СИА хаартыската
Саха сиригэр Өлүөнэ, Сиинэ, Өлөөн, Алдан, Амма, Өлүөхүмэ, Марха, Индигир өрүстэр очуостарыгар уонна хаспахтарыгар уопсайа биэс тыһыынчаттан тахса уруһуй булуллубута.
Саамай эрдэтээҥи уруһуйдар 40-50 тыһ. сыл анараа өттүгэр уруһуйдаммыт буолуохтарын сөп диэн суруллар.
Былыргы уруһуйдьуттар үйэлэргэ хаалар гына кытаанах сиргэ уруһуйдууллара. Уруһуйдар үксүлэрэ суураллыбат кыраасканан түһэриллибиттэр — гематиты уонна тимир урууданы үлтү мэлийэн бороһуок оҥорон ылбыт кыһыл соһонон, атына — билигин да быһаарылла илик састааптаах араас өҥнөөх соһонон.
Былыргы дьон олохторо уонна дьарыктара бултан тутулуктааҕа. Кинилэр өйдөрүгэр-санааларыгар кыыллар уһулуччу күүстээхтэрэ уонна таһыччы кыахтаахтара. Онон уруһуйдарга кыыл-сүөл элбэхтик көстөр.
Бу туһунан сиһилии «Якутия удивительная и загадочная» кинигэҕэ көрүөххүтүн сөп. «Якутия удивительная и загадочная» кинигэттэн быһа тардан. («Бичик», 2015 с.)
Атамайга "Горнайым инникитэ" улуус ыччатын дьыалабыай оонньуута үрдүк таһымнаахтык ыытылынна. Ол курдук, Атамайга улууспут бары…
Бу күннэргэ күн-дьыл туруга хайдаҕый? Өлөөн, Анаабыр, Булуҥ улуустарыгар кыралаан хаардыыр. Киин, соҕуруу, соҕуруулуу-арҕаа улуустарга…
Дьокуускайга 1-8 кылаас үөрэнээччилэригэр актированнай күн биллэрилиннэ. Бүгүн, ахсынньы 15 күнүгэр, Дьокуускайга 1-8 кылаас үөрэнээччилэригэр…
Айылҕа соһутар. Аллараа Халыма оройуонугар, Черскэйгэ, ардах түстэ. Бэҕэһээ киэһээ маннык устубуттара тиийэн кэллэ. Бэлиэтииллэринэн…
Бүгүн, ахсынньы 14 күнүгэр, аам даам тымныы күүһүрэн турдаҕына, Мэҥэ Хаҥалас күнүгэр аналлаах Оһуокайга ыччаттар…
Лия бөлүүн түһээн эмиэ оҕо сааһыгар, олорбут дьиэтигэр, оонньообут тэлгэһэтигэр, үрдүк эмпэрэ биэрэктээх Өлүөнэ кытылыгар…