Ааспыт сыл ахсынньы 26 күнүгэр Кытай Национальнай доруобуйаны харыстыыр хамыыһыйата тохсунньу 8 күнүттэн коронавируһу утары хааччахтар олоччу уһуллалларын туһунан биллэрбитэ. Тоҕо маннык быһыы-майгы таҕыста? Бу быһаарыы туох сылтахтан ылылынна? Атын дойдуларга, чуолаан, Арассыыйаҕа бу миэрэ туох кутталы аҕалыан сөбүй? Ырытан, сабаҕалаан көрүөҕүҥ.
Кытай, коронавирус дьаҥа көстүөҕүттэн, ыарыыны утары олус кытаанах миэрэлэри туһанан утарыласпыта. Хас да мөлүйүөн киһи олорор куоратын бүтэйдии хаайбыттара, онтон хас сутуллубут киһини, алтыспыт дьонун барытын булан, харантыыҥҥа олордор этилэр. Сороҕор элбэх кыбартыыралаах дьиэни аанын хам бүөлээн, ыйы ыйдаан дьону таһаарбаттара. Ол түмүгэр, аан дойдуга уонунан, сүүһүнэн тыһыынча киһи күннэтэ сутуллар кэмигэр Кытайга күҥҥэ сүүһү кыайбат киһи ыалдьара. Үтүмэн элбэх тиэһи оҥоруу, күһэйии бэрээдэгинэн күргүөм вакциналааһын, хас түөлбэ аайы блокпост туруоруу бастаан олус көдьүүстээх курдук көстүбүтэ. Аан дойду сорох учуонайдара Кытайы холобур курдук ыйаллара. Ол эрэн, хамсык турбута икки сыл кэриҥэ ааспытын кэнниттэн бу эспэримиэн сыыһа буолуон сөбө көстөн барбыта.
Атын дойдуларга дьон үксэ вакциналанан, сутуллан баран үтүөрэн, урукку олоххо улам төннөн барбыт кэмигэр, Кытай нэһилиэнньэтэ өссө даҕаны кытаанах хааччахтааһын ытарчатыгар ылларан олорбута. Эрдэтээҥҥи штаммнартан хас да төгүл сыстыганнаах “омикрон” штамм бу кэмҥэ диэри “саһан” олорбут кытайдары сутуйан барбыта. Эбиитин “дельта” штаммы утары син туруулаһар “синовак” вакцина “омикрону” утары соччо көдьүүһэ суоҕа көстөр. Санатан эттэххэ, Кытай бэйэтин вакцината “синовак” Арассыыйа “спутник” вакцинатын кытта аан бастакынан оҥоһуллубута уонна үлэҕэ киирбитэ. Кытайга “Moderna” хампаанньа бэйэтин мРНК вакцинатын атыылыыр туһунан кэпсэтэ сылдьыбыта эрээри, арҕааҥҥы хампаанньаны кытта уопсай тыл булбатахтара – Кытай бу вакцинаны бэйэтэ оҥоруон баҕарбыта, Moderna кистэлэҥин арыйартан аккаастаммыта.
Бастатан туран, көстөн турар сылтах – “омикрон” утары хааччахтааһын соччо туһата суох. Ыарыы тарҕаныытын утары Кытай бырабыыталыстыбата хааччахтааһыны кытаатыннаран киирсэн көрбүтэ эрээри, “омикрон” утары харантыын үлэлээбэтэ көстүбүтэ. Аны туран, төһө даҕаны Кытай бастакылар истэригэр вакциналааһын 80-90% таһымын ситиспитэ эрээри, официальнай статистикалара этэринэн, билигин даҕаны 8% киһи хаһан даҕаны вакцина ылбатах эбит. Оттон 1,5 млрд киһи олорор дойдутугар ити кыра бырыһыан 120 мөлүйүөн киһиэхэ тэҥнэһэр. Арассыыйа нэһилиэнньэтигэр кыранан тиийбэт ахсааннаах киһи. Сорохтор эрдэ ыалдьан иммунитеттаммыт буолуохтарын сөп эрээри, атын дойдуларга холоотоххо, оннук дьон ахсаана бэрт аҕыйах буолуон сөп. Өйдүүрбүт курдук, Кытайга коронавирус көстүбүт сиригэр бүтэй хааччахтааһын үлэлиир этэ. Өссө биир хомотор чахчы – вакциналамматах дьон улахан аҥаара аҕа саастаах дьон. Кырдьаҕастар бу дойдуга “норуот мэдиссиинэтин” аныгы эмтэнии ньымаларыттан ордороллор, ол иһин “синовак” оннугар отунан-маһынан эмтэнэн бу күҥҥэ кэлбиттэр. Биллэн турар, бу уйан араҥаҕа киирэр дьон үгүстэрэ суорума суолланар кутталлаахтар. Ыарыы түргэнник тарҕанарын өссө биир төрүөтүнэн элбэх ый устата аанньа хамсаммакка дьиэ иһигэр бүгэн олорбут дьон иммунитеттара күүскэ айгыраабыта буолуон сөп. Кыра да ыарыыга кэбэҕэстик ылларар буолбут дьон, “дельтатааҕар” лаппа сымнаҕас дьайыылаах “омикронтан” даҕаны улаханнык сыыстараллар быһыылаах.
