Ил Дархан нэдиэлэтэ: Айсен Николаев үлэтин сүрүн түгэннэрэ

Тохсунньу 27 күнэ. Ил Дархан Санкт-Петербург олохтоохторун Ленинград куораты фашистар төгүрүктээһиннэриттэн босхоломмут Бойобуой албан аат күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Айсен Николаев тэлэгирээмэни Санкт-Петербург губернатора Александр Бегловка ыытта. Бу күн биһиги өйбүтүгэр-санаабытыгар эр санаа, булгуруйбат дьулуур уонна норуот сомоҕолоһуутун бэлиэтинэн хаалыаҕа, Петербург олохтоохторун хорсун быһыылара үүнэр көлүөнэни төрөөбүт дойдуга бэринилээх буоларга сирдиир өйдөбүл буоларыгар эрэнэбин диэн бэлиэтээтэ. Билигин Саха сиригэр Ленинград блокадатын 11 олохтооҕо олорор.

Тохсунньу 27 күнэ. Айсен Николаев нэдиэлэтээҕи былаанныыр мунньахха Ил Дархан уонна Бырабыыталыстыба Дьаһалтатын, Бырабыыталыстыба салалтатыгар дойду уонна өрөспүүбүлүкэ устуоруйатын төһө билэллэрин бэрэбиэркэлээтэ. Тест боппуруостарыгар Аҕа дойду Улуу сэриитэ саҕаланыаҕыттан аныгы кэмҥэ диэри бэлиэ түгэннэр киирбиттэр. Ил Дархан бу курдук көҕүлээһиннэр билиини эрэ бэрэбиэркэлииргэ көмөлөспөттөр, элбэх омуктаах Арассыыйа норуоттарын улуутун туһунан санаталлар диэн эттэ. Түмүк көрдөрбүтүнэн, үгүстэр үчүгэй билиилээхтэр, ол эрээри, сорох тиэмэлэри дириҥэтэн үөрэтэр ирдэнэр эбит диэн бэлиэтээтэ. Ил Дархан соруктары туруорарыгар, дойду Бырабыыталастыбата Уһук Илиҥҥэ олохтоох инфраструктураны туттан киинэни сайыннарыыга 400 мөл. солк. үбүлүүрүн бэлиэтээтэ. Онон Арассыыйа култууратын министиэристибэтэ ыытар бары сүүмэрдээһинигэр өрөспүүбүлүкэ кыттыытын хааччыйарга ыйда.

Тохсунньу 27 күнэ. Ил Дархан Мииринэй оройуонун 60 сылын бэлиэтиир үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ кытынна, олохтоохтору эҕэрдэлээтэ. Бу үбүлүөй биһиги өрөспүүбүлүкэбитигэр норуоттар доҕордоһууларын устуоруйатын бэлиэ кэрдиис кэминэн буоларын бэлиэтээтэ. Саҥа куораттары, бөһүөлэктэры — Мииринэйи, Удачнайы, Айхалы, Чернышевскайы тутууга Саха сирин бары оройуоннарыттан, Сэбиэскэй Сойуустан эдэр дьон таһаарыылаахтык үлэлээбитэ, манна олохсуйбута, бүгүн дойдубут кэскилин туһугар сомоҕолоһууга мииринэйдэр түмсүүлээхтэрэ көстөр диэн эттэ. Бүгүн Мииринэй Саха сирин бырамыысыланнай киинигэр 72 тыһ. кэриҥэ киһи олорор, оройуон өрөспүүбүлүкэ баалабай эрэгийиэннээҕи бородууксуйатын чиэппэрин ылар.

