья Посельскаялар үөрэнээччилэрэ, талааннаах үҥкүүһүт, саха бастакы балерината, педагога Аксения Васильевна Посельская төрөөбүтэ 100 сылыгар анаммыт “Үҥкүүгэ уостубат тапталынан” үҥкүү бырааһынньыгар өрө көтөҕүллэн кытыннылар.

-Биир дойдулаахтарбыт Аксения уонна Наталья Посельскаялар ыра санааларын олоххо киллэрсэн, Чурапчы саҥаттан-саҥа көлүөнэ ыччаттара үҥкүү үрдүкү чыпчаалыгар бэйэлэрин күүстэрин холоноллор уонна Саха сирин ыччаттарын үҥкүү алыбыгар  уһуйууга педагог быһыытынан сүҥкэн кылааттарын киллэрсэллэр. Биһиги кинилэр ааттарынан киэн туттабыт, айымньылаах үлэлэрин иһин ис сүрэхпититтэн махтанабыт уонна сыллата өссө үрдүктэн — үрдүк кирбиилэри ыла туруҥ, диэн алгыыбыт!-диир Мария Андреевна.

Татьяна МАРКОВА