КЫТАЙ БИЛИҤҤИ ХАМСЫГА ААН ДОЙДУГА САБЫДЫАЛА
Кытай бэйэтин иһигэр коронавирус тарҕаныытын кистиирин үрдүнэн, биир сүрүн хайысханы, хата, аан дойдуттан кистээбэт – вирус уларыйыытын туһунан дааннайдары аһаҕас источниктарга таһаарар. Ол аата, коронавирус ханнык штаммнара тарҕаналлара сүрүннээн биллэр, атын дойдуларга тарҕана сылдьыбыт көрүҥнэр билиҥҥи хамсыгы көбүтэллэр. Онон Кытай аһыллыыта чугас кэмҥэ аан дойдуга соччо куттала суох курдук. Учуонайдар этэллэринэн, нэһилиэнньэ коронавирус “омикрон” көрүҥэр иммунитета суоҕунан сибээстээн, вирус күүскэ мутациялыыр сибикитэ суох, онон саҥа кутталлаах мутация эмискэ үөскүүрүгэр төрүөт аҕыйах. Ол эрэн, Кытай нэһилиэнньэтэ олус элбэҕинэн сибээстээн, саҥа уларыйыы үөскүүр куттала син биир баар. Хааччах суоҕунан, кэлэр ыйдарга күүскэ тарҕаныаҕа, улам уопсай иммунитет үөскүөҕэ. Дьэ оччоҕуна саҥа штамм үөскүүрэ суоҕа биллиэҕэ.
Бүтэр уһугар коронавирус кириип курдук сезонунан кэлэр ОРЗ ыарыылартан биирдэстэригэр кубулуйарыгар учуонайдар үгүстэрэ саарбахтаабаттар.
Оттон билигин аан дойду Кытай хамсыгын олус болҕомтолоохтук кэтиир. “Аан дойду фабриката” ыарыыттан сылтаан лаппа бытаарбыта үгүс дойду экэниэмикэтигэр охсуулаах буолла. Онон “Халлаан аннынааҕы империя” түргэн соҕустук урукку тэтимигэр төннөрүн бары күүтэллэр. Тыйыс хааччахтааһын сыыһа быһаарыныы буолбутугар, ким даҕаны саарбахтаабат. Эмискэ бары хааччахтары төлө ыытыы доруобуйа харыстабылын өттүттэн эмиэ бэрт саарбах быһаарыныы курдук. Оттон экэниэмикэни төһө кыалларынан түргэнник чөлүгэр түһэрии төһө көдьүүстээх буоларын күн-дьыл хаамыыта көрдөрүөҕэ.
Дьокуускайга Стадухина уулуссаҕа 14 саастаах уолу кырбаабыт 45 саастаах эр киһиэхэ холуобунай дьыала тэрилиннэ. Бу…
Алтынньы 18 күнүгэр Саха Өрөспүүбүлүкэтин Ил Дархана Айсен Николаев уонна СӨ Судаарыстыбаннай Мунньаҕын (Ил Түмэн)…
Ааспыт нэдиэлэттэн Арассыыйа үрдүнэн ордук үрүҥ ас сыаната үрдээтэ. Алтынньы 8-14 күннэригэр дойдуга сыана хайдах…
“Саха сирэ” хаһыат бүгүн ”Тыа сирэ - уйгу төрдө” диэн анал таһаарыылаах таҕыста. Анал сыһыарыыны…
Саха сиригэр хаһаайына суох бэйдиэ сылдьар кыыллары иитии тэрээһиннэригэр үбүлээһини улаатыннаран, 100 мөл. солк. диэри тиэрдэр…
Социальнай харысхал өрөспүүбүлүкэтээҕи комплекснай киинэ Донбасска Хотугулуу-илиҥҥи көмөнү уонна өйөбүлү оҥоруу пуондатыгар ПАЗ-32054 оптуобуһу туттарда.…