Тохсунньу 28 күнэ. Ил Дархан Мииринэй оройуонун киин балыыһатын хапытаалынай өрөмүөнүн хаамыытын бэрэбиэркэлээтэ. Улахан дьон поликлиникаларын бастакы мэндиэмэнигэр үлэ ыытыллар. Былаанынан бастакы кыбаартал бүтүүтэ үлэ бүтүөхтээх. Ил Дархан 2030 сылга диэри Мииринэй оройуонун сайыннарыы туһунан ыйааҕынан доруобуйа харыстабылыгар барыта 14 эбийиэк, ол иһигэр киин балыыһа 12 эбийиэгэ, Айхал куорат балыыһатын 2 эбийиэгэ өрөмүөннэниэхтээх Билигин киин балыыһа стационарыгар уонна дьахтар консультациятыгар хапытаалынай өрөмүөн оҥоһулунна.

Салгыы Айсен Николаев политехническэй лиссиэй саҥа успуорт саалатын көрдө. Тутуу түмүктэнэн эрэр. Ил Дархан эбийиэги үлэҕэ киллэрэргэ көҥүлү ылыы боппуруоһун түргэтэтэргэ сорудахтаата. Саҥа саала физкультура уруогун ыытар уонна эрчиллэр сиринэн эрэ буолбакка, араас күрэхтэһиилэр, уопсастыбаннай тэрээһиннэр ыытыллар былаһааккаларынан буолуоҕа. 2 тыһ. кв. м. иэннээх эбийиэк аныгы спортивнай тэрилинэн хааччыллыбыт. Бырайыак «Биир ньыгыл Арассыыйа» баартыйа өйөбүлүнэн «Норуот актыыба» уопсастыбаннай хамсааһын уонна мииринэйдэр көҕүлээһиннэринэн олоххо киирэр.

Ил Дархан аэропорт комплексын тутуутун бэрэбиэркэлээтэ. Эбийиэк билигин саҥа «Көдьүүстээх тырааныспар тиһигэ» национальнай бырайыагынан оҥоһуллар. Эбийиэк олох саҥаттан тутуллар, урукку аэропортан хас да килэмиэтирдээх сиргэ баар. Быйыл сири тоҥорор  8 тыһ. тэрил туруоруллуохтаах. Онтон балаһаны бетоннааһын үлэтэ салҕаныаҕа. Аэровокзал дьиэтэ тутуллан, ититии, уот, канализация ситимнэрин тардаллар, ис-тас үлэ оҥоһуллар. Саҥа комплекс 2026-2027 сылларга үлэҕэ киирэрэ былааннанар.

Айсен Николаев Саха сирин мөлүйүөннээх олохтооҕо буолбут Сайыына Онуфриева дьиэ кэргэнигэр ыалдьыттаата. Билигин кыысчаан биирин 7 ый ааста. Ил Дархан киниэхэ бэлэҕин туттарда. Сайыына олорор элбэх кыбартыыралаах дьиэтигэр оҕо былаһааккатын тутуохтара диэн иһитиннэрдэ.

Ил Дархан «Алмаастаах кыраай» телехампаанньаҕа интервью биэрбитигэр, Мииринэй оройуонун социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын туһунан ыйаах олоххо киирэригэр федеральнай уонна өрөспүүбүлүкэ бүддьүөтүттэн номнуо 14 млрд солк. тахса үп ыытыллыбытын бэлиэтээтэ.

Тохсунньу 28 күнэ. Ил Дархан Бырабыыталыстыба салалтатын кытары мунньаҕар тус сорудахтарын толорууну бэрэбиэркэлээтэ. Ааспыт сылга 2023 сылы кытта тэҥнээтэххэ, сорудахтары толоруу уопсай таһыма үрдээбит эрээри, сорох хайысхаҕа ортоку көрдөрүүттэн намыһаҕын, ордук судаарыстыбаннай салайыы култууратыгар бэлиэтээтэ. Айсен Николаев намыһах көрдөрүү иһин сэмэлэниэхтэрэ диэн эттэ. Ил Дархан итиэннэ саҥа национальнай бырайыактарынан үлэҕэ болҕомто уурда. Искусственнай интеллеги бары салааҕа, ол иһигэр судаарыстыбаннай салайыыга туттар соругу туруорда.

