«Үрүҥ хаар алгыһа» бэстибээл миигин кынаттаата…»

Алтынньы 16 күнүгэр »Үрүҥ хаар алгыһа» норуоттар икки ардыларынааҕы бэстибээл кыттааччыларын пресс-кэмпириэнсийэлэрэ буолла. Араас дойдулартан, эрэгийиэннэртэн кэлбит бэйиэттэр, тылбаасчыттар санааларын үллэһиннилэр.

Иван Ерпылев, Арассыыйа Суруйааччыларыгар сойууһун сэкиритээрэ:
— Саха сиригэр аан бастаан кэллим, дьиҥэ, элбэхтик айанныыбын. Миэхэ бу бэстибээлгэ кыттыы — чиэс. Тоҕо диэтэр, бу ураты тыыннаах тэрээһин, манна араас көрүүлээх, араас суоллаах бэйиэттэр түмүстүбүт. Бэйиэттэр көннөрү киһи көрбөтүн көрөр, билэр уратылаахтар. Мин урут Наталья Харлампьева хоһооннорун тылбаастаабытым. Саха тыла сороҕор нууччалыы тылбаастаммат тыллардаах. Ол иһин төрүт өйдөбүллэрин харыстаан, тылбаастыырга кыһаллабын. Бэстибээл өссө да сайдан иһиэҕэр эрэллээхпин. Биһиги манна үлэлии, саҥа бырайыактары толкуйдуу диэн кэлбиппит, ол үлэ түмүктээх буолуоҕар эрэллээхпин. Эдэр бэйиэттэри кытта алтыстым, тылбааска салгыы үлэлэһиэхпит.

Цао Шуй, идэтийбит суруйааччы, сценарист:
— Мин Саха сиригэр аан бастаан кэллим. Бүгүн икки кинигэбин аҕаллым. »Эпос Евразии» арамааным дьоруойа Азияттан Сибииринэн Европаҕа айанныыр. Бүгүн мин өйбөр эрэ оҥорон көрбүт дойдубар тиийэн кэллим. Ол наһаа дьикти! Саҥа кинигэм киһи аймахха барытыгар ананыаҕа, илиҥҥи уонна арҕааҥҥы култууралары ситимнээн, онно мин манна сылдьан билбитим, көрбүтүм эмиэ киириэҕэ дии саныыбын.

Вадим Терехин, бэйиэт, уопсастыбаннай диэйэтэл, Калуга Суруйааччыларын сойууһун бэрэссэдээтэлэ, БРИКС Суруйааччылар ассоциацияларын сүрүннээччитэ:
— Манна мин төрдүс кэлиим. Бастаан 2006 сыллаахха Суорун Омоллоон үбүлүөйүгэр кэлэ сылдьыбытым. Балаҕан ыйыгар БРИКС дойдуларын Суруйааччыларын ассоциациятын тэрийдибит. Литературнай бириэмийэни олохтоотубут. Аныгыскы «Үрүҥ хаар алгыһа» бэстибээлгэ бу ассоциацияттан суруйааччылары ыҥырарга этии киллэрэбин. Бэйиэттэр маннык көрсөрбүт, алтыһарбыт, хардарыта тылбаастаһарбыт олус туһалаах.

