Чулуу чабырҕахсыттар ааттара билиннэ

Соторутааҕыта, олунньу 28 күнүгэр Чурапчыга, «Чараас сытыы тыллаах чабырҕахпыт  чаҥыйдын!» диэн Мария Герасимова-Сэҥээрэ аатынан чабырҕаҕы толорооччулар аһаҕас күөн күрэстэрэ, үтүө үгэс быһыытынан, ыытылынна.

Бу, быйыл ахсыс төгүлүн буолбут уонна Чурапчы нэһилиэгин 375 сыллаах үбүлүөйүгэр анаммыт күрэхтэһиигэ  Дьокуускай куораттан, Мэҥэ Хаҥалас, Таатта уонна Чурапчы улуустарыттан 100-н тахса чабырҕахсыт кэлэн, көхтөөхтүк кытынна.

Бэлиэтээн эттэххэ, Сэҥээрэ бирииһигэр ыытыллыбыт куонкурус кыайыылаахтара “Чулуу чабырҕахсыт”  үрдүк ааты ылаллар уонна кылаан кыайыылаах өрөспүүбүлүкэ, дойду аатырбыт чабырҕахсыта Мария Герасимова-Сэҥээрэ туруорбут харчынан бирииһин тутар.

Тутатына иһитиннэрдэхпитинэ, быйылгы күрэхтэһии кылаан кыайыылааҕынан  өрөспүүбүлүкэ биир биллэр-көстөр чабырҕахсыта Любовь Николаевна Монгуш буолан, Мария Андреевна илиититтэн “Бастыҥ” анал бэлиэни, өйдөбүнньүк бэлэҕи, Махтал суругу уонна 20 тыһыынча солкуобайдаах харчынан бирииһи тутта. Кытаанах нэһилиэгиттэн төрүттээх чабырҕахсыт (Чурапчы) Любовь Монгуш фольклор куонкурустарыгар мэлдьи даҕаны ситиһиилээхтик кыттар.

Икки түһүмэҕинэн (оҕолор уонна улахан дьон) бэрт тыҥааһыннаах, интэриэһинэй киирсии түмүгэр Дьүүллүүр сүбэ көрүүтүнэн куонкурус кыайыылаахтара маннык быһаарылыннылар: Оҕолорго. “Чуорааннар” эдьиийдии-балыстыы Павловалар (Чурапчы нэһилиэгин анал бирииһэ);   биирдиилээн  толорууга  Аня Макарова («Үөрүү» Оҕо дьоҕурун сайыннарар  киин бирииһэ);
Майатааҕы В.П. Ларионов аатынан орто оскуола  “Чугдаар” бөлөҕө. Үһүс миэстэ “Саһарҕа” – Н.Д.Субуруускай аатынан Болтоҥо орто оскуолата. Биһирэбил бириис – Тааттаттан Харбалаахтааҕы Оҕо ускуустубатын оскуолата. Улахан дьоҥҥо. Мэҥэ-Хаҥаластан Майа чабырҕахха бөлөҕө бастаата — Ульяна Ефремова, Валентина Кривошапкина. Иккис миэстэни «Кылыһах» — Таатта Тыараһа нэһилиэгэ ылла. Биирдиилээн толорууга АГИКиИ устудьуона Диана Петухова 2-с миэстэ, А.Д.Макарова аатынан Култуура уонна ускуустуба  колледжын устудьуона Александра Адамова 3-с буоллулар.

Арктикатааҕы судаарыстыбаннай култуура уонна ускуустуба институтун «Аар аартык» бөлөҕө – биһирэбил бириис.

Лауреаттарга барыларыгар «Бастыҥ» диэн анаан оҥоһуллубут өйдөбүнньүк бэлиэ, уһуйааччыларга  Чурапчытааҕы Култуура  управлениетын  Бочуотунай грамотата, Махтал суруктар, «Чурапчы фольклора» кинигэ
туттарылыннылар.

Дьүүллүүр сүбэҕэ  СӨ култууратын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ үөрэҕириитин туйгуна Михаил Винокуров,  СӨ эдэр ыччат бэлиитикэтин туйгуна Сардаана Харитонова,
Марианна Слепцова уонна Мария Герасимова-Сэҥээрэ  үлэлээтилэр.
— Куонкуруспут икки бөлөҕүнэн барда – оҕолорго уонна улахан дьоҥҥо диэн. Сүрүн сыалбыт-сорукпут чабырҕаҕы пропагандалааһын, тарҕатыы, оҕолорбут-ыччаттарбыт саха норуотун төрүт култууратын  сүрэхтэринэн ылынан, эттэригэр-хааннарыгар иҥэринэн, төрөөбүт норуоттарын мындыр, тобуллаҕас өйүн-санаатын, фольклорун үөрэтэн, киэн тутта сатабыллаахтык толорон, тарҕатан, ханна да, хайа да омук ортотугар тэҥник сананан, салгыы үүнэн-сайдан иһиилэрин ситиһии буолар. Инньэ диэн туран, өрөспүүбүлүкэтээҕи А.Д. Макарова аатынан Култуура уонна ускуустуба колледжын дириэктэригэр Захар Николаевич Никитиҥҥэ, Өрөспүүбүлүкэтээҕи Арктика Судаарыстыбаннай култуура уонна ускуустуба институтун  дьаһалтатыгар, Дьокуускайтан,  Таатта, Мэҥэ-Хаҥалас, Чурапчы улуустарыттан кыттыбыт оҕолор оскуолаларын салалталарыгар уонна нэһилиэктэр баһылыктарыгар, спонсордарбытыгар тэрийээччилэр ааттарыттан барҕа махталбытын тиэрдэбит! Бу курдук,  саха төрүт култуурата сайдарыгар күүс-көмө буола туруҥ, барыгытыгар бөҕө доруобуйаны, айымньылаах үлэни, дьолу баҕарабын! — диэтэ Мария Андреевна.

Норуот фольклоругар бөдөҥ исписэлиис, чабырҕаҕы, олоҥхону, оһуохайы тарҕатааччы, толорооччу, уһуйааччы, чабырҕаҕы бүтүн Арассыыйаҕа иһитиннэрбит талба талаан, норуодунай тыйаатыр артыыһа, режиссер, сценарист, ССРС култууратын туйгуна, РСФСР култууратын үтүөлээх үлэһитэ, СӨ култууратын бочуоттаах үлэһитэ, Чурапчы улууһун бочуоттаах олохтооҕо – бу барыта кини — Мария Андреевна Герасимова-Сэҥээрэ! Кини бирииһигэр, кини аатынан эрэгийиэннээҕи чабырҕах күөн-күрэһэ, ити курдук, дьоһун тэрээһиннээхтик ыытылынна.

Хаартыскаларга: 1. “Чуорааннар” – эдьиий-балыс Павловалар. 2. Кылаан кыайыылаах Любовь Монгуш. 3. Майа оҕолоро – “Чугдаар” бөлөх. 4. Таатта Харбалааҕын чабырҕахсыт оҕолоро.

Татьяна МАРКОВА.