Тохсунньу 29 күнэ. Айсен Николаев Борокуратуура киэҥ ыҥырыылаах кэллиэгийэтин мунньаҕар кытынна. Борокуратуура национальнай бырайыактар олоххо киириилэригэр кылаатын бэлиэтээтэ. 2018 сылтан ылата ааспыт сылга түмүктэммит бырайыактарынан 170 бөдөҥ эбийиэк тутуллубут. Бырабыыталыстыба уонна борокуратуура ааспыт итэҕэстэри бииргэ ырытан, быйылгыттан саҕаламмыт саҥа национальнай бырайыактарга көдьүүстээхтик үлэлэһэргэ эттэ.

Тохсунньу 29 күнэ. Айсен Николаев Россельхознадзор Амурскай уобаласка уонна Саха сиригэр управлениетын салайааччыта Яна Любченкованы кытта көрсөн, агропромышленнай комплекс эйгэтин боппуруостарын, ис ырыынагы олохтоох бородууксуйанан хааччыйыы туһунан дьүүллэстилэр. Тыа хаһаайыстыбатыгар анаммыт сирдэр тус сыалыгар туттуллууларын хонтуруоллааһыҥҥа ураты болҕомто ууруллуоҕа. Ону таһынан өрөспүүбүлүкэ сиригэр-уотугар сүөһүлэри, кыыллары учуоттааһыны кэмигэр оҥорор наадатын туһунан кэпсэттилэр. Управление Нерюнгрига, Мииринэйгэ тыа хаһаайыстыбатын сүөһүтүн, кыылларын эт бородууксуйатын киириитин-тахсыытын кэтээн көрөр мобильнай постары тэрийбиттэр. Россельхознадзор  500 социальнай тэрилтэҕэ бэриллэр аһылык бородууксуйатын хаачыстыбатын уонна доруобуйаҕа куттала суох буолуутун хааччыйыыны хонтуруоллуур.

Тохсунньу 29 күнэ. Ил Дархан Сунтаар улууһун баһылыга Анатолий Григорьевы кытта улуус социальнай-экэнэмиичэскэй сайдыытын тула кэпсэттилэр. Ил Дархан байыаннай дьайыы кыттыылаахтарын уонна кинилэр дьиэ кэргэттэрин өйүүр үлэ улууска ситиһиллибит тэтими намтаппакка барыахтааҕын, салалта байыаннай дьайыы  бэтэрээннэрин үлэнэн хааччыйыыга уонна психологическай-социальнай реабилитацияны оҥорууга ураты болҕомтотун ууруохтааҕын бэлиэтээтэ Айсен Николаев. Кэмпэндээйи сэлиэнньэтигэр оскуола-уһуйаан дьиэтин тутуу боппуруоһун көрдүлэр, саҥа эбийиэк бырайыагын-сметатын докумуона оҥоһуллубут, судаарыстыбаннай эспэртииһэ түмүгэ ылыллыбыт. Маны сэргэ сайын буолуохтаах Сергей Зверев-Кыыл Уола төрөөбүтэ 125 сылыгар аналлаах өрөспүүбүлүкэтээҕи ыһыах уонна 2026 сылга Сунтаар улууһа төрүттэммитэ 225 сыла туоларын туһунан кэпсэттилэр.

Тохсунньу 29 күнэ. Дойду Бэрэсидьиэнин Уһук Илиҥҥи федеральнай уокурукка боломуочуйалаах бэрэстэбиитэлэ Юрий Трутнев уокурук эрэгийиэннэрин баһылыктарыгар энэргиэтикэҕэ сүбэ мунньаҕы ыытта. Айсен Николаев тыл этэригэр 2030 сылга эрэгийиэҥҥэ уот эниэргийэтэ тиийбэт буолуута тахсыан сөбүн ыйда. Ол эрээри, былааҥҥа киирбит генерация саҥа эбийиэктэрин суотугар уот тиийбэт буолуута суох оҥоһуллуоҕун бэлиэтээтэ. Ону кытта гааһы хааччыйар инфраструктура эргэрбитин эттэ. Чуолаан Дьокуускайга кэлэр ГРЭС магистральнай газопроводын бастакы утаҕын өрөмүөннээһини былааҥҥа киллэрэн саҕалыыры туруоруста.