Сэбиэскэй Сойуус үрэллибитин кэннэ, дойдулар литератураларын сибээстэрэ быстыбыта. Аныгы суруйааччылары ааҕааччылар билбэттэр. Онон маннык бэстибээлгэ билсэргэ, сибээс олохтуурга кыах үөскүүр.  Кэлэр сылга Литературнай бириэмийэбитигэр Саха сирэ эмиэ кыттыа дии саныыбын. Доҕотторум Аль Шалах, Цао Шуй бэйэлэрин дойдуларыгар эмиэ  бэстибээллэри ыыталлар. Бу бэстибээллэри эмиэ түмүөххэ наада. 90-с сылларга сүтэрбит сибээстэрбитин булуохтаахпыт.
Фаниль Гилязов, татаар бэйиэтэ, «Казан утлары» сурунаал поэзияҕа салаатын эрэдээктэрэ:
— Бастаан »Саха поэзиятын антологията» тахсыбыта. Онтон  хас да антологияны хардарыта таһаардыбыт. Бэстибээлтэн саҕалаан, доҕордоһуубут саҕыллан, бөҕөргөөн иһэр. Билигин биирдиилээн суруйааччылар кинигэлэрин таһаарыахха наада дии саныыбын. Биһиэхэ элбэх типография баар.
Мин Өксөкүлээх Өлөксөй »Ойуун түүлэ» поэматын тылбаастыыр чиэскэ тиксибитим. Түүр суруйааччыларын түмэр хомуурунньуктар тахсыбыттара. Онно саха суруйааччыларын айымньылара киирбиттэрэ. Бииргэ үлэлэһиибит салҕанар.
Ван Цзяньчжао, учуонай, суруйааччы, тылбаасчыт, Пекин университетын профессора:
— Саха сирэ миэхэ урут үһүйээн курдук этэ. Олус ыраах, тымныы дойду диэн истэрим. «Үрүҥ хаар алгыһа» бэстибээл миэхэ Саха сирин арыйда. Дьиҥэ, Кытайга Саха сирэ Москватааҕар чугас эбит. Бэҕэһээ Горнай улууһугар сырыттыбыт, тоҕо эрэ хайалары көрбөтүбүт (күлэр). Билигин Пекиҥҥэ көмүс күһүн күлүмүрдүүр, оттон манна мап-маҥан сыа хаар, ып-ыраас салгын миигин долгутта. Олус кэрэ дойду, бэртээхэй дьон олорор.

