Кыратык күлэ түһүөххэ…

Биһиги эрэллээх ааҕааччыбыт Августина Семеновна Хабарова-Владимирова  “Саха сирэ” хаһыат ааҕааччыларын Эргэ Саҥа дьылынан күлэ-үөрэ, сынньана түһэргэ көрдөөх хоһооннорун ыытар.

Арай аптаах буолларбын

   ( Норуот матыыбыгар көрдөөх ырыа)

Арай аптаах буолларбын

Уон сэттэбэр түстэрбин,

Оччолорго таптаабыт

Эрийиэм этэ уолчааммын.

Хааман иһэр суолуттан

Кыбыстаммын туоруурум,

Дьиэ муннугар саһаммын

Уоран көрөн турарым.

Кыргыттарга манньыйа

Кэпсэтэрин, күлсэрин,

Ыбылы күүскэ күнүүлээн

Абабыттан ытыырым.

Уһун хойуу суһуохтаах

Суурка кыыһы сырсара,

Бэйэм курдук ол кыыһа

Кистээн атыны таптыыра.

Ол быыһыгар мэҥийэн

Туонньускалыын бэртэрэ,

Ыйдаҥалаах киэһэҕэ

Уулуссанан хаамсара.

Харыйа симиир кэмнэргэ

Дуунньускалыын күннүүрэ,

Сорук Боллур оруола

Бу түгэҥҥэ барсара.

Ньургуһуннаах хонууга

Дьаарбайара Таанньалыын,

Онто баара иһигэр

Миисэ уолу сэргиирэ.

Элэккэйэ, сытыыта

Уҥуоҕунан үрдүгэ,

Бэйэ Уола аатыран

Хайҕал бөҕө буолара.

Арай аптаах буолларбын

Кини миигин таптаатын,

Оччолорго эрэйдэммит

Сорбун-муҥмун ылыннын!

Эрэл санаа

Түөрт уон биэспин туоларбар

Отон буолар кэмнэрбэр,

Эккэлээбит эрэттэр

Элиэтэһэр этилэр.

Биэс уон сааспар даҕаны

Эр киһиэхэ сирдэрбэт,

Хоп курдуктук сананан

Көөчүктэнэ оонньуурум.

Алта уонум кэнниттэн

Таптал соччо угуйбат,

Эр киһиэхэ манньыйа

Сүрэх отой долгуйбат.

«Таптал сааһы билиммэт

Тиийэн кэлиэ  соһуччу»,

Аҕыс уоннаах биир дьүөгэм

Уруутугар ыҥырбыт.

Сырдык, кэрэ ыралаах

Дьүөгэм күүстээх таптала,

Аҕыс уоммар диэритин

Эрэл баарын чиҥэттэ.

Улуу таптал

Миэхэ бүгүн сарсыарда

Кырдьа барбыт атаһым,

Ситим нөҥүө суруйан

Улуу тапталы эрэйбит.

Хайдах буолбут киһиний

Ойоҕо тугу көрөрүй,

Эрин тоҕо буойбатый

Сүүскэ саайан биэрбэтий?!

«Таптыыр буруй буоллаҕай

Сороххо ким да манньыйбат!»,

Сибиэтэбэр эппиппэр

Ордук санаан иэдэйдэ.

Харыс үрдээн олорон

Харда сурук суруйдум;

«Улуу тапталы биллэрбит

Ойоххор махтал буолуохтун!»

Пааркаҕа

«Кырдьан баран кырдалга

Кылыйа оонньуур элбээбит»,

Сииһит бэрдэ көрүҥнээх

Көтөх оҕонньор сэмэлиир.

«Онно тугуҥ кыһыйда

Эн да бааргын,  кылый ээ»,

Кыыс оҕолуу таҥныбыт

Саастаах дьахтар хардарда.

Оҕонньоро уордайда

Киҥэ-наара  хойунна,

Өһүргэһэ, ама дуу

Ойон киирдэ үҥкүүгэ.

Саастаах дьахтар иҥнибэт

Тэҥҥэ өрө ыстаныы,

Икки бэртии күөн көрсөр

Үҥкүүлэрэ күүһүрдэ.

Тула үөрүү, сэргээһин

Уҥуох тыаһа лаһырҕас,

Оҕонньордоох бии дьахтар

Битиилэрэ биһиргэс.

Өссө тэптэн үҥкүүлүөх

Хамсаныылаах дьахтары,

Кэлээскэҕэ олорор

Тойон эрэ ыҥырда.

Сөбүлээбэтэх быһыынан

Кынчарыйа кыйыттан,

Эриэн уктаах тайаҕынан

Түөскэ саайан куустарда.

Дьахтар холку соҕустук

Дьонтон сааппыт курдуктук,

Кэлээскэлээх эрин үтэн

Оргууй суолга таҕыста.

Сииһит, көтөх оҕонньор

Бии дьахтарга ымсыыра,

«Сарсын кэллэр» — диэбиттии

Хаалла паарка муннугар.

Сүүрүү

Ааһан иһэн көрдөххө
«Өрөгөй» успуорт киинигэр,
Курдат көстөр таас нөҥүө
Сүүрэн аҕай биэрэллэр.

Ат сүүрдэҕинэ — ыт хаалсыбат
Бээ, мин да сүүрэ барыым,
Оҕо сылдьан ыһыахха
Биирдэ бастаан турардаахпын.

Ыйтан ордук тэринэн
Сөптөөх таҥаһы булунан,
Ох курдук оҥостон
Харчы төлөөн киирдим.

Манна эбит күн көрө
Быһыы-таһаа мааныта,
Иннибэр атаралаан ааста
Эр хоһуун уолан бэрдэ.

Мин да санаам улахана
Кэнниттэн түһүнэн кэбистим,
Быһыыта, иккис тыыным киирдэ
Атаҕым бэйэтэ сүүрэ турда.

Үһүс эргииргэ били уолан
Сэргэстэһэ ситэн кэллэ;
Эдьиий,тохтоо, уоскуй
Эмискэ маннык сүүрбэттэр.

Устунан бырааһы ыҥырдылар
Дабылыанньабын кэмнэттилэр,
Эдьиийгит сүүрэрин тохтотон
Хаамара ордук дэттилэр.

Уруурҕаһыах сир баппатаҕа
Өссө эдьиий диэннээхтэр,
Оччотугар аны манна
Харчы төлөөн киирэн бэрт.

Өһүргэһим бэйэм киэнэ
Тахсар ааны былдьастым,
Уон ахсыс оптуобуһу
Куотан дьиэбэр сүүрдүм.

Августина Хабарова-Владимирова – СӨ Суруйааччыларын сойууһун чилиэнэ, 2007-2022 сылларга Мэҥэ Хаҥалас улууһун “Таммахтар” литературнай түмсүүтүн  салайбыта, билигин да үтүө сүбэһитинэн сылдьан, тэрээһини барыты көҕүлүүр, кыттар. Кини үгэ-хоһооннору, көрдөөх кэпсээннэри табан суруйар уратылаах,  ити жанрга хас да кинигэ  ааптара. Элбэх айымньытын норуодунай тыйаатырдар туруорбуттара.

(Үөһээ хаартыскаҕа П.Пестряков уруһуйдара)