Тохсунньу 30 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ салайааччыта Аллараа Халыма улууһун баһылыга Ярослав Бандеровы көрүстэ. Байыаннай дьайыы бэтэрээнэ бу дуоһунаска ааспыт күһүҥҥү быыбар түмүгүнэн талыллыбыта. Ил Дархан Аллараа Халыма улууһун олохтоохторо байыаннай дьайыы байыастарыгар уонна кинилэр дьиэ кэргэттэригэр өйөбүллэрин үрдүктүк  сыаналаата. Улуус тэрилтэлэрэ уонна олохтоохторо байыаннай дьайыы зонатыгар балыгы, араас наадалаах тэрили ыыталлар, үбү-харчыны хомуйаллар. Волонтердар байыастар дьиэ кэргэттэригэр мэлдьи көмөлөһөллөр.

Көрсүһүү биир сүрүн тиэмэтинэн эбийиэктэри тутуу, ол иһигэр Колымскай уонна Андрюшкино сэлиэнньэлэригэр оскуола-уһуйааннары, Черскэй бөһүөлэгэр балыыһа комплексын тутуу туһунан буолла. Ону тэҥэ кэпсэтиигэ хомунаалынай инфраструктураны саҥардыы, хаарбах дьиэттэн дьону көһөрүү, таба иитиитин сайдыытын боппуруостара таарылыннылар. Андрюшкиноҕа быйыл ууну ыраастыыр ​​ыстаансыйаны тутуу саҕаланыахтаах. Былырыыҥҥытан Черскэй бөһүөлэгэр дизельнэй электростанция тутулла турар.

Тохсунньу 30 күнэ. Ил Дархан «Колмар» хампаанньа сыллааҕы үлэтин түмүгүн уонна 2025 сыллааҕы былааннарын көрөр сүбэ мунньахха чох хампаанньата олохтоох каадыры үлэлэтиигэ киллэрэр кылаатын бэлиэтээтэ.   2024 сылга олохтоох 769 киһини үлэҕэ ылбыт. Күн бүгүн «Колмар» тэрилтэлэригэр 7 тыһ. тахса киһи үлэлиир. 2025 сылга 200-тэн тахса үлэ миэстэтин эбии таһаарар былааннаах. Хампаанньа хайа-байытар кэмбинээттэрин кыамтата улааппыт. 2024 сылга 13,1 мөлүйүөн туонна чох хостоммут, оттон быйылгы сорук — 13,5 мөлүйүөн туоннаҕа диэри улаатыннарыы.

Тохсунньу 30 күнэ. Дьокуускайга  «Спутник» оҕо лааҕырыгар саҥа куорпустар аһылыннылар. Түргэнник таҥыллар түөрт эбийиэги Арассыыйа Үөрэҕириитин министиэристибэтин федеральнай бырагырааматынан туттулар. Тэрээһиҥҥэ Айсен Николаев кытынна. Федерация Сэбиэтин бэрэссэдээтэлэ Валентина Матвиенко, РФ Үөрэҕириитин миниистирэ Сергей Кравцов видеосибээс  көмөтүнэнө холбоннулар. Куорпустар федеральнай министиэристибэ сүүмэрдиир куонкуруһугар кыттыы түмүгэр тутулуннулар. Онон лааҕыр 200 миэстэнэн эбилиннэ. Үбүлээһин уопсай кээмэйэ 197 мөл. солк. тэҥнэһэр, итинтэн 144,5 мөл. солк. федеральнай хааһынаттан көрүлүннэ.

«Федеральнай бырагыраамаҕа кыттан, 2027 сылга диэри өрөспүүбүлүкэҕэ 700 миэстэлээх 14 муодульнай куорпус тутуллуоҕа. Бу – оҕо сынньалаҥын тэрийэргэ дьоһун кылаат. Ону таһынан, баар лааҕырдары олоччу хааччыйан туран, хапытаалынай өрөмүөн бырагырааматын кэҥэтэргэ этии киллэрэбит», – диэтэ Ил Дархан.

