Зита уонна Ксита

– Ксения, эн дуо?! — Кисиэнньэ аатын истэн, аа-дьуо эргилиннэ. Ол икки ардыгар: “Хайалара бэһирдэҕэй?” – диэн бэрдэ суох санаа охсуллан ааста.

Кини иннигэр сырдык нуорка саҕынньахтаах, киис бэргэһэлээх, дьэрэкээн оҕуруолаах таба тыһа унтуулаах мааны да мааны дьахтар турар. Кыһыл кырааскалаах уоһун ыттатан, ымайбыт аҕай. “Пыы, бачча сааһыгар кытаран түһэн”, — диэн Кисиэнньэ сиилии оҕуста. Бэйи эрэ, ханна эрэ көрбүт курдук ээ…

— Хайаа, билбэтиҥ дуо?! Мин дии, мин — Зитабын! — диэбитинэн, дьахтар атыҥыраабыттыы көрөн турар Кисиэнньэни кууһан ылла.

— Зи… Зитаҕын даа? — Кисиэнньэ өмүттэн ылла. Өйүгэр оҕо сааһын түгэннэрэ, куп-кугас баттахтаах, сып-сырдык, саһарчы көрбүт кыысчаан элэҥнээн аастылар. Оччолорго Зита уонна Ксита буола сылдьыбыт кэмнээхтэрэ ээ, дьэ. Кинилэргэ да баара — омуннаах оҕо саас оргуйар эрчимэ, олохтон кэрэни эрэ, улахан тапталы бүтэйдии кэтэһии, ис-иһиттэн кычыгыланан, күлэн бычыгыраһыы… Төһө кэм ааста, ол онтон ыла?

— Кситаа, улаханнык уларыйбатаххын дии, маладьыас! Чэ, кэпсээ, туох сонуннааххын? Бэйи эрэ, ити кафеҕа баран олоро түһүөх, кэпсэтиэх… — Зита саҥардар да бокуойа суох, санныттан кууһан, эскалатор диэки дэллэриттэ.

Сыаналаах духуу сыта саба биэрбитигэр, Кисиэнньэ бэйэтин таҥаһын көрүнэн баран, кыбыстан өлө сыста. Уонча сыл кэппит пуховига, соппуоската, суумката элэйэн хаалбыт курдуктар. Эгэ, түүлээх бэргэһэтэ кэлиэ дуо? Оҕо курдук, баайыы бэргэһэнэн кыстаата. Таҥаһа барыта эргэтин аанньа, улахан чэпчэтиигэ түбэһэн ылбыта. Биэнсийэтигэр эрэ олорор дьахтар сыаналаах маҕаһыыннарга дураһыйбат даҕаны. Ол иһин мааны дьахталлары көрдөҕүнэ, ис-иһиттэн кыйыттан кэлэрэ, куолутунан, туох эрэ дьиэги булан, сиилээн-одуулаан барара.

Үлэ күнэ да буоллар, баараҕай атыы-эргиэн дьиэтэ ыҥырыа уйатыныы оргуйан олорор. Бу бары туос иллэҥ туох буолбут дьонуй, ээ? Тугу да үлэлээбэт, таах көрүнньүк олорор дьон дуу, тугуй? Аны маҕаһыын аайы атыылаһаллара, кафе, эрэстэрээн аайы аһыыллара сүрдээх, хантан харчыланаллара буолла?

Кисиэнньэ аан бастаан дьүөгэтин сэмэлии, сиилии санаабыта. Аата, бачча эдэриттэн үөрэхтэммэккэ, хотоҥҥо симиллиэ ини, оҕо суутун сууйуо ини…

Бэйэтэ сүүрэр эскалаторынан бэһис этээскэ таҕыстылар. Оҕо сылдьан, Москваҕа метроҕа эскалаторы көрөн, сөхпүттэрэ аҕай. Билигин киһи улахантан долгуйбат, сөхпөт буолбут кэмэ.

“Фудкорт” диэн ааттанар улахан саалаҕа киирэн, түгэххэ биир чөкө остуол булан, олордулар. Түннүк аттыгар буолан, уулуссаны көрөргө бэрт эбит. Тута официант сүүрэн кэлэн, сакаас ылла.

