Дьоһун хардыы оҥоһулунна

Былырыын олунньуга Онкология өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын саҥа дьиэтэ үлэҕэ киллэриллэн, өрөспүүбүлүкэ олохтоохторо уодаһыннаах ыарыыны сэрэтэргэ уонна эмтииргэ сөптөөх усулуобуйа баар буолбутуттан үөрбүттэрэ, эмтэнээччилэр үтүөрэргэ эрэллэрэ күүһүрбүтэ.
Чахчыта да, диспансер бу сыллар тухары нуормаҕа эппиэттээбэт усулуобуйаҕа үлэлээн кэлбитэ, дьиэлэр-уоттар хайдах туруктаахтара умнуллубат… Эмтээһин хаачыстыбата, түмүгэ үрүҥ халааттаах аанньаллартан уонна ыарыһахтан эрэ буолбакка, бастатан туран, эмтэнэр усулуобуйаттан быһаччы тутулуктаах.

Дьокуускайга саҥа киирбит Киин дьиэтэ РФ бэрэсидьиэнэ Владимир Путин көҕүлээбит “Доруобуйа харыстабыла” национальнай бырайыагын иһинэн “Онкология ыарыыларын утары охсуһуу” эрэгийиэннээҕи бырайыак чэрчитинэн тутуллубута.
Бу кэмҥэ маннык кииннэр Томскай уонна Уфа куораттарга тэҥинэн аһыллыбыттара. Бэрэсидьиэн бу кииннэр арыллыылара онкологияҕа оҥоһуллар көмө табыгастаах уонна көдьүүстээх буоларыгар көмөлөөҕүн бэлиэтээн, нэһилиэнньэ олоҕун уонна доруобуйатын харыстабылыгар улахан хардыынан ааттаабыта. Сүрүнэ, эмтэнээччилэр бэйэлэрин өрөспүүбүлүкэлэриттэн ханна да барбакка эрэ, үрдүк технологиялаах аныгы көмөнү ылар кыахтаммыттара.
Биир сыл иһигэр диспансер үлэтигэр-хамнаһыгар туох уларыйыылар таҕыстылар?

Материальнай-тиэхиньиичэскэй база тубуста

2025 сылтан саҕаламмыт “Уһун уонна көхтөөх олох” национальнай бырайыак (урукку “Доруобуйа харыстабыла” уонна “Демография” бырайыактар) олоххо киллэриллэр кэмигэр диспансер мэдиссиинэ 67 аныгы тэрилин ылла. Чуолаан, лабораториялар, ангиограф, МРТ, КТ, рентген-аппарааттар, маммограф, эндоскоптар, ол иһигэр, “өйдөөх” (“умный”) эпэрээссийэлиир хостор тэриллэрэ баар буоллулар. Дойду эрэгийиэннэрин аайы суох маннык тэриллэринэн сэбилэнии ыарыыны эрдэ быһаарарга уонна эмтииргэ көмөлөһөр. Ону сэргэ, үрдүк технологиялаах тэриллэр баар буоланнар, саҥа структурнай подразделениелар тэрилиннилэр.
2018 сылы кытта тэҥнээтэххэ, онкология салаатыгар, ол иһигэр үрдүк технологиялаах көмөнү оҥорууга, былааннаммыт көмө ахсаана 2,5 төгүл улаатта. Саҥа тэриллэри көдьүүстээхтик туһаныы чаҕылхай холобурунан эндоскопия киинэ арыллыыта буолла. Атыннык эттэххэ, өрөспүүбүлүкэҕэ эндоскопия үгүс чинчийиилэрэ биир кииннэннилэр. Эндоскопия киинин көмөтүнэн оҥоһуллар чинчийиилэр ахсааннара 14,8% элбээтэ.
-Магнитнай-резонанснай уонна көмпүүтэр томография чинчийиилэрин ахсаана биллэ элбээтэ – 50 тыһыынчаттан тахса томография оҥоһулунна;
-Ангиограф курдук үрдүк технологиялаах тэрил туһаныллан, урут оҥоһуллубатах эпэрээссийэлэр кыаллар буоллулар.
Чуолаан – быар араагар хорук тымыр нөҥүө химиопрепараты киллэрии;
-рентген-хонтуруол көмөтүнэн тыҥа искэнин диагностическай пункцията;
-быар искэнигэр хайа быһыыта суох термическай амбляция.
Ангиограф көмөтүнэн барыта 900-тэн тахса эпэрээссийэ оҥоһулунна.
Лаборатория сулууспаларын баазатыгар искэни геннай уонна иммунофенотипическай диагностикалааһын аныгы ньымалара туһаныллаллар. Ол да иһин, нэһилиэнньэ өрөспүүбүлүкэ таһыгар тахсан эмтэниигэ наадыйара биллэ аҕыйаата.