Тохсунньу 31 күнэ. Өрөспүүбүлүкэ аҕа баһылыга Ис дьыала министиэристибэтин кэллиэгийэтин  мунньаҕар кытынна. Кини управление үлэтин биир түмүгүнэн буруйу оҥорууну арыйыы уопсай көрдөрүүтэ үрдээбитигэр министиэристибэ тус састаабыгар махтанна. Статистика көрдөрөрүнэн, Саха сирэ Уһук Илин уокуругар буруйу арыйыы ахсаанынан саамай үрдүк көрдөрүүлээх уон эрэгийиэн иһигэр киирбит. Ил Дархан кэлиҥҥи кэмҥэ аныгы технологиялары туһанан буруйу оҥоруу, үбү-харчыны ыраахтан уоруу ахсаана элбээн иһэринэн, бүддьүөт үбүн уорууну утары үлэҕэ, сокуоннайа суох урбааны боборго ураты болҕомтолоох үлэ эрэйиллэрин бэлиэтээтэ. Улуу Кыайыы 80 сыллаах үбүлүөйдээх, Аҕа дойдуну көмүскээччи уонна Ийэ дойдуну көмүскээччи сылларыгар  быраабы араҥаччылыыр уорганнар судаарыстыба көмүскэлин туһугар көлүөнэлэр ситимнэрин бөҕөргөтөргө, ыччаты патриотизм тыыныгар иитиигэ холобур буолуохтарын туһунан Айсен Николаев бэлиэтээтэ.

Тохсунньу 31 күнэ. Айсен Николаев саха народнай бэйиэтэ Наталья Харлампьеваны кытта саха суругунан литературата төрүттэммитэ 125 сылыгар туһуламмыт тэрээһиннэри ыытыы туһунан сүбэлэстэ. Ил Дархан үбүлүөйдээх тэрээһиннэргэ суруйааччылары, ыалдьыттары эрэ буолбакка, Дьокуускай куорат уонна өрөспүүбүлүкэ улуустарын олохтоохторун кытыннаран, төһө кыалларынан элбэх ааҕааччыны хабар тоҕоостооҕун бэлиэтээтэ. Сүрүн тэрээһининэн  алтынньыга Дьокуускайга ыытыллыахтаах «Үрүҥ хаар алгыһынан» норуоттар икки ардыларынааҕы поэзия бэстибээлэ буолуоҕа. Наталья Харлампьева бэлиэтээбитинэн, быйыл бэстибээл Тиихэй акыйаан тиэмэтигэр ананыаҕа, Вьетнамтан, Кытайтан, Монголияттан бэйиэттэри уонна бу тыллар тылбаасчыттарын ыҥырыахтара. Биир суолталаах бырайыагынан саха литературатын устуоруйатын туһунан хаартысканан альбому оҥоруохтара. Сыл устата саха суруйааччыларын төрөөбүт түөлбэлэригэр научнай-практическай эспэдииссийэлэр ыытыллыахтара, Алампа сылдьыбыт сирдэринэн Өлүөнэ өрүс устун литературнай эспэдииссийэ айанныаҕа. Кулун тутарга оскуола оҕолоругар өрөспүүбүлүкэтээҕи күөн-күрэс ыытыллыаҕа. «Муус устар» ыччат бэстибээлгэ ыччакка литератураҕа, суруналыыстыкаҕа, драматургияҕа уонна кириитикэҕэ тургутан көрөр «Биһиги эдэрдэр» диэн пуорум тэриллиэҕэ.

