“Бүгүн – былыр-2” бастыҥнар кэккэлэригэр

“Иккис”, “үһүс” диэн бэлиэлээх киинэлэр кэнники кэмҥэ тахсыбатахтара быданнаата быһыылаах? Сахалыы киинэ саҥа тахсан эрэр кэмигэр ситиһиилээх бырайыактар салҕааһыннаах буолар этилэр. Норуот тапталын олоччу сүүйбүт “Кэскил” үс киинэнэн тахсыбыта, “Давлят” түөрт салҕааһын тухары дьон болҕомтотун ыһыктыбатаҕа. “Хаамаайы Бааска” үһүс чааһа тахсаарай” диэн дьон билигин даҕаны эрэҥкэдийэр. Оттон саҥа кэм киинэлэрэ? Мин өйдүүрбүнэн, “Агент Мамбо” бырайыак эрэ иккис киинэнэн салҕаммыта, онтуката даҕаны “спин офф” быһыытынан – киинэ биир дьоруойун туһунан туспа сэһэн курдук тахсыбыта. Арай былырыын бэрт үчүгэй “каассаны” көрдөрбүт “Бүгүн – былыр”
уус-уран киинэ соторутааҕыта иккис чааһа тахсан, “онтон туох буолбутай?” диэн ыйытарын сөбүлүүр көрөөччүтүн үөртэ.

Чэпчэки кэмиэдьийэ – сахалыы киинэ сүнньэ

Ааспыт сыл биир бэлэм быра­йыага, “Бүгүн – былыр” продюсердарын үөрдүбүт быһыылаах (сорох ааҕыыларынан, киинэ 10 саамай ситиһиилээх каассалаах сахалыы киинэлэр истэригэр киирбит). Дьиҥэр, киинэ түмүгэр салгыытыгар таайтарыы бэрт кэбэҕэстик таайыллар этэ эрээри, итинник таайтарыылаах элбэх киинэ салҕааһына суох хаалааччы. Онон, “Бүгүн – былыр 2” – үтүө дьылҕалаах бырайыак.

Киирии тылга ааттата­лаабыт киинэлэрим өссө биир холбуур өрүттээхтэр – бу барыта көрдөөх кэмиэдьи­йэлэр. Саха сирин киинэ таптааччылара араас жанры сөбүлүүллэр эрээри, үгэс курдук, кэмиэ­дьийэ, харчы киллэрэриттэн көрдөххө, көрөөччү хараҕар бастыҥнара буолар. Ночоокко ыыппыт бырайыагы салгыы оҥорботторо чахчы буол­лаҕа дии. Онон ааспыт сыл биир бэлэм быра­йыага, “Бүгүн – былыр” продюсердарын үөрдүбүт быһыылаах (сорох ааҕыыларынан, киинэ 10 саамай ситиһиилээх каассалаах сахалыы киинэлэр истэригэр киирбит). Дьиҥэр, киинэ түмүгэр салгыытыгар таайтарыы бэрт кэбэҕэстик таайыллар этэ эрээри, итинник таайтарыылаах элбэх киинэ салҕааһына суох хаалааччы. Онон, “Бүгүн – былыр 2” – үтүө дьылҕалаах бырайыак.

Бу үлэҕэ ааптардар киинэ сүүйтэриитэ суох ырысыаптарын барытын туһана сатаа­быттара көстөр. Бастатан туран, сүрүн дьоруой норуокка биллэр, элбэх сурутааччы­лаах “вайнер”  Ярослав Лебедев-Кубалыырап. Кини 41 тыһыынчаттан тахса сурутааччылаах социальнай ситимигэр хаһыс да сылын Аркадий, Эльза уонна Сэмэнчик Кубалыыраптар туһунан “сэрийээли” сүгүрү­йээччилэрэ көтүппэккэ көрөллөр.

Иккиһинэн, киинэҕэ араас кэмнэргэ уһуллубут киинэлэргэ, олоххо буолбут “мем” түгэннэргэ сигэниилэр бааллар. Бу курдук таайбараҥ аҥаардаах кыбытыылары көрөөччү сөбүлүүр. Эмискэ “Такси Таабырын” суоппара элэс гынар, онтон аатыр­быт “хойутаан баран хойутаабыт” интервью күөрэйэр, дьоруойдарбытын сойуолаһар дьон уобарастара, туох да саарбаҕа суох, “Люди в черном” киинэни күлэн үтүктүү буолар. Салгыыта тахсыбыт киинэни үгэр­гиир түгэн – киинэ генеральнай продюсера Анатолий Сергеев аатырбыт “Тропа смерти” киинэ үһүс чааһын афишатын сыбыы турара көстөн ааһар.