“Онкопоисксаха.рф”

Бу эрэгийиэннээҕи аныгы сыыппаралаах сиэрбис Саха сирин олохтоохторугар ыарыыны эрдэ буларга сүрүн оруоллаах. Хайыы үйэ көдьүүстээҕин көрдөрбүт онлайн-ресурсаны Онкология өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын исписэлиистэрэ өссө 2020 сыллаахха толкуйдаан үлэҕэ туһаммыттара.
Ким баҕарар бу саайтка киирэн, эрэгийиэҥҥэ онкологияттан өлүү сүрүн төрүөттэринэн буолар араак алта көрүҥэр ыйытыыларга хоруйдуур кыахтаах. Ол – тыҥа, быар, түөс, суон оһоҕос, дьахтар киэлитин шейката уонна простаталар. Тиэс түмүктэрэ ким мэдиссиинэ эбии чинчийиитигэр наадыйарын түргэнник быһаараллар. Бу, биллэн турар, ыарыы толору эмтэниллэригэр уонна киһи олоҕо быыһанарыгар наадалаах.
Онкологтар этэллэринэн, саайт үлэтэ статистика көрдөрүүлэрэ тупсарыгар тириэртэ. 28 330 анкета толоруллубутуттан онкология ыарыытын 68 түбэлтэтэ быһаарылынна. Ыарыы үксэ саҥа саҕаланар түһүмэҕэр булулунна.

Амбулатория көмөтө көдьүүстээх

Манна сыһыаран эттэххэ, ыраах сытар улуустар уонна Арктика олохтоохторугар доруобуйаларын кэмигэр уонна хаачыстыбалаахтык көрдөрүнэр кыахтара суоҕун кэриэтэ. Онуоха ити кыһалҕалары суох оҥорор туһуттан өрөспүүбүлүкэҕэ Онкологияҕа амбулатория кииннэрэ аһыллан барбыттара.
Ол туоһутунан Онкологияҕа амбулатория көмөтүн кииннэрэ 400-тэн тахса кутталлаах (“злокачественнай”) искэни булбуттара буолла.
2025 сыл тоҕус ыйын иһигэр маннык кииннэргэ 47 тыһыынча кэриҥэ регистрация оҥоһулунна. Амбулатория киинин көмөтүнэн 436 кутталлаах искэни буллулар. Эрдэ булуллубут ыарыыларга эмтэнии түмүктээх буолара мэктиэлэниэн сөп.
Ити курдук, Онкологияҕа амбулатория көмөтүн 17 киинэ Саха сирин олохтоохторугар мэдиссиинэ көмөтө хаачыстыбалаах уонна табыгастаах буоларыгар тирэх буолар. Бу кииннэр бары Онкология өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын салааларын быһыытынан үлэлииллэр. Онон эрэгийиэҥҥэ анал көмө тиһиктээхтик оҥоһуллар.

Плазмосорбция сэдэх процедурата аан бастаан оҥоһулунна

Онкология өрөспүүбүлүкэтээҕи диспансерын устуоруйатыгар киирэр түгэн – плазмосорбция процедурата анестезиология, реанимация уонна интенсивнай терапия отделениетыгар оҥоһулунна. Отделение сэбиэдиссэйэ Николай Ефимов салалтатынан оҥоһуллубут процедура эрэгийиэҥҥэ мэдиссиинэ үрдүк технологиялаах көмөтүн сайыннарыыга дьоһун суолталаах хардыынан буолла.
Плазмосорбция — хааны ыраастааһын аныгы ньымата. Бу ньыма плазматтан токсическай биэсэстибэлэри, ыарыһах ыарахан туругар организмҥа мунньуллубут атын буортулаах компоненнары таһаарарга көмөлөһөр. Тоһоҕолоон эттэххэ, маннык ньыманы Арассыыйа уонна аан дойду сүрүн килииникэлэригэр киэҥник туһаналлар. Саха сирин исписэлиистэрэ бэлиэтииллэринэн, хайыы үйэ бастакы сеанс ортотугар эмтэнээччи туругун көрдөрүүлэрэ биллэ тупсаллар.
Николай Анатольевич этэринэн, хаан ыраастаммыт плазмата эмтэнээччигэ төттөрү киллэриллэр. Бу онкология ыарыылаахтар уопсай туруктарын биллэрдик тупсарыан уонна эмтэнии көдьүүһүн үрдэтиэн сөп.
Маннык туһалаах аппараат билиҥҥитэ Саха сиригэр биир эрэ.