Тохсунньу 31 күнэ. Юрий Трутнев Уһук Илин социальнай-экономическай сайдыытыгар бырабыыталыстыба хамыыһыйатын президиумун мунньаҕын ыытта. Суолталаах тэрээһиҥҥэ Айсен Николаев кыттыыны ылла. Мунньах ВЭБ.РФ судаарыстыбаннай сайдыы корпорациятыттан чэпчэтиилээх үбүлээһин көрүҥүнэн судаарыстыба өйөбүлүнэн туһаныан сөптөөх инвестиция бырайыактарын олоххо киллэриини кэпсэттилэр. Уһук Илиҥҥэ уонна Арктикаҕа былааннаммыт инвестиция бырайыактарын ырытааһын түмүгүнэн бастакы уонна иккис кыбаарталларга үбүлээһиҥҥэ түбэһэр тоҕус бырайыак испииһэгэ оҥоһуллубут. Бырайыактар ​​экэниэмикэҕэ көдьүүстэрэ, нэһилиэнньэ ахсаанын хабыылара, генеральнай маастар-былааннарга киирсэллэрэ, технология уонна туризм салааларыгар сыһыаннаахтара учуоттаммыт. Уопсайа 100 млрд тахса солк. чэпчэтиилээх үбүлээһини хааччыйыыга Уһук Илин алта эрэгийиэнин бырайыага өйөннө.

Олунньу 1 күнэ. Ил Дархан ыалдьыттааһын индустриятын национальнай сойууһун бэрэстэбиитэллэрин кытта көрүстэ. Өрүттэр көрсүһүүгэ 2030 сылга диэри өрөспүүбүлүкэҕэ туризмы сайыннарыы саҥа стратегиятын туһунан кэпсэттилэр. Өрүттэр салааны сайыннарыы кэлимник, былаас, биисинэс уонна уопсастыбанньыктар ыкса ситимнээхтик үлэлиэхтээхтэр  диэн биир санааҕа кэллилэр. Федеральнай эспиэрдэр  туризмы сайыннарыыга  туһуламмыт инфраструктураны тупсарыыга,   каадыр бэлиитикэтигэр уонна маркетинг боппуруостарыгар сыһыаннаах кэккэ этиини киллэрдилэр уонна салгыы  бииргэ үлэлэһэр былааннаахтарын биллэрдилэр.

Олунньу 1 күнэ. Айсен Николаев Жатайдааҕы судоверфь тутуутун хаамыытын билистэ итиэннэ тутуу бастакы түһүмэҕэ бүттэҕинэ, бу сыл бастакы кыбаарталын бүтүүтэ суудуналары оҥоруу саҕаланыаҕа диэтэ. Тутууну билигин олохтоох бэдэрээччит ыытар. Бүгүҥҥү туругунан эбийиэк   86% бэлэм. Жатайдааҕы судоверфь кыра тоннажтаах парому тутууга Сунтаар улууһун кытта бастакы сөбүлэһиини түһэрсибит.  Маны таһынан  Халыматааҕы судоходнай хампаанньаны кытта сөбүлэһиигэ илии баттаспыт.

«Хаарбах туруктаах суудуналартан саахал тахсыыта хайдах курдук улахан содулу аҕалыан сөбүн көрө-билэ сылдьабыт. Аныгы  суудуналары тутуу — билиҥҥи  кэм ирдэбилэ», – диэн Айсен Николаев эттэ.

Бастакы кыбаартал бүтүүтэ Жатайга верфь үлэһиттэригэр анаан уопсай дьиэ үлэҕэ киллэриллиэҕэ. 7 мэндиэмэннээх дьиэ  96 хоһугар инженернэй-техническэй састаап уонна тэрилтэ оробуочайдара олоруохтара.

