"Кэрэни көрбүт" киинэттэн каадыр. Хаартыска уонна видео -- Елена Потоцкая
Бу күннэргэ киин куоракка олорор тыа сириттэн төрүттээх дьон биир дойдуйлаахтарын көрсөн, минньигэс амтаннаах астарын амсайан, дойдуларын ахтылҕанын таһаарар саамай истиҥ, кэрэ кэмнэрэ кэлэн турар.
Үгүс улуустар нэһилиэктэрин күннэрин сырдатар буолан, Таатта улууһун Чөркөөх нэһилиэгиттэн төрүттээх дьону түмэр түмсүү ыҥырыытын быһа гыммакка, анаан сырыттым. Маннык тэрээһиннэри хайаан да кэпсиир наада. Киһи киһиттэн үөрэнэр. Онон нэһилиэктэр, улуустар түмсүүлэрэ бэйэ-бэйэлэриттэн үөрэнэллэрэ, уопут атастаһаллара чахчы.
Чөркөөхтөртөн киһи үгүскэ үөрэнииһи. Бастатан туран, биир дойдулаахтар көрсүһүүлэрин олох уратытык ыыппыттара буолар. Биир күннээх тэрээһин диэтэххэ, олус дириҥ ис хоһооннооҕун уонна далааһыннааҕын бэлиэтиир тоҕоостоох. Онон мин барытын биир халыыпка уган кэпсээбэккэ, түһүмэхтэринэн арааран, тугу кэрэхсии көрбүппүн сырдатыам.
Дойду маанылаах аһын чөркөөхтөр хото тардан кэбистилэр: сибиэһэй сүөгэй, ыһаарыламмыт собо, амтаннаах саламаат, сылгы иһэ, чохоонноох лэппиэскэ, быһата, «дойду аһа» диэх курдук, чөркөөхтөр анаан тиэйэн аҕалан, эрэстэрээннии тардан кэбиспиттэрэ — баай остуол!
Таатта улууһун Чөркөөх нэһилиэгин биир дойдулаахтарын түмсүүтэ быйыл олус улахан суолталаах бэлиэ сылы бэлиэтээри кыһыҥҥы суол сабыллыан иннинэ биир дойдулаахтарын — араас көлүөнэ дьонун киин куоракка бииргэ түмтүлэр.
Ол курдук, быйыл судаарыстыбаннай уонна уопсастыбаннай диэйэтэл саха литературатын төрүттээччи, бэйиэт, прозаик, драматург П.А. Слепцов-Ойуунускай төрөөбүтэ 130, Саха сиригэр үрдүк үөрэхтээһини сайыннарыыга сүҥкэн кылааттаах, педагогическай институт бастакы дириэктэрэ, үөрэҕирии уонна доруобуйа харыстабылын наркомунан үлэлээбит Иван Пудович Жегусов төрөөбүтэ 125 сылларын бэлиэтииргэ туһуламмыт үлэни Чөркөөхтөн төрүттэх биир дойдулаахтар саҕалаатылар.
2019 сылтан түмсүү салайааччытынан үлэлиир Гея Корнилова бу курдук кэпсээтэ:
Чөркөөхтөр тэрээһиннэрин ураты тыыннаатылар. Ааттаах-суоллаах режиссер Любовь Борисова «Кэрэни көрбүт» худуоһунньук, этнограф Иван Попов туһунан киинэтинэн, ама, ханнык нэһилиэк «биһиэхэ уһуллубута!» диэн киэн тутта кэпсиэ суоҕай? Чөркөөхтөр киинэни «Азия» атыы-эргиэн комплексыгар баар киинэ тыйаатырыгар биир дойдулаахтарын ыҥыран босхо көрдөрдүлэр. Бу туһунан түмсүү эмиэ биир баар-суох көхтөөх киһитэ Оксана Борисова санаатын маннык үллэһиннэ:
«Кэрэни көрбүт» киинэни көрдөрүүгэ Чөркөөхтөн төрүттээх уопсастыбанньыктар, киинэ режиссера Любовь Борисова, Иван Попов сыдьааннара, хос сиэннэрэ бу суолталаах тэрээһиҥҥэ кыттыыны ыллылар.
Чөркөөхтөр тэрээһиннэрин туһунан түмсүү актыбыыһа Светлана Дарбасова биир дойдулаахтарыгар туһаайан бу курдук кэпсээтэ:
Нэһилиэк баһылыга Андрей Семенов санаатын үллэстиитинэн Чөркөөх нэһилиэгин күннэрин туһунан репортааһым бастакы түһүмэҕин түмүктүүбүн.
Ленскэй оройуонугар муус көхтөөхтүк устарын бэлиэтииллэр. Муус хамсааһынын орто диэн сыаналаатылар, уу таһыма рейкэ кээмэйигэр…
80 сыл анараа өттүгэр, ыам ыйын 9, 10 күннэригэр, “Кыым” хаһыакка тугу суруйбуттарай? Бу суруйуулары…
Бу күннэргэ социальнай ситимнэринэн Өлүөнэ кытылын үрдүгэр, Дьоруойдар аллеяларыгар сэрии кэминээҕи таҥастаах эдэркээн кыргыттар, уолаттар…
Бүгүн, ыам ыйын 9 күнүгэр, Аҕа дойду Улуу сэриитигэр Кыайыы 80 сылынан “Өлбөт үйэлээх полк”…
Москваҕа буолар Улуу Кыайыы 80 сыллаах үбүлүөйдээх параадыгар саха уола кыттарын туһунан үтүө сураҕы бүгүн…
Бүгүн, ыам ыйын 9 күнүгэр, Дьокуускайга Кыайыы болуоссатыгар "Кыайыыны аҕалбыт буойуннар" монумеҥҥа сибэкки дьөрбөтүн ууруу…