Юрий Трутнев «Валдай» норуоттар икки ардыларынааҕы кулуупка этиититтэн

Норуоттар икки ардыларынааҕы “Валдай” санаа атастаһар, ырытыһар кулууп сессиятыгар РФ Бырабыыталыстыбатын бэрэссэдээтэлин солбуйааччы – Уһук Илин Федеральнай уокурукка РФ бэрэсидьиэнин боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ  Юрий Трутнев кыттыыны ылла.

Онно кини дакылаатыгар:

— Бастатан, этиэххэ наада,  кылаабынайа, дойдубут инники сайдыытыгар  Уһук Илин оруола уларыйбата. Арассыыйа Федерациятын бэрэсидьиэнэ Владимир Владимирович Путин  Уһук Илини сайыннарыыны нассынаалынай ураты соругунан биллэрбитэ. Биһиги  хамаанда ити сорудах иитинэн үлэбитин тэриммиппит, дьаһаммыппыт  уон сыл буолла.  11 сыл анараа өттүгэр Уһук Илини сайыннарыы министиэристибэтэ тэриллибитэ.

Ити кэм устата туох  оҥоһулунна, ситиһилиннэ? Бастатан, макрорегион сайдыытын өйүүр кэлим систиэмэ тэрилиннэ диэн эрэллээхтик этэр кыахтаахпыт. 10 сыл устата 75 Федеральнай сокуон, 400-тэн тахса Бырабыыталыстыба Акталара  ылылыннылар.

Итинтэн сиэттэрэн,  кэлиҥҥи сылларга Уһук Илин сайдыытыгар туох уларыйыылар таҕыстылар? Бастатан, ити уларыйыылар Арассыыйа экспортка поставкалааһына Илин  хайыһыннарыллыбытын кытта сибээстээхтэр.  БАМ магистраль, Транссиб, портар ноҕуруускалара үрдээтэ. Аҥаардас Уһук Илиҥҥи таһаҕас ылааччылар 2022 сыллаах сайаапкаларын кээмэйэ 70%-нан, биитэр  100 мөл. т. үрдээтэ.

Хотугу муора суолун сайыннарыы  саҥалыы суолталанар. Хотугу муора суолун сайыннарыыга Бырабыыталыстыба былаана олоххо киллэриллэр. Ледоколлар тутуллаллар, спутниковай бөлөх тэриллэр, о.д.а. үлэлэр ыытыллаллар.

Инникитин туохха болҕомтобутун уурабытый, тугу оҥоробутуй? Инвестицияны тардыы систиэмэтэ күрэстэһиилээҕин билэбит. Азия-Чуумпу акыйаан эрэгийиэнин  дойдуларын уопуттарын, уратыларын болҕомтоҕо ылабыт, инвестордары кытта үлэбит  ньымаларын саҥардабыт, тупсарабыт, төһө кыалларынан куттала суох, эрэллээх, көдьүүстээх оҥорорго кыһаллабыт. Алтынньы ыйга РФ Бырабыыталыстыбатыгар Михаил Владимирович Мишустин быһаччы салалтатынан ыытыллар сессияҕа Уһук Илини сайыннарыыга Арассыыйа Бырабыыталыстыбатын инники хардыыларын, дьаһалларын дьүүллэһиэхпит.

Уопсайынан, күн бүгүн,  Арассыыйа Федерациятын бэрэсидьиэнэ В.В.Путин сорудаҕынан РФ Бырабыыталыстыбата ырытан олоххо киллэрэр дьаһалларынан Уһук Илин 5 мөлүйүөн олохтооҕо, биитэр уокурук нэһилиэнньэтин 62%  хабылынна. Биһиги сыалбыт-сорукпут – Уһук Илин хас биир олохтооҕун олоҕун усулуобуйатын тупсарыы, — диэтэ.