Кытайга нуучча литературатын классиктарын билэллэр. Ол эрээри, аныгы суруйааччылары тылбаастыахха наада. Мин Семен Данилов хоһоонун тылбаастаабытым, ити саҕалааһын эрэ. Өссө да элбэхтик тылбаастыам дии саныыбын. Бэстибээл көмөтүнэн, атын дойдулар бэйиэттэрин, хоһооннорун кытта билистим, элбэҕи арыйдым.
Ану Костя, Монголия поэтессата:
— Саха сирэ тугунан биллэрий? Алмаас уонна тымныы диэн. Манна аҕыйах күн сылдьаары, Саха сирин баайа — дьон уонна сылаас сыһыан диэн биллим. Саха норуота үгэстэрин, тылын, олоҥхотун өрө тутарын көрөн, сөхтүм. Олоҥхо — норуот дууһата. Горнайга мин биир дойдулаахтарбын көрүстүм. Биллэр ырыаһыппыт Сарантуя ийэтэ Горнайтан төрүттээх, онон миигин букатын аймахтарын курдук көрүстүлэр. Оскуолаҕа наһаа үчүгэй тэрээһиннэр буоллулар. Оҕолор нууччалыы, английскайдыы көҥүллүк кэпсэтэллэр уонна төрөөбүт тылларын, үгэстэрин өрө туталлар. Мин хаары олус сөбүлүүбүн. Ол иһин Семен Данилов хоһоонун тылбааһа табылынна. Монголия уонна Саха сирин суруйааччыларын сибээстиир ситим буолбуппуттан олус үөрэбин. Аны бэйэм саастыылаахтарбын, саха бэйиэттэрин тылбаастыахпын баҕарабын.
Улыкбек Есдаулет, Казахстан ускуустубатын үтүөлээх диэйэтэлэСудаарыстыбаннай бириэмийэ лауреата, бэйиэт:
— Казах-саха суруйааччыларын доҕордоһуулара сүүсчэкэ сыл буолан эрдэҕэ. Аксакалларбыт доҕордоһор этилэр. Репрессия, сэрии саҕана сибээс быста сылдьыбыта эрээри, Семен, Софрон Даниловтар бу сибээһи сөргүппүттэрэ. Бу үгэс аныгы үйэҕэ  эмиэ салҕанар. Эстафетаны Наталья Харлампьева тутан, бу ситим саҥа тыын ылбыта. Саха поэзиятын антологията казахтыы, Николай Лугинов, Наталья Харлампьева кинигэлэрэ тылбаастанан тахсыбыттара. Мин кинигэм саха тылынан тахсыбыта. Билигин «Ньургун Боотур» олоҥхону тылбаастыырга үлэлэһэ сылдьабын. Олоҥхо төрөөбүт сиригэр кэлэн, тыын ыллым.
Астьер Базилио, суруйааччы, тылбаасчыт, Бразилия «Фунарте» Национальнай бириэмийэтин лауреата:
— Мин Саха сирэ сүрдээх ыалдьытымсах дойду диэн биллим. Хайдах курдук бэлэмнэммиттэрий? Аэропортан саҕалаан, олус бэркэ көрүстүлэр. Саха бүлүүдэлэрэ биһиги төрүт аспытын санаттылар. Хаары мин остуоруйаҕа эрэ истэрим. Илэ көрөн, олус үөрдүм, ыра санаам туолла. Ордук оҕолор үөртүлэр, олус истиҥ, ыраас дьон.
Аан дойду литературатыгар тылбаасчыттар олус наадалар. Мин нуучча »үрүҥ көмүс» бэйиэттэрин тылбаастаабытым. Семен Даниловы тылбаастаан саҕалаатым. Мин олохпор бэстибээл бырааһынньык курдук буолла. Саха тылын, норуотун туһунан өссө дириҥник билиэхпин баҕардым.
Али Аль Шалах, Ирак суруйааччыта, учуонай, «Вавилон» норуоттар икки ардыларынааҕы пуонда бэрэсидьиэнэ:
— Мин манна кэлбиппиттэн олус үөрэбин. Урут Москваҕа олорбут суруйааччы элбэх буолан, араб тылыгар нуучча литературатын тылбаастара элбэхтэр. Араб тылынан 30 мөлүйүөн киһи саҥарар. Монголия, Казахстан туһунан бэлиитиктэртэн буолбакка, суруйааччылар айымньыларыттан билэллэр. Норуоттары, култууралары холбуур, билиһиннэрэр — литература күүһэ онно баар. Билигин суруйааччыларга сибээһи олохтоотубут дии саныыбын.
Раджаб Бадретдинов, прозаик, литературовед, учуонай:
— Манна биһигини олус истиҥник, күндү ыалдьыт курдук көрүстүлэр. Бэстибээл бырагыраамата олус сөпкө оҥоһуллубут. Ил Дарханы кытта көрсүһүү умнуллубат түгэннэри хаалларда. Литератураны өйдүүр, өйүүр киһи эбит диэн үөрдүм. Горнай улууһугар көрсүһүүлэр миэхэ элбэх истиҥ иэйиилэри бэлэхтээтилэр. Бэстибээл литература дириҥ ис хоһоонун өйдүүргэ, дьону, араас эрэгийиэннэргэ олох эгэлгэтин билэргэ олус туһалаах. Суруйааччы бу курдук сырыттаҕына, араас дьону кытта алтыстаҕына эрэ, айар үлэтэ кынаттанар. »Үрүҥ хаар алгыһа» бэстибээл миигин  кынаттаата диэн этиэхпин баҕарабын.

»Үрүҥ хаар алгыһа» бэстибээл норуоттар икки ардыларынааҕы духуобунай муоста буолуо диэн эрэллээхпин. Бу күннэр халтайга ааспатылар. Айар куттаах истиҥ доҕоттору буларга, саҥа бырайыактары үлэлэтэргэ тирэх буолара саарбахтаммат», — диэн Саха сирн Суруйааччыларына сойууһун бэрэссэдээтэлэ, СӨ норуодунай бэйиэтэ, «Үрүҥ хаар алгыһа» бэстибээли тэрийээччи Наталья Харлампьева түмүктээтэ.