Ыраах Нуотараҕа – аныгы технологиялаах саҥа хотон

Улуустар кытыы нэһилиэктэригэр саҥа хотон тутуллан үлэҕэ киириитэ – сайдыы олугун бэлиэтэ. Ил Дархан Айсен Николаев Туһаайыы этиитигэр олохтоох бэйэ оҥорор таһаарар аһынан-үөлүнэн хааччыйыы хайысхаларыгар үлэни күүһүрдэргэ эппитин бу күннэргэ Ленскэй оройуонун Нуотара нэһилиэгэр олоххо киллэрдилэр.

50 төбө ыанар ынах турар хотоно Ленскэй оройуонугар кэлиҥҥи биэс сылга 24‑с тыа хаһаайыстыбатын эбийиэгэ буолар. Бу бэлиэ күн Үөһээ Айыылартан айдарыллан тыһы торбос төрөөтө. Кинини хаһаайыттар Весения диэн сүрэхтээтилэр.

Олохтоох убаанньыт Эдуард Тимофеевы кытта кэпсэтээри гыммыппыт, тыаҕа бултуу барбыт буолан биэрдэ. Онон нэһилиэк баһылыга Владислав Алексеевы кытта кэпсэттибит.

Айан сырыыта уустуктары үөскэтэр

— 1160 кв. м иэннээх саҥа хотон нэһилиэкпитигэр сайдыы кыымын саҕар эрэлинэн буолла. Сэбиэскэй кэмҥэ Нуотара нэһилиэгэ “Ленскэй” сопхуос отделениета этэ. Олохтоохтор ынах сүөһү, сылгы иитиитинэн, оҕуруот аһын үүннэриитинэн дьарыктанар этилэрэ. Онтон уларыта тутуу ыһыллыытын кэмигэр ынах сүөһү, сылгы ахсаана олох аччаабыта. Дьон сүрүннээн хортуоппуй олордуутунан дьарыктанар буолбуттара.

Нэһилиэк олохтоохторо сүөһү иитиитинэн дьарыктаныа эбиттэр да, үүт тутар сир суох. Нуотара Өлүөнэ эбэ биэрэгэр турар буолан, кыһыҥҥы эрэ өттүгэр айан суола баар, сылга түөрт ый устата (күһүн — икки ый) киин сиртэн арахсабыт. Олохтоохтор сайыҥҥы кэмҥэ поруомунан эрэ сылдьабыт, оттон кыһыҥҥы кэмҥэ — айан суолунан. Бу, биллэн турар, тыа хаһаайыстыбата сайдыытыгар уустуктары үөскэтэр. Ол эрээри олохтоох дьон нэһилиэктэрин сайыннарар дьулуһуулара күүстээх.

Эдуард Тимофеев уонча сыл төрөөбүт нэһилиэгэр баһылыгынан үлэлээн баран, сүөһү иитиитигэр хаһаайыстыба тэринэргэ санаммыта. Кини тустаах ирдэнэр докумуонун толорторон, сүөһү турар хотонун булан баран, ”Батамай” ХЭУо-тан 16 ынаҕы атыыласпыта. Кэргэнэ эмиэ урбаанньыт буолан, үүттэрин бэйэлэрин маҕаһыыннарын нөҥүө батараллар. Тыа хаһаайыстыбатын министиэристибэтин нөҥүө “Агростартап” бырагыраамаҕа киирсэн, пресс-подборщик, тыраахтар, онтон да атын оттуур тэриллэри ылыммыта. Кэлин “Батамай” ХЭУо-тан эбии уонча сүөһүнү атыыласпыта. Ити курдук, сыыйа хаһаайыстыбатын кэҥэтэн испитэ, — диэн бэлиэтиир Нуотара нэһилиэгин баһылыга Владислав Алексеев.

Урбаанньыттары салалта өйүүр

Ленскэй оройуонун баһылыга Александр Черепанов саҥа хотон аһыллыытынан олохтоохтору эҕэрдэлээн туран, оройуону аһынан-үөлүнэн, бэйэ оҥорон таһаарбыт бородууксуйатынан хааччыйыы туһунан этиитигэр: “Оройуон дьокутааттарын сэбиэтин кытта сөптөөх стратегическай суолталаах тосхолу тутуһан үлэлиирбит бэлиэтэ — бүгүҥҥү аныгылыы тииптээх хотон үлэҕэ киириитэ. Сорук — хас биирдии нэһилиэк оҥорон таһаарар хайысхалаах буоларын ситиһии. Онон Эдуард Тимофеев курдук урбаанньыттары хайаан да өйүөхпүт”, — диэтэ.

50 сүөһү турар саҥа хотонугар 58 мөл. солк. ороскуоттаммыт. СИП-панелынан тутууну «Хаҥалас-Тутуу» ХЭУо 2024 сыл атырдьах ыйыгар саҕалаабыт. Тутуу сүрүн үбүлээһинэ — 56,8 мөл. солк. Ленскэй оройуонун бүддьүөтүттэн бэриллибит субсидия. 1,16 мөл. сол. — урбаанньыт бэйэтин үбэ.

Арыы сыаҕа —кэм ирдэбилэ

— “Хаҥалас-Тутуу” ХЭУо (генеральнай дириэктэр Кан Терешкин) өрөспүүбүлүкэҕэ 40 аныгылыы тииптээх “евростандарт” дэнэр хотоннору туппут эбит. Ол курдук, саҥа хотон олох аныгылыы технологиянан оҥоһуллубут тэриллэрдээх, “Липснеле” оһоҕунан ититиллэр, ынах ыыр аппараат хотону тилийэ тардыллан турар. Үүт астыыр туспа хостоох, ноһуому таһар аптамааат-тиһиктээх, эмиэ маннык аптамаат-тэрили холбоон сүөһүнү уулаталлар, санитарнай суунар-тараанар хостордоох. Этэн аһарбытым курдук, саас, күһүн айан суола быстар буолан, үүт аһы батарыы уустуктардаах. Онон аны салгыы үүппүтүн арыылыыр сыаҕы анаан туруорсабыт. Мантан сайын үүт аһы арыылаан эрэ хаһаанар кыахтаахпыт, — диэн нэһилиэк баһылыга Владислав Алексеев санаатын үллэһиннэ.

Кырдьык, бу боппуруос кэм ирдэбилинэн буолбут. 300‑чэ киһи олорор, 43 оскуола үөрэнээччилээх нэһилиэккэ бородууксуйаны батарыы уустук боппуруос эбит. Онон үүттэрин арыылаатахтарына эрэ табыллыыһы. Оттон олохтоох урбаанньыт Эдуард Тимофеев былаана кэскиллээх. Бүгүҥҥү күҥҥэ саҥа хотонугар соторутааҕыта күн сирин көрбүт Весенияны кытта 53 төбө ынах сүөһүлээх. Мантан ыанар ынаҕа — 9 төбө, 8 торбос, уоннааҕыта — туҥуй бургунас. Урбаанньыт олохтоох нэһилиэнньэҕэ кефир уонна арыы оҥорон батарар былааннаах.

…Ити курдук, ыраах кытыы нэһилиэктэргэ, баар уустуктартан чаҕыйбакка, кэскиллээх толкуйдаах урбаанньыттар тыа сирин сайыннарар хайысхалары тобулаллар.