Оҕону кэмигэр өйдөтүөххэ

Оҕону кэмигэр өйдөтүөххэ диэн сүбэлииллэр.

Төрөппүт туох-ханнык иннинэ туохха болҕомтотун ууруохтааҕый? Тугу толкуйдуохтааҕый? Туохтан туттунуохтааҕый? Туохха кыһалла сатыахтааҕый? Үксүбүтүгэр ол кыаллар дуо? Тугу этэллэр, сүбэлииллэр эбитий?

Оҕону элбэхтэ мөҕөр, таһыйар туох да үчүгэйи аҕалбат. Бастатан туран, оҕо туох буруйтан мөҕүллэрин билиэх тустаах. Сыыһа быһыыны оҥорбутун өйдүөхтээх. Төрөппүт онно кыһалла сатыахтаах. Мөҕө туран төрөппүт олус кыыһырартан туттуна сатыахтаах, оҕотун сэниэ суохтаах диэн суруйаллар.

Өскөтүн оҕо таһыллан, охсуллан иитилиннэҕинэ, содула улахан буолуон сөп. Ол эбэтэр, дьонтон-сэргэттэн куота сылдьар, эрэммэт, куттанар, дьалаҕай буолуон, утуйар уута ыһыллыан сөп. Маны тэҥэ, бэйэтигэр, аҕа саастаах дьоҥҥо эрэлэ, убаастабыла сүтүөн сөп.  Бу барыта оҕо улааппытын кэннэ көстөр. Бу туһунан саха ыалын халандаарыгар бэлиэтэнэр.

Маннык быһыы төрөппүт бэйэтин туттумматыттан тахсар. Оҕоҕо ыһыытыыр-хаһыытыыр, бирикээстиир, малы-салы тоҕута быраҕар туох да туһаны аҕалбат. Төттөрүтүн, маннык сыһыаны кырачаан бэйэтигэр холобур оҥостон, кэлин оҕотун иитэригэр тутаах быраабыла гыныан сөп диэн быһаараллар.

Оччоҕо тугу гынабыт?

Төрөппүт төһө да эйэҕэс, муударай буолбутун иһин, оҕотун син биир хаһан эмэ мөҕөр. Ол гынан баран, оҕону таһыйан, охсон мөҕөртөн ураты тугу гыныахха сөбүй?

Бастатан туран, төрөппүт уоскуйуон наада. Уоскуйбучча, оҕоҕо бэйэҥ санааҕын арыйыахтааххын. «Акаары», «бэрээдэгэ суох оҕо», «кэһэтиэм мин эйигин» диир сатаммат. Ол оннугар төрөппүт хомойбутун, санаата түспүтүн көрдөрө сатыахтаах. Оттон оҕо бэйэтин санаатын этэрэ ордук. Оҕоҥ «бырастыы гын» диэн көрдөспөтөҕүнэ,  күүһүнэн ыгар сыыһа. Кэлин бэйэтэ үөрэниэ. Ол эрээри, кэпсэтии түмүгэр булгуччу эйэлэһиэххэ наада.

Охсон-таһыйан буолбакка, ханнык ньыманы төрөппүт туттуон сөбүй? Оҕону кытта сүбэлэһэн-быһаарсан баран, киниэхэ сөптөөх накааһы толкуйдуохха сөп. Холобура, оҕо сибэккини тоҕо түһэрбит буоллаҕына,  сибэкки олордон көрүөн-харайыан сөп. Эбэтэр сөбүлүүр дьарыгар бириэмэтин аччатыахха сөп. Уопсайынан, оҕону кытта тэҥҥэ толкуйдаан, сэмэлиир ньыманы булар ордук үчүгэй диэн бэлиэтииллэр.

Саха ыалын халандаарыттан, 2015 с.

«Айар» кинигэ кыһата.