Олунньу 2 күнэ. Ил Дархан Айсен Николаев Жатай бөһүөлэгин аттыгар  «Точка будущего» үөрэх комплексын тутуут хаамыытын билистэ. Кини тутуу былаан быһыытынан баран иһэрин, эбийиэк 2026 сыл балаҕан ыйыгар үлэҕэ киириэхтээҕин бэлиэтээтэ. Бүгүҥҥү күҥҥэ кластеры тутуу 70% бэлэм. Учаастакка монолитнай үлэ толору түмүктэннэ, үс эбийиэккэ ититии ситимин үлэлэппиттэр. Эбийиэктэргэ инженернэй тиһиги туруоруу болдьоҕун иннинэ саҕаланна. Кластер 2021 сыллаахха Ил Дархан Айсен Николаев уонна «Новый дом» аһымал пуондатын төрүттээччи Альберт Авдолян илии баттаспыт сөбүлэҥнэринэн тутуллар.  Манна 200 миэстэлээх оҕо саада, сэттэ дьиэлээх үөрэх комплекса, ол иһигэр 360 миэстэлээх алын сүһүөх оскуола, 480 миэстэлээх орто оскуола, бассейн, спортивнай уонна гимнастика саалалара, оҕо иитэр ыаллар олорор дьиэлэрэ, учууталларга анаан икки мэндиэмэннээх олорор икки дьиэ баар буолуохтара.

«Кэлэр сылга өрөспүүбүлүкэҕэ эрэ буолбакка, дойду таһымыгар үөрэхтээһин эйгэтигэр биир бастыҥ комплекс кэмигэр үлэҕэ киирэригэр бигэ эрэллээхпин. Тутуу судаарыстыба бүддьүөтүн үбүн туһаммакка, бырайыак бүтүннүү чааһынай үбүнэн олоххо киирэн эрэр.  Өрөспүүбүлүкэ тырааныспар инфраструктуратын уонна тиэхиньиичэскэй сибээс боппуруостарын быһаарыыга көмөнү оҥоруоҕа», — диэн бэлиэтээтэ Айсен Николаев.

Олунньу 1 күнэ. Дьокуускайга аэропуорт оройуонугар  Смарт-поликлиника тутулла турар. Бу сайын номнуо үлэҕэ киллэриллиэҕэ диэн  Айсен Николаев эбийиэги баран көрүү кэннэ иһитиннэрдэ. Тутуу 6 этээстээх, 9 тыһ. кэриҥэ кв.м. иэннээх – манна улахан дьон уонна оҕо поликлиникалара, дьахтар консультацията тус-туспа ааннаах буолуохтара. Симиэнэҕэ 600 киһини көрүөхтэрэ. Диагноз туруорар, терапия салаалара,  сардаҥанан эмтиир салаа, суһал көмө кэбиниэтэ, күнүскү стационар уонна колл-киин үлэлиэхтэрэ. Тутуу  65% бэлэм, билигин үлэ эбийиэк ис өттүгэр ыытыллар, сэтинньигэ ититии бэриллибитэ. Саҥа поликлиника Дьокуускай куоракка биир улахан мэдиссиинэ киинин быһыытынан үлэлиэҕэ, аныгы мэдиссиинэ тэриллэринэн толору хааччыллыаҕа.

Олунньу 2 күнэ. Айсен Николаев Сталинград кыргыһыытыгар ньиэмэс-фашист сэриитин үлтүрүппүт Бойобуой албан аат күнүнэн эҕэрдэлээтэ. Бу кыргыһыыга Аҕа дойду улуу сэриитигэр тосту уларыйыы ситиһиллибитин, күүстээх санаа уонна сомоҕолоһуу өстөөҕү самнарарын көрдөрбүтүн, 200 күн уонна түүн биһиги буойуннарбыт хас дьиэ, уулусса иһин хорсуннук охсуспуттарын, кинилэр дьоруойду быһыыларын өйдүүбүт уонна умнубаппыт диэн бэлиэтээтэ. Ил Дархан Сталинград көмүскээччилэрин ортотугар кини эһэтэ — Доннааҕы фронт 65 аармыйатын 252 стрелковой дивизиятын 932 пуолкатын пулеметчига Андрей Титаров  баарынан киэн туттарын туһунан эттэ.

Күндү Саха сирин олохтоохторо! Олунньу саҕаланыыта тымныынан хаарыйдар да, уҕарыы быһыытыйар кэмэ кэлэн, сүргэбит көтөҕүллэн, үлэбит таһаарыылаах, хас биирдии күммүт көдьүүстээх буоллун.

Афанасий Ноев

Хаартыскалар: sakha.gov.ru ылылыннылар