“Ыраахтан үөрэниини” хайдах тулуйуохха?

Өскөтүн оскуолаҕа ыраахтан үөрэнии эрэһиимин  биллэрдэхтэринэ, айманарга  төрүөт суох. Ордук ыарахан кэминэн  ыраахтан үөрэнии бастакы күннэрэ буолаллар, ол эбэтэр  оҕо  үөрэх саҥа көрүҥүн ылына охсорун ыарырҕатар. Ол гынан баран, сотору кэминэн үөрэнэр.

Психоневрология  өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын оҕо психиатра Вера Сильничей сүбэтин сэргиэҕиҥ:

— Бастатан туран, оҕоҕутугар  табыгастаах эйгэни үөскэтиҥ. Төһө кыалларынан,  үөрэнэр усулуобуйатыгар туох эрэ сонуну киллэриҥ, саҥа үөрэнэр тэрили атыылаһыҥ.  Оҕо дьарыктанар кэмигэр туохха  да аралдьыйбатын туһугар остуолу бэрээдэктээҥ, бөҕү-сыыһы ыраастааҥ. Эркиҥҥэ үөрэтэр матырыйаалларын, араас чиэк-лиистэри, үөрэххэ көҕүлүүр былакааттары ыйааҥ.  Остуол уонна устуул үрдүгүн, олорорго төһө табыгастааҕын бэрэбиэркэлээҥ. Сүрүнэ, оҕо бөкчөйбөккө уонна көнөтүк туттан олороро наада. Ыраахтан үөрэнэргэ наадалаах көмпүүтэрин уонна атын гаджеттарын туруктарын бэрэбиэркэлээҥ.

Күннээҕи эрэһиими уруккунан хаалларыҥ. Оскуола үксүгэр бары кэмигэр уһукталларын уонна  үөрэххэ бэлэмнэнэллэрин курдук,  дьиэҕэ үөрэнэргэ уруоктары 9.00 саҕалыыр. Үөрэнээччи дьарыктаныар диэри суунар, аһыыр, таҥаһын уларыттар уонна үлэлииргэ бэлэмнэнэр. Аччык уонна сууммакка-тарааммакка остуолга олоруо суохтаах.

Үөрэнээччи тохтобул кэмигэр көмпүүтэргэ олорбокко, дьиэ кыылларын кытары оонньууругар эбэтэр хамсанарыгар-имсэнэригэр үөрэтиҥ. Хамсаныы-имсэнии былчыҥнарга туһалаах. Иккиһинэн, хамсаныы уонна ону эрэйэр хамсаныылар (дьиэни хомуйуу, ырыа, үҥкүү)  ыраахтан үөрэнии аргыһын — стреһи олус үчүгэйдик усталлар.

Оҕо дьиэтээҕи үлэтин толороругар туох урут оҥоһуллуохтааҕын, ханныга суһаллык наадатын уо.д.а. сөпкө быһаара үөрэниэхтээх.

Дьиэтээҕи ыстаан уонна пижама үлэ эйгэтин оҥорорго сөбө суоҕун быһаарыҥ, сөптөөх таҥаһы кэтэригэр үөрэтиҥ.

Учууталлары кытары ситимҥитин быһымаҥ, дьиэҕэ үөрэнии кэмигэр туох буоларын барытын билэ-көрө сатааҥ. Биир тылынан эттэххэ, оҕо ыраахтан үөрэнэригэр интэриэстээххитин биллэриҥ, оччоҕо кини эмиэ  ыраахтан үөрэниигэ эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыа.

Оҕо ыраахтан үөрэнии кэмигэр үчүгэй үөрэҕин иһин ылар хайҕабылларыгар чиэк-лиистэри оҥостуҥ. Арай, харчынан наҕараадалаамаҥ. Үөрэнээччи билии-көрүү төрөппүттэргэ буолбакка, бэйэтигэр эрэ наадатын өйдүөхтээх.

(Психоневрология өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын пресс-сулууспатын матырыйаалынан)