— Кситаа, хайыыбытый, көрсүспүччэ, вино ылабыт дуо?

— Ээ, суох-суох, отой испэт буолан сылдьабын, — диэн Кисиэнньэ сапсыйан кэбистэ, аккаастанна. Иһигэр эрэстэрээн арыгыта сыаналаах буолуо дии санаата.

— Чэ, буоллун, — диэбитинэн, Зина ас бөҕө сакаастаата. Кисиэнньэ буоллаҕына, биир салааты эрэ ылла. Онтубут да “тос” курдук сыаналаах, оту-маһы да кутталлар, сааппат сирэйдэр… “Тоҕо үүттээх чэйгит суоҕуй?” диэн этиһээри гыммытын, Зина: “Ээ, мин облепиха чэйин ылбытым, иккиэн иһиэхпит”, — диэн тохтотто.

Ас аҕалыахтарыгар диэри Зита айаҕа хам буолбакка, бэйэтин олоҕун кэпсээтэ. Уруккуттан да элбэх саҥалаах кыыс этэ.

*  *  *

Оҕо сылдьан, уу тэстибэт чугас дьүөгэлиилэр этэ. Туох баар кистэлэҥнэрин эрэнсэр, таҥастарын уларсыһар, биир үөрүүнү, хомойууну үллэстэр этилэрэ. Инникитин да оннук буола туруох курдуга…

Ол эрээри, оскуоланы бүтэрэн баран, суоллара икки аҥыы барбыта. Ксения университекка үөрэххэ киирбитэ, Зита туттарсыбыта эрээри, баала тиийбэккэ, дойдутугар төннөн, сопхуоска ыанньыксытынан киирбитэ. Уһаабатаҕа, ол сыл бастакы тапталыгар, бииргэ үөрэммит уолугар кэргэн тахсан, хат буолбута.

Оҕо сылдьан, уу тэстибэт чугас дьүөгэлиилэр этэ. Туох баар кистэлэҥнэрин эрэнсэр, таҥастарын уларсыһар, биир үөрүүнү, хомойууну үллэстэр этилэрэ. Инникитин да оннук буола туруох курдуга…

Ол онно Кисиэнньэ аан бастаан дьүөгэтин сэмэлии, сиилии санаабыта. Аата, бачча эдэриттэн үөрэхтэммэккэ, хотоҥҥо симиллиэ ини, оҕо суутун сууйуо ини… Кини санаатыгар, дьүөгэтэ инники олоҕун барытын туора соттубут курдуга.

Сайын каникулугар кэлэ сылдьан, Зитаҕа ыалдьыттаабыта. Дьүөгэтэ саҥа оҕолонон олороро, чахчыта, чөлүгэр түһэ илик буолан дуу, аанньа утуйбакка дуу, оҕоҕо баттаппыта көстөр этэ. Кубарыйбыт, баттаҕа арбайбыт, сылайбыт көрүҥнээх, эргэ халааттаах кыыс оҕотун эмтэрэ олороро бу баар курдук.

“Уу, дьэ, мин бачча эдэрбиттэн оҕоҕо баттатыа суох курдукпун. Эдэр, көҥүл эрдэххэ күүлэйдээн хаалыахха, бэйэҥ баҕараргынан олоруохха наада”, — диэн санаа аан бастаан кыламнаабыта.

Зита, хата, тохтуох санаата суоҕа. Утуу-субуу биэс оҕону субуруппута. Онон уонча сылы быһа дьиэ хаһаайката буолан олорбута.

Оттон Кисиэнньэ үөрэҕин бүтэрэн, куорат улахан тэрилтэтигэр үлэҕэ киирбитэ. Үчүгэй хамнастанан, соҕуруунан күүлэйдиир, баҕарбытын атыылаһар, маанытык таҥнар буолбута, “куорат кыыһа” аатырбыта. Ол да буоллар, куоракка олорор дьиэ наадатын өйдөөн, харчы мунньан уонна дьоно көмөлөһөн, мас дьиэни атыыласпыта. Оччолорго ипотека диэн суоҕа эрээри, дьиэ сыаната чэпчэки этэ. Сотору ол мас дьиэтин атыылаан, эргэ да буоллар, толору хааччыллыылаах таас дьиэни ылбыта. Оо, онно саха тэҥэ суох санаммыта.