Үсүһүнэн, туох да уустугурдуута суох, өйдөнөр, киһини сынньатар ис хоһоон­ноох сценарий. Тоҕо бу буолбутун, хайалара үчүгэйэ, хайалара куһаҕана, хайдах киинэ бүтүөхтээҕэ олоччу сэрэйиллэр. Уустук киинэни сөбүлээччи соччо астыныа суоҕа эрээри, көрөөччү улахан аҥаара судургу сэһэннээх киинэни ордук сэҥээрэр.

Ис киирбэх дьоруойдар

Өссө биир чэпчэки киинэ “сүүйтэрбэт” куоһурунан ис киирбэх сэбэрэлээх, норуот таптыыр артыыстарын оонньотуу буолар. “Бүгүн – былыр-2” киинэҕэ үчүгэй дьону сойуолаһар өстөөхтөрө кытта көрөөччүгэ сөбүлэтэр көрүҥнээхтэр. Сүрүн түөкүн – былыргы артефактары хому­йуунан үлүһүйэр баай киһи, Анатолий Николаев хас даҕаны киинэҕэ оонньообут “то­­йонугар” майгынныыр. “Көҥүл боотурдарга” Томороон тойон, “Гектарга” сир былдьаһар адьарай, “Юбилейга” куораттан кэлбит улахан тойон уонна бу киинэ түөкүнэ бары туох эрэ уопсай холбуур омоонноохтор. Онон көрөөччү уруккуттан билэр киһитин курдук көрсөр.

Тойон хос моонньох куомуннара, Агент Нь” уонна “Агент Дь” – Ньургуйаана Маркова уонна Валерий Соловьев көрүдьүөс түгэннэри эбэллэр, аҥаардас сахалыы дорҕоонноох кылгатыыларынан ыҥырсаллара үөрдэр.

Сүрүн дьоруой бу сырыыга – ааспыт киинэҕэ бастакы оруо­лун оонньообут Олег Беляев. IX үйэттэн биһиги кэммитигэр алҕас түбэс­пит көнөкөөн Күндэлэй уобараһын тэҥэ, Беляев бэйэтин оруолун оонньуур. Киинэ сэһэнин хоту Күндэлэйи дьиҥнээх Беляевы кытта бутуйан артыыс кэнсиэригэр, сыанаҕа үтүрү­йэн таһаараллар. Түҥ былыргыттан аныгы олоххо түбэспит киһи моһуогун олус күлүүлээхтик көрдөрөр. Атаһа Бигбосс Бааска бу сырыыга арыый аҕыйах оонньуулаах эрээри, Ярослав Лебедев бэйэтин дьоруойун толору көрдөрөр.

Түмүккэ

Александр Лукин бу иннинэ “Туундара үрүҥ аанньала” диэн дириҥ ис хоһоонноох историческай драманы киэҥ экраҥҥа таһаарбыта. Киэҥ далааһыннаах, араас жанры барытын кыайа тутар режиссер буоларын көрдөрдө. “Чэпчэки” жанр көрөргө эрэ чэпчэки, устуута сорох уустук ис хоһоонноох киинэттэн быдан ыарахан буолара чахчы. Сахалыы киинэни устааччылар кэмиттэн кэмигэр дьону сынньатар киинэни таһаара тураллара үөрдэр. “Бүгүн – былыр” үһүс чааһа тахсыа дуо?  Тымтыктанан көрбүт суох эрээри, бачча сатаммыт киинэ салгыыта тахсара оруннаах курдук. Ол эрэн, бастакы чааһыгар аныгы ыччат өбүгэлэр кэмнэригэр түбэһэр, иккис чааһыгар түҥ былыргы кэм олохтооҕо аныгы кэми тургутан көрөр. Үһүс чааска туох дьиктини күүтүөххэ сөбүй? Дьэ ону айымньы ааптардара эрэ билэн эрдэхтэрэ.

Хаартыска киинэ үстар бөлөх архыыбыттан.