Бу кэмҥэ дойдутугар уоппускаҕа бара сылдьан, Зитатыгар таарыйбыта. Оҕо ньуу-ньаа аймалҕана, ытаһыыта куорат дьахтарын салыннарбыта. “Оо дьэ, ньүдьүрээн олороллор ээ” диэн, икки атаҕынан куотан тахсыбыта. Бу кэнниттэн оҕо сааһын дьүөгэтигэр тардыһыыта мөлтөөбүтэ, ситим быстыбыта.

Отутун лаппа ааһан баран, кэргэн тахсыбыта, өр соҕус кэтэһэн-кэтэһэн, биир уол оҕоломмута. Сааһыран баран төрүүр диэн чахчы моһуоктаах эбит этэ. Ол да иһин “эдэр, акаары эрдэххитинэ, оҕолонуҥ” дииллэр эбит. Бу кэнниттэн иккис оҕоҕо санамматаҕа даҕаны.

Уолларын олус атаахтатан ииппиттэрэ. Бастакы көмпүүтэр, бастакы суотабай төлөпүөн киниэхэ баара. Хара муора кытылыгар, омук дойдуларыгар сайын аайы баран, сынньаналлара. Ол эрээри киһи олоҕо баҕарбытын курдук барыта үүт-тураан буолбат эбит…

Кэргэнэ атын дьахтарга иирэн барыаҕыттан, Кисиэнньэ олоҕо түҥ-таҥ барбыта. Хороччу улаатан эрэр уола ийэтин тылын истибэт, аанньа ахтыбат этэ, түүннэри-күнүстэри көмпүүтэргэ оонньуура. Тохсус кылаас кэнниттэн үөрэммэппин диэн бууннаабыта. Орто үөрэххэ киирэн баран, сөбүлээбэт аатыран, бырахпыта, ийэтигэр иитиллэн олорбута. Арыгылыыр, түүҥҥү кулууптарга сылдьар буолбута, күнүс кэлэн утуйара, киэһэ туран, түүнү быһа көмпүүтэргэ оонньуура. Дьиэтиттэн сыаналаах малы-салы уоран таһааран, атыылыыр идэлэммитэ. Ийэтин көмүстэрин ломбардка туттаран, мэлиппитэ.

Бу кэмҥэ Кисиэнньэни үлэтиттэн ууратан кэбиспиттэрэ. Аҥаардас биэнсийэҕэ хайдах олоруохтарай? Кини да быстах үлэҕэ үлэлээн, муоста да сууйан ылбыта. Тэрилтэ харабылын үлэтэ да баҕалаах буолбута. Аны доруобуйата мөлтөөн, үлэни кыайбат буолан испитэ…

Кисиэнньэ киһи олоҕо кылгаһыттан сөҕөр эрэ. Соторутааҕыта эрэ эдэр, кыахтаах курдук сананара ээ. Билигин кэлэн, “бу биирдэ бэриллибит олоҕу сөпкө олордум дуу, сыыһа дуу?” диэн санаалар үүйэ-хаайа тутар буоллулар.

Оттон Зита? Дьиэ кэргэнинэн бааһынай хаһаайыстыба тэринэн, сүөһү, сылгы ииттэн, дэриэбинэҕэ маҕаһыын арынан, үлэлээн-хамсаан, оҕолорун үөрэттэрбиттэрэ. Оҕолоро бары улаатан, ийэлээх аҕаларын курдук үлэһит бэртэрэ, бэйэ дьыалатын тэринэн, утуу-субуу ыал буолан, оҕолонон, сиэннэр кэлэн испиттэрэ. Оҕолор ийэлэрин аанньал тэҥэ көрөллөр. Бары кыттыһан, сыаналаах саҕынньах, муораҕа путевка, бэл, массыына бэлэхтииллэр. Киэҥ-куоҥ дьиэ иһэ толору оҕо чугдаарар саҥата, эдэр саас күлүүтэ, бэйэ-бэйэҕэ истиҥ сыһыан, сылаас таптал уйата…

Икки дьахтар, икки дьылҕа…

ХААРТЫСКАНЫ ОҤОҺУУ ӨЙ